📚 إحصاء العلوم/ ابونصر فارابی #معرفی_آثار_فلسفه_سیاسی_اسلامی احصاء العلوم، یا «إحصاء العلوم و التعريف بأغراضها» کتابی در موضوع طبقه‌بندی علوم است. فارابی در این اثر، علوم رایج عصر خود را برشمرده و موضوع، فواید و شاخه‌های هر یک را شرح داده است: - فصل اول: علم لسان - فصل دوم: علم منطق - فصل سوم: علم تعالیم (هندسه، نجوم، موسیقی و...) - فصل چهارم:علم طبیعی و علم الهی - فصل پنجم: علم مدنی، علم فقه و علم کلام دیدگاه‌های فلسفی سیاسی فارابی، ذیل علم مدنی در فصل پنجم ارائه شده است. در ادامه، اصطلاح‌نامه و نمایه موضوعی این کتاب تقدیم می‌شود: 📘 اصطلاح‌نامه کتاب إحصاء العلوم 📙 نمایه موضوعی کتاب إحصاء العلوم ☑️ نسخه مرجع در دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی: - فارابی، ابونصر محمد بن محمد، ۲۰۰۵م، «إحصاء العلوم»، در: إحصاء العلوم و فلسفة أرسطوطالیس، تحقیق، مقدمه و تعلیقة عثمان أمین، ۱۴۴ صفحه، پاریس: دار بیبلیون. 🔰 دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📘 اصطلاح‌نامه کتاب إحصاء العلوم/ ابونصر فارابی جهت دسترسی به اصطلاح‌نامه کتاب إحصاء العلوم، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. در ادامه نمونه‌هایی از اصطلاحات گردآوری شده را ملاحظه می‌فرمایید: 🔘 علم مدنی تعريف: «العلم المدني فإنه يفحص عن أصناف الأفعال و السنن الإرادية، و عن الملكات و الأخلاق و السجايا و الشيم التي عنها تكون تلك الأفعال و السنن، و عن الغايات التي لأجلها تفعل، و كيف ينبغي أن تكون موجودة في الإنسان، و كيف الوجه في ترتيبها فيه علي النحو الذي ينبغي أن يكون وجودها فيه، و الوجه في حفظها عليه. و يميز بين الغايات التي لأجلها تفعل الأفعال، و تستعمل السنن، و يبين أنّ منها ما هي في الحقيقة سعادة و أنّ منها ما هي مظنون أنها سعادة من غير أن تكون كذلك...» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، إحصاء العلوم، ص۱۰۲) 🔘 سياست (عملی) تعريف: «الرئاسة لا تتأتي إلاّ بمهنة و ملكة يكون عنها أفعال التمكين فيهم و أفعال حفظ ما مكن فيهم عليهم. و تلك المهنة هي الملكية و الملك أو ما شاء الإنسان أن يسميها، و السياسة هي فعل هذه المهنة.» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، إحصاء العلوم، ص۱۰۳) 🔺 برای ملاحظه سایر اصطلاحات، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. 🔰 دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📙 نمایه موضوعی کتاب إحصاء العلوم/ ابونصر فارابی جهت دسترسی به کلیدواژه‌ها و نمایه‌های کتاب إحصاء العلوم، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. در ادامه نمونه‌هایی از کلیدواژه‌های گردآوری شده و نمایه‌های ذیل‌ آن‌ها را به همراه شماره صفحه و شماره سطر، ملاحظه می‌فرمایید: 🏷 ملت (آیین) - اجزای ملت: ۱۰۷ (۱۰). - شیوه دفاع از ملت: ۱۰۸-۱۱۳ (۱۰). - تقدم ملت بر معقولات، محسوسات و مشهورات: ۱۱۱ (۹). - دلالت معقولات، محسوسات و مشهورات بر حقانیت ملت: ۱۱۰-۱۱۱ (۱۷). - صدق امور وحیانی ملت: ۱۱۰ (۶). - نسبت عقل و ملت: ۱۰۸-۱۱۱ (۱۰). - عدم جواز دخالت عقل در ملت: ۱۱۰ (۱۱). 