#انقلاب_علمی #تمدن_اسلامی #ابوریحان_بیرونی #ابن_حیثم #نورشناسی #اپتیک #روش_علمی
🟡 انقلابهای فیزیک (قسمت ۲):
🟢 شک:
پس از اینکه دورهی شکوهمند تمدن یونانی با حملهی رومیان به پایان رسید، عصر طلایی علم هم در این تمدن روبه افول نهاد. البته علم همواره راه خود را مییابد. سالهای بعد، تمدنی عظیم و شگرف در جغرافیایی دیگر، با تولد رحمت عالم (ص)، آغاز شد. عصر طلایی اسلام، که از قرن ۳ هجری آغاز شد.
در ابتدای این عصر، دانشمندان فراوانی شروع به جمعآوری و ترجمهی آثار علمی دانشمندان قبل از خود کردند. از شرق دنیای اسلام در هندوستان و چین تا غرب این سرزمین، یعنی یونان و اسکندریه، آثار علمی وارد این تمدن شدند و دانشمندان شروع و تفکر و تعمق در این آثار کردند. آنها به نوعی این کار خود را نوعی عبادت و نوعی واجب شرعی تلقی میکردند.
پس از عبور از دورهی «نهضت ترجمه»، نوآوریهای دانشمندان اسلامی، در عرصههای مختلف علمی، آغاز میشود. ابوریحان بیرونی، کشف کرد که زمین در حال چرخش به دور خود است. در واقع او «حرکت وضعی» زمین را کشف کرد. همچنین، سعی کرد تا شعاع کرهی زمین را محاسبه کند، که توانست با دقت فوقالعاده زیادی این کار انجام دهد، به نحوی که اندازهگیری او با ابزارهای هزارسال پیش، تنها چند ده کیلومتر با اندازهگیری دقیق امروزی تفاوت داشته است.
اما کار اصلیای که دانشمندان اسلامی انجام دادند، «شک» کردن بود. خیلی سخت است که کسی بخواهد به هزاران سال دستاوردهای دانشمندان بزرگی چون ارسطو شک کند.ولی این دانشمندان به ما آموختند که شک کردن، همواره جزئی از علم است.
ابن هیثم، در آثار فوقالعاده ارزشمند خود، بارها به مقولهی انتقاد و شک، تاکید کرده است. او همچنین، روش مطالعهی طبیعت را نیز به ما آموخت. روش علمیای که ابن هیثم در آثار خود آورده است، سالهای قبل از کشفیات گالیله هستند.
ابن هیثم، با شکاکیت خود و تفکر انتقادیای که داشت، فیزیک نورشناسی را از ریشه اصلاح کرد. یونانیان تفکرات مختلفی دربارهی نور و فیزیک آن داشتند. ابن هیثم، میزان قابل توجهی از این تفکرات را باطل کرد. او در اکثر موارد، با انجام آزمایشهای عینی، نتایج تفکرات خود را به اثبات میرساند.
او در کتاب المناظر خود، که انقلابی در نورشناسی (اپتیک) بود، یک مدل کامل و جامع از نور ارائه کرد. آنچه امروزه در دبیرستانها، دربارهی کار با آینهها و عدسیها و اپتیک هندسی میآموزید، اکثراً ابتکارات ابن هیثم هستند. او برای اولین بار، ساختار چشم انسان را با جزئیات عمیقی، مورد بررسی قرار میدهد. این کتاب، تأثیر زیادی بر دانشمندان بعد از خود گذاشت.
دانشمندان اسلامی، راه را باز کرده بودند. آنها ابزارهای قدرتمندی مانند تفکر انتقادی و شکاکیت در علم و همچینن روش عملی را ساخته بودند. این دانشمندان، نتایج کار خود را سخاوتمندانه در اختیار هر تمدنی که مشتاق یادگیری علم بود قرار دادند.
همین موضوع سبب شد تا دوباره داستان انقلابهای علمی، خود را در جغرافیای دیگری بیابد.
💭 این داستان ادامه دارد...
🖋 نویسنده: مهدی فراهانی
⚛️ کانال تکامل فیزیکی
@physical_evolution