🏷 سعادت حقیقی - تفاوت سعادت حقیقی و سعادت ظنی: ۱۰۲ (۶). - تحقق سعادت حقیقی در حیات اخروی: ۱۰۲ (۸). - عوامل سعادت حقیقی: ۱۰۲ (۱۱). - تأثیر ریاست در سعادت حقیقی: ۱۰۳ (۲). 🔺 برای ملاحظه سایر کلیدواژه‌ها و نمایه‌ها پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. 🔰 دائرة‌‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📚 آراء اهل المدينة الفاضلة/ ابونصر فارابی #معرفی_آثار_فلسفه_سیاسی_اسلامی آراء أهل المدينة الفاضلة و مضاداتها، معروف به «مدینه فاضله» کتابی در موضوع مسائل اساسی فلسفه و فن سیاست است. فارابی این اثر را در سی‌و‌هفت باب تنظیم کرده است. بیست‌وپنج باب به مبانی فلسفی جامعه سیاسی مطلوب، اختصاص یافته و پس از آن، جامعه سیاسی مطلوبِ فارابی، ذیل دوازده باب ترسیم شده است: باب ۲۶: احتیاج الإنسان الی الاجتماع و التعاون باب ۲۷: العضو الرئیس باب ۲۸: خصال الرئیس المدینة الفاضلة باب ۲۹: مضادات المدینة الفاضلة باب ۳۰: اتصال النفوس بعضها ببعض باب ۳۱: الصناعات و السعادات باب ۳۲: اهل هذه المدن باب ۳۳: الاشیاء المشترکة لاهل المدینة الفاضلة باب ۳۴: آراء اهل المدن الجاهلة و الضالة باب ۳۵: العدل باب ۳۶: الخشوع باب ۳۷: المدن الجاهلة در ادامه، اصطلاح‌نامه و نمایه موضوعی این کتاب تقدیم می‌شود: 📘 اصطلاح‌نامه کتاب آراء اهل المدينة الفاضلة 📙 نمایه موضوعی کتاب آراء اهل المدينة الفاضلة ☑️ نسخه مرجع در دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی: - فارابی، ابونصر محمد بن محمد، ۱۹۹۵م، «آراء أهل المدینة الفاضلة و مضاداتها»، تصحیح علی بوملحم، ۱۶۸ صفحه، بیروت: دار و مکتبة الهلال. 🔰 دائرة‌‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📘 اصطلاح‌نامه کتاب آراء اهل المدينة الفاضلة/ ابونصر فارابی جهت دسترسی به اصطلاح‌نامه کتاب آراء اهل المدينة الفاضلة، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. در ادامه نمونه‌هایی از اصطلاحات گردآوری شده را ملاحظه می‌فرمایید: 🔘 اجتماعات كامل تعريف: «الاجتماعات الإنسانية فمنها الكاملة، و منها غير الكاملة. و الكاملة ثلاث: عظمی و وسطی و صغری.» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، آراء أهل المدينة الفاضلة، ص ۱۱۲) 🔘 مدينه فاضله تعريف: «المدينة التي يقصد بالاجتماع فيها التعاون علي الأشياء التي تنال بها السعادة في الحقيقة هي المدينة الفاضلة.» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، آراء أهل المدينة الفاضلة، ص۱۱۳) 🔘 امام (رئيس اول) تعريف: «الرئيس الذی لا يرأسه إنسان آخر أصلاً، و هو الإمام، و هو رئيس الأول للمدينة الفاضلة، و هو رئيس الأمة الفاضلة، و رئيس المعمورة من الأرض كلها.» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، آراء أهل المدينة الفاضلة، ص ۱۲۲) 🔺 برای ملاحظه سایر اصطلاحات، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. 🔰 دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📙 نمایه موضوعی کتاب آراء اهل المدينة الفاضلة/ ابونصر فارابی جهت دسترسی به کلیدواژه‌ها و نمایه‌های کتاب آراء اهل المدينة الفاضلة، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. در ادامه نمونه‌هایی از کلیدواژه‌های گردآوری شده و نمایه‌های ذیل‌ آن‌ها را به همراه شماره صفحه و شماره سطر، ملاحظه می‌فرمایید: 🏷 رئیس اول - تعریف رئیس اول: ۱۲۲ (۴). - مرتبه رئیس اول: ۱۱۶-۱۱۹ (۶). - ویژگی رئیس اول: ۱۱۶-۱۲۱ (۶)، ۱۲۲-۱۲۴ (۳). - ضرورت فعلیت عقل در رئیس اول: ۱۱۹-۱۲۱ (۱۰). - ریاست رئیس اول بر صناعات و افعال: ۱۱۹ (۵). - صناعت رئیسه بودن صناعت رئیس اول: ۱۱۹ (۵). - رئیس اول بودن امام در مدینه فاضله: ۱۲۲ (۲). - رئیس اول بودن امام در امت فاضله: ۱۲۲ (۵). - رئیس اول بودن امام در معموره: ۱۲۲ (۶). 🏷 عقل فعال - تعریف عقل فعال: ۹۸ (۱۲). - تشبیه عقل فعال به شمس: ۹۷-۹۸ (۱۱). - وجه نام گذاری عقل مفارق به عقل فعال: ۹۸ (۱۲). - نسبت عقل فعال و نبی: ۱۱۰ (۹). - تأثیر عقل فعال در فرایند وحی: ۱۱۹-۱۲۱ (۱۲). - نسبت عقل فعال و قوه متخیله: ۱۰۷-۱۱۰ (۱۱). - نسبت عقل فعال و عقل منفعل: ۱۱۹-۱۲۱ (۱۴). - نسبت عقل فعال و عقل مستفاد: ۱۱۹-۱۲۱ (۱۷). - نسبت عقل فعال و عقل هیولانی: ۹۸ (۷). 🔺 برای ملاحظه سایر کلیدواژه‌ها و نمایه‌ها پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. 🔰 دائرة‌‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📚 السیاسة المدنیة/ ابونصر فارابی #معرفی_آثار_فلسفه_سیاسی_اسلامی السیاسة المدنیة که با نام‌های «السیاسات المدنیة» و «مبادئ الموجودات» نیز از آن یاد می‌شود، از مهم‌ترین آثار فلسفی سیاسی فارابی است. به‌رغم تشابه برخی مطالب با دیگر آثار فارابی، مباحثی همچون «نوابت» و «بهیمیون» تنها در این اثر مورد توجه ویژه فارابی قرار گرفته است. کتاب السیاسة المدنیة که از آخرین تألیفات این فیلسوف مسلمان دانسته می‌شود، در هفت باب تدوین شده است: - باب اول: مراتب موجودات - باب دوم: تفاضل موجودات - باب سوم: عالَم - باب چهارم: اجتماعات مدنی - باب پنجم: اخلاق - باب ششم: مدینه فاضله - باب هفتم: مدینه‌های مضاد مدینه فاضله در ادامه، اصطلاح‌نامه و نمایه موضوعی این کتاب تقدیم می‌شود: 📘 اصطلاح‌نامه کتاب السیاسة المدنیة 📙 نمایه موضوعی کتاب السیاسة المدنیة ☑️ نسخه مرجع در دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی: - فارابی، ابونصر محمد بن محمد، ۱۹۹۶م، «کتاب السیاسة المدنیة»، تصحیح علی بوملحم، ۱۲۷ صفحه، بیروت: دار و مکتبة الهلال. 🔰 دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📘 اصطلاح‌نامه کتاب السیاسة المدنیة/ ابونصر فارابی جهت دسترسی به اصطلاح‌نامه کتاب السیاسة المدنیة، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. در ادامه نمونه‌هایی از اصطلاحات گردآوری شده را ملاحظه می‌فرمایید: 🔘 بهيميون تعريف: «البهيميون بالطبع ليسوا مدنيين و لا تكون لهم اجتماعات مدنية اصلاً، بل يكون بعضهم علي مثال ما عليه البهائم الإنسية و بعضهم مثل البهائم الوحشية.» (فارابي، ابونصر محمد بن محمد، السياسة المدنية، ص۹۹) 🔘 مدبر مدينه تعريف: «مدبر المدينة و هو الملك، إنما فعله أن يدبر المدن تدبيراً ترتبط به أجزاء المدينة بعضها ببعض و تأتلف و ترتب ترتيباً يتعاونون به علي إزالة الشرور و تحصيل الخيرات.» (فارابي، ابونصر محمد بن محمد، السياسة المدنية، ص۹۵) 🔘 نوابت تعريف: «النوابت في المدن منزلتهم فيها منزلة التسليم في الحنطة أو الشوك النابت فيما بين الزرع أو سائر الحشائش غير النافعة و الضارة بالزرع أو الغرس.» (فارابي، ابونصر محمد بن محمد، السياسة المدنية، ص۹۹) 🔺 برای ملاحظه سایر اصطلاحات، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. 🔰 دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📙 نمایه موضوعی کتاب السیاسة المدنیة/ ابونصر فارابی جهت دسترسی به کلیدواژه‌ها و نمایه‌های کتاب السیاسة المدنیة، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. در ادامه نمونه‌هایی از کلیدواژه‌های گردآوری شده و نمایه‌های ذیل‌ آن‌ها را به همراه شماره صفحه و شماره سطر، ملاحظه می‌فرمایید: 🏷 تعاون - ضرورت تعاون: ۱۱۲ (۱). - وجود تعاون در مدینه بدالت: ۱۲۸ (۷). - وجود تعاون در مدینه ضروریه: ۱۲۸ (۴). - وجود تعاون در مدینه فاضله: ۱۱۳ (۱۴). - وجود تعاون در مدینه کرامت: ۱۲۸ (۱۳). 🏷 مدینه جاهله - اقسام اهل مدن جاهله: ۱۶۰ (۸). - اقسام مدینه جاهله: ۱۲۸-۱۲۹ (۳)، ۱۶۰ (۳). - تشبیه نفوس اهل مدن جاهله به حیوانات: ۱۳۹ (۳). - تعریف مدینه جاهله: ۱۲۷-۱۲۸ (۷). - تفاوت ملوک و اهل مدن فاضله با مدن جاهله: ۱۳۰ (۵). - خیرات در مدینه جاهله: ۱۲۷ (۸). - دیدگاه‌ها درباره ائتلاف و اجتماع در مدن جاهله: ۱۴۹-۱۵۱ (۷). - عدم مراعات مراتب و نظام در مدن جاهله: ۱۴۸-۱۴۹ (۱۶). - علل شکل گیری مدن جاهله: ۱۴۷ (۳). - کثرت آرا در مدینه جاهله: ۱۴۹-۱۵۱ (۷). - الگوگیری اهل مدن جاهله از تضاد موجودات: ۱۴۷-۱۴۸ (۵). - الگوگیری اهل مدن جاهله از روابط حیوانات: ۱۴۸-۱۴۹ (۳) - ویژگی اهل مدینه جاهله: ۱۳۸-۱۳۹ (۳). - ویژگی مدینه جاهله: ۱۲۷-۱۲۹ (۷). - ویژگی ملوک مدینه جاهله: ۱۲۹ (۳). 🔺 برای ملاحظه سایر کلیدواژه‌ها و نمایه‌ها پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. 🔰 دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📚 فصول منتزعة/ ابونصر فارابی #معرفی_آثار_فلسفه_سیاسی_اسلامی فصول منتزعة از مشهورترین آثار فارابی است. این کتاب مشتمل بر یکصد فصل است. غالب مباحث به حکمت عملی، دانش اخلاق، تدبیر منزل و سیاست مدن، اختصاص یافته است. البته حکمت نظری، شناخت مبدأ و ویژگی‌های آن نیز سهمی در آن دارد. این کتاب از اولین آثاری است که بر ارتباط و هماهنگی میان اجزاء مختلف حکمت عملی (تدبیر نفس، تدبیر منزل و تدبیر مدینه) تاکید کرده است. مشهور است که مسکویه در نگارش تهذیب الاخلاق، و نیز خواجه نصیرالدین طوسی در نگارش اخلاق ناصری (به ویژه مباحث سیاست مدن) از این کتاب الهام گرفته‌اند. در ادامه، اصطلاح‌نامه و نمایه موضوعی این کتاب تقدیم می‌شود: 📘 اصطلاح‌نامه کتاب فصول منتزعة 📙 نمایه موضوعی کتاب فصول منتزعة ☑️ نسخه مرجع در دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی: - فارابی، ابونصر محمد بن محمد، ۱۴۰۵ق، «فصول منتزعة»، تحقیق، مقدمه و تعلیقة فوزی متری نجار، ۱۱۵ صفحه، تهران: مکتبة الزهراء. 🔰 دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📘 اصطلاح‌نامه کتاب فصول منتزعة/ ابونصر فارابی جهت دسترسی به اصطلاح‌نامه کتاب فصول منتزعة، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. در ادامه نمونه‌هایی از اصطلاحات گردآوری شده را ملاحظه می‌فرمایید: 🔘 تعقل مدنی تعريف: «التعقل أنواع كثيرة: ... منها ما هو جودة الروية في أبلغ ما يدبر به المدن، و هو التعقل المدني.» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، فصول منتزعة، ص۵۷) 🔘 تعقل مشورتی تعريف: «التعقل أنواع كثيرة: ... فمن هذه ما هو مشوري، و هو الذي يستبط ما لا يستعمله الإنسان في نفسه، بل ليشير به علي غيره، إما في تدبير منزل أو مدينة أو غير ذلك.» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، فصول منتزعة، ص۵۷-۵۸) 🔘 جودت رأی تعريف:‌ «جودة الرأي هو أن يكون الإنسان ذا رأي أو جيد الرأي، و هو أن يكون الإنسان فاضلاً خيّراً في أفعاله، ثم أن يكون قد جربت أقاويله و آراؤه و مشوراته مراراً كثيرة. فوجدت سديدة مستقيمة تنتهي بالإنسان، إذا استعملها إلي عواقب محمودة، و يكون قد صار لذلك مقبول القول؛ أعني لأجل الصدق الذي شوهد منه كثيراً حتي صار ما اشتهر به من الفضيلة أو من سداد الحكم و المشورة مغنياً عن أن يحتاج في شيء يقوله أو يشير به إلي حجة أو دليل.» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، فصول منتزعة، ص۵۹) 🔺 برای ملاحظه سایر اصطلاحات، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. 🔰 دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📙 نمایه موضوعی کتاب فصول منتزعة/ ابونصر فارابی جهت دسترسی به کلیدواژه‌ها و نمایه‌های کتاب فصول منتزعة، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. در ادامه نمونه‌هایی از کلیدواژه‌های گردآوری شده و نمایه‌های ذیل‌ آن‌ها را به همراه شماره صفحه و شماره سطر، ملاحظه می‌فرمایید: 🏷 تعقل - تعریف تعقل: ۵۵ (۶). - اقسام تعقل: ۵۷-۵۸ (۹). - تفاوت تعقل و حکمت: ۶۱-۶۲ (۱۰). - نسبت تعقل و جودت رأی: ۵۹ (۹). - نسبت تعقل و ذهن: ۵۸-۵۹ (۱۳). - نسبت حکمت و تعقل: ۶۲ (۲). 🏷 حاکم - تعریف حاکم: ۴۷ (۷). - شرایط حاکم: ۴۹-۵۰ (۳). - تشابه حاکم و طبیب: ۲۴ (۷). - استنباط اخلاق و افعال معتدل توسط ملوک: ۳۹ (۱۱). - عدم تأثیر مردم در صدق عنوان ملک: ۴۹-۵۰ (۳). - مصداق حقیقی ملک: ۶۶ (۳). - معارف ضروری برای ملوک: ۲۶ (۴). 🔺 برای ملاحظه سایر کلیدواژه‌ها و نمایه‌ها پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. 🔰 دائرة‌‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir