🏵 تبریک به پژوهشگر محترم گروه، جناب حجت الاسلام دکتر سید محمدهادی مقدسی 🔰 دائرةالمعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

فارابی، ابونصر محمد بن محمد #معرفی_فلاسفه_سیاسی_اسلامی • ابونصر محمد بن محمد بن طرخان بن اوزلغ ترکی فارابی - ملقب به معلم ثانی • فيلسوف، منطقی، مترجم • شيعه و ايرانی • اندیشمند قرن چهارم هـ ق (260-339) - متولد فاراب جيحون (قزاقستان کنونی) - درگذشته و مدفون در دمشق (سوریه کنونی) • اساتید: - يوحنا بن حيلان؛ - ابوبشر متی بن يونس؛ - ابوبکر سراج؛ • شاگردان: - ابوزکريا يحيی بن عدی؛ - ابن سراج؛ • معاصران: - سيف‌الدوله حمدانی؛ 🔰 دائرةالمعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📚 فهرست تفصیلی آثار فارابی ▪️ مهم‌ترین آثار مشتمل بر دیدگاه‌های سیاسی: - إحصاء العلوم؛ - آراء اهل المدينة الفاضلة؛ - السياسة المدنية؛ - فصول منتزعة؛ - الملة؛ - تحصيل السعادة (في الحكمة)؛ - التنبيه علي سبيل السعادة؛ ▪️ سایر آثار مشتمل بر دیدگاه‌های سیاسی: - الاعمال الفلسفیة؛ - التعليقات؛ - تلخیص نوامیس افلاطون؛ - التوطئة في المنطق؛ - الجدل؛ - الجمع بين رأيي الحكيمين؛ - رسالة جوابات لمسائل سئل عنها؛ - رسالة فی اعضاء الحیوان؛ - رسالة فی السیاسة؛ - رسالة فی الملة الفاضلة؛ - علم الحقایق؛ - عيون المسائل؛ - فضيلة العلوم و الصناعات؛ - ما ینبغی ان یقدم قبل تعلم الفلسفة؛ - ما يصح و ما لايصح من احكام النجوم؛ ▪️ دیگر آثار: - الابانة عن غرض ارسطو في الكتاب ما بعدالطبيعة؛ - اثبات المفارقات؛ - الاخلاق؛ - الالفاظ المستعملة (في المنطق)؛ - البرهان؛ - التفهيم لاهل التنجيم؛ - حركة الفلك سرمدية؛ - الدعاوي القلبية؛ - الردّ علي الرازي في العلم الالهي؛ - رسالة فصوص الحكم؛ - رسالة في العقل؛ - رسالة في جزء لايتجزا؛ - رسالة في معرفة الاسطرلاب؛ - رسالة في وجوب صناعة الكيمياء؛ - شرح رسالة زينون الكبير؛ - شرح كتاب البرهان لارسطو؛ - شرح كتاب المغالطة لارسطو؛ - شرح كتاب مجسطي بطلميوس؛ - شروط القياس؛ - عجائب النصوص في تهذيب الفصوص؛ - كلام في معني اسم الفلسفة؛ - مبادي الانسانية؛ - مبادي الفلسفة القديمة؛ - مختصر الصغير؛ - المختصر الكبير في المنطق؛ - المسائل المتفرقة؛ - المقالة في معاني العقل؛ - نصوص الكلم في شرح فصوص الحكم؛ - الواحد و الوحدة؛ 🔰 دائرةالمعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📚 إحصاء العلوم/ ابونصر فارابی #معرفی_آثار_فلسفه_سیاسی_اسلامی احصاء العلوم، یا «إحصاء العلوم و التعريف بأغراضها» کتابی در موضوع طبقه‌بندی علوم است. فارابی در این اثر، علوم رایج عصر خود را برشمرده و موضوع، فواید و شاخه‌های هر یک را شرح داده است: - فصل اول: علم لسان - فصل دوم: علم منطق - فصل سوم: علم تعالیم (هندسه، نجوم، موسیقی و...) - فصل چهارم:علم طبیعی و علم الهی - فصل پنجم: علم مدنی، علم فقه و علم کلام دیدگاه‌های فلسفی سیاسی فارابی، ذیل علم مدنی در فصل پنجم ارائه شده است. در ادامه، اصطلاح‌نامه و نمایه موضوعی این کتاب تقدیم می‌شود: 📘 اصطلاح‌نامه کتاب إحصاء العلوم 📙 نمایه موضوعی کتاب إحصاء العلوم ☑️ نسخه مرجع در دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی: - فارابی، ابونصر محمد بن محمد، ۲۰۰۵م، «إحصاء العلوم»، در: إحصاء العلوم و فلسفة أرسطوطالیس، تحقیق، مقدمه و تعلیقة عثمان أمین، ۱۴۴ صفحه، پاریس: دار بیبلیون. 🔰 دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📘 اصطلاح‌نامه کتاب إحصاء العلوم/ ابونصر فارابی جهت دسترسی به اصطلاح‌نامه کتاب إحصاء العلوم، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. در ادامه نمونه‌هایی از اصطلاحات گردآوری شده را ملاحظه می‌فرمایید: 🔘 علم مدنی تعريف: «العلم المدني فإنه يفحص عن أصناف الأفعال و السنن الإرادية، و عن الملكات و الأخلاق و السجايا و الشيم التي عنها تكون تلك الأفعال و السنن، و عن الغايات التي لأجلها تفعل، و كيف ينبغي أن تكون موجودة في الإنسان، و كيف الوجه في ترتيبها فيه علي النحو الذي ينبغي أن يكون وجودها فيه، و الوجه في حفظها عليه. و يميز بين الغايات التي لأجلها تفعل الأفعال، و تستعمل السنن، و يبين أنّ منها ما هي في الحقيقة سعادة و أنّ منها ما هي مظنون أنها سعادة من غير أن تكون كذلك...» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، إحصاء العلوم، ص۱۰۲) 🔘 سياست (عملی) تعريف: «الرئاسة لا تتأتي إلاّ بمهنة و ملكة يكون عنها أفعال التمكين فيهم و أفعال حفظ ما مكن فيهم عليهم. و تلك المهنة هي الملكية و الملك أو ما شاء الإنسان أن يسميها، و السياسة هي فعل هذه المهنة.» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، إحصاء العلوم، ص۱۰۳) 🔺 برای ملاحظه سایر اصطلاحات، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. 🔰 دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📙 نمایه موضوعی کتاب إحصاء العلوم/ ابونصر فارابی جهت دسترسی به کلیدواژه‌ها و نمایه‌های کتاب إحصاء العلوم، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. در ادامه نمونه‌هایی از کلیدواژه‌های گردآوری شده و نمایه‌های ذیل‌ آن‌ها را به همراه شماره صفحه و شماره سطر، ملاحظه می‌فرمایید: 🏷 ملت (آیین) - اجزای ملت: ۱۰۷ (۱۰). - شیوه دفاع از ملت: ۱۰۸-۱۱۳ (۱۰). - تقدم ملت بر معقولات، محسوسات و مشهورات: ۱۱۱ (۹). - دلالت معقولات، محسوسات و مشهورات بر حقانیت ملت: ۱۱۰-۱۱۱ (۱۷). - صدق امور وحیانی ملت: ۱۱۰ (۶). - نسبت عقل و ملت: ۱۰۸-۱۱۱ (۱۰). - عدم جواز دخالت عقل در ملت: ۱۱۰ (۱۱). 🏷 سعادت حقیقی - تفاوت سعادت حقیقی و سعادت ظنی: ۱۰۲ (۶). - تحقق سعادت حقیقی در حیات اخروی: ۱۰۲ (۸). - عوامل سعادت حقیقی: ۱۰۲ (۱۱). - تأثیر ریاست در سعادت حقیقی: ۱۰۳ (۲). 🔺 برای ملاحظه سایر کلیدواژه‌ها و نمایه‌ها پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. 🔰 دائرة‌‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📚 آراء اهل المدينة الفاضلة/ ابونصر فارابی #معرفی_آثار_فلسفه_سیاسی_اسلامی آراء أهل المدينة الفاضلة و مضاداتها، معروف به «مدینه فاضله» کتابی در موضوع مسائل اساسی فلسفه و فن سیاست است. فارابی این اثر را در سی‌و‌هفت باب تنظیم کرده است. بیست‌وپنج باب به مبانی فلسفی جامعه سیاسی مطلوب، اختصاص یافته و پس از آن، جامعه سیاسی مطلوبِ فارابی، ذیل دوازده باب ترسیم شده است: باب ۲۶: احتیاج الإنسان الی الاجتماع و التعاون باب ۲۷: العضو الرئیس باب ۲۸: خصال الرئیس المدینة الفاضلة باب ۲۹: مضادات المدینة الفاضلة باب ۳۰: اتصال النفوس بعضها ببعض باب ۳۱: الصناعات و السعادات باب ۳۲: اهل هذه المدن باب ۳۳: الاشیاء المشترکة لاهل المدینة الفاضلة باب ۳۴: آراء اهل المدن الجاهلة و الضالة باب ۳۵: العدل باب ۳۶: الخشوع باب ۳۷: المدن الجاهلة در ادامه، اصطلاح‌نامه و نمایه موضوعی این کتاب تقدیم می‌شود: 📘 اصطلاح‌نامه کتاب آراء اهل المدينة الفاضلة 📙 نمایه موضوعی کتاب آراء اهل المدينة الفاضلة ☑️ نسخه مرجع در دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی: - فارابی، ابونصر محمد بن محمد، ۱۹۹۵م، «آراء أهل المدینة الفاضلة و مضاداتها»، تصحیح علی بوملحم، ۱۶۸ صفحه، بیروت: دار و مکتبة الهلال. 🔰 دائرة‌‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📘 اصطلاح‌نامه کتاب آراء اهل المدينة الفاضلة/ ابونصر فارابی جهت دسترسی به اصطلاح‌نامه کتاب آراء اهل المدينة الفاضلة، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. در ادامه نمونه‌هایی از اصطلاحات گردآوری شده را ملاحظه می‌فرمایید: 🔘 اجتماعات كامل تعريف: «الاجتماعات الإنسانية فمنها الكاملة، و منها غير الكاملة. و الكاملة ثلاث: عظمی و وسطی و صغری.» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، آراء أهل المدينة الفاضلة، ص ۱۱۲) 🔘 مدينه فاضله تعريف: «المدينة التي يقصد بالاجتماع فيها التعاون علي الأشياء التي تنال بها السعادة في الحقيقة هي المدينة الفاضلة.» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، آراء أهل المدينة الفاضلة، ص۱۱۳) 🔘 امام (رئيس اول) تعريف: «الرئيس الذی لا يرأسه إنسان آخر أصلاً، و هو الإمام، و هو رئيس الأول للمدينة الفاضلة، و هو رئيس الأمة الفاضلة، و رئيس المعمورة من الأرض كلها.» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، آراء أهل المدينة الفاضلة، ص ۱۲۲) 🔺 برای ملاحظه سایر اصطلاحات، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. 🔰 دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📙 نمایه موضوعی کتاب آراء اهل المدينة الفاضلة/ ابونصر فارابی جهت دسترسی به کلیدواژه‌ها و نمایه‌های کتاب آراء اهل المدينة الفاضلة، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. در ادامه نمونه‌هایی از کلیدواژه‌های گردآوری شده و نمایه‌های ذیل‌ آن‌ها را به همراه شماره صفحه و شماره سطر، ملاحظه می‌فرمایید: 🏷 رئیس اول - تعریف رئیس اول: ۱۲۲ (۴). - مرتبه رئیس اول: ۱۱۶-۱۱۹ (۶). - ویژگی رئیس اول: ۱۱۶-۱۲۱ (۶)، ۱۲۲-۱۲۴ (۳). - ضرورت فعلیت عقل در رئیس اول: ۱۱۹-۱۲۱ (۱۰). - ریاست رئیس اول بر صناعات و افعال: ۱۱۹ (۵). - صناعت رئیسه بودن صناعت رئیس اول: ۱۱۹ (۵). - رئیس اول بودن امام در مدینه فاضله: ۱۲۲ (۲). - رئیس اول بودن امام در امت فاضله: ۱۲۲ (۵). - رئیس اول بودن امام در معموره: ۱۲۲ (۶). 🏷 عقل فعال - تعریف عقل فعال: ۹۸ (۱۲). - تشبیه عقل فعال به شمس: ۹۷-۹۸ (۱۱). - وجه نام گذاری عقل مفارق به عقل فعال: ۹۸ (۱۲). - نسبت عقل فعال و نبی: ۱۱۰ (۹). - تأثیر عقل فعال در فرایند وحی: ۱۱۹-۱۲۱ (۱۲). - نسبت عقل فعال و قوه متخیله: ۱۰۷-۱۱۰ (۱۱). - نسبت عقل فعال و عقل منفعل: ۱۱۹-۱۲۱ (۱۴). - نسبت عقل فعال و عقل مستفاد: ۱۱۹-۱۲۱ (۱۷). - نسبت عقل فعال و عقل هیولانی: ۹۸ (۷). 🔺 برای ملاحظه سایر کلیدواژه‌ها و نمایه‌ها پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. 🔰 دائرة‌‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📚 السیاسة المدنیة/ ابونصر فارابی #معرفی_آثار_فلسفه_سیاسی_اسلامی السیاسة المدنیة که با نام‌های «السیاسات المدنیة» و «مبادئ الموجودات» نیز از آن یاد می‌شود، از مهم‌ترین آثار فلسفی سیاسی فارابی است. به‌رغم تشابه برخی مطالب با دیگر آثار فارابی، مباحثی همچون «نوابت» و «بهیمیون» تنها در این اثر مورد توجه ویژه فارابی قرار گرفته است. کتاب السیاسة المدنیة که از آخرین تألیفات این فیلسوف مسلمان دانسته می‌شود، در هفت باب تدوین شده است: - باب اول: مراتب موجودات - باب دوم: تفاضل موجودات - باب سوم: عالَم - باب چهارم: اجتماعات مدنی - باب پنجم: اخلاق - باب ششم: مدینه فاضله - باب هفتم: مدینه‌های مضاد مدینه فاضله در ادامه، اصطلاح‌نامه و نمایه موضوعی این کتاب تقدیم می‌شود: 📘 اصطلاح‌نامه کتاب السیاسة المدنیة 📙 نمایه موضوعی کتاب السیاسة المدنیة ☑️ نسخه مرجع در دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی: - فارابی، ابونصر محمد بن محمد، ۱۹۹۶م، «کتاب السیاسة المدنیة»، تصحیح علی بوملحم، ۱۲۷ صفحه، بیروت: دار و مکتبة الهلال. 🔰 دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📘 اصطلاح‌نامه کتاب السیاسة المدنیة/ ابونصر فارابی جهت دسترسی به اصطلاح‌نامه کتاب السیاسة المدنیة، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. در ادامه نمونه‌هایی از اصطلاحات گردآوری شده را ملاحظه می‌فرمایید: 🔘 بهيميون تعريف: «البهيميون بالطبع ليسوا مدنيين و لا تكون لهم اجتماعات مدنية اصلاً، بل يكون بعضهم علي مثال ما عليه البهائم الإنسية و بعضهم مثل البهائم الوحشية.» (فارابي، ابونصر محمد بن محمد، السياسة المدنية، ص۹۹) 🔘 مدبر مدينه تعريف: «مدبر المدينة و هو الملك، إنما فعله أن يدبر المدن تدبيراً ترتبط به أجزاء المدينة بعضها ببعض و تأتلف و ترتب ترتيباً يتعاونون به علي إزالة الشرور و تحصيل الخيرات.» (فارابي، ابونصر محمد بن محمد، السياسة المدنية، ص۹۵) 🔘 نوابت تعريف: «النوابت في المدن منزلتهم فيها منزلة التسليم في الحنطة أو الشوك النابت فيما بين الزرع أو سائر الحشائش غير النافعة و الضارة بالزرع أو الغرس.» (فارابي، ابونصر محمد بن محمد، السياسة المدنية، ص۹۹) 🔺 برای ملاحظه سایر اصطلاحات، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. 🔰 دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📙 نمایه موضوعی کتاب السیاسة المدنیة/ ابونصر فارابی جهت دسترسی به کلیدواژه‌ها و نمایه‌های کتاب السیاسة المدنیة، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. در ادامه نمونه‌هایی از کلیدواژه‌های گردآوری شده و نمایه‌های ذیل‌ آن‌ها را به همراه شماره صفحه و شماره سطر، ملاحظه می‌فرمایید: 🏷 تعاون - ضرورت تعاون: ۱۱۲ (۱). - وجود تعاون در مدینه بدالت: ۱۲۸ (۷). - وجود تعاون در مدینه ضروریه: ۱۲۸ (۴). - وجود تعاون در مدینه فاضله: ۱۱۳ (۱۴). - وجود تعاون در مدینه کرامت: ۱۲۸ (۱۳). 🏷 مدینه جاهله - اقسام اهل مدن جاهله: ۱۶۰ (۸). - اقسام مدینه جاهله: ۱۲۸-۱۲۹ (۳)، ۱۶۰ (۳). - تشبیه نفوس اهل مدن جاهله به حیوانات: ۱۳۹ (۳). - تعریف مدینه جاهله: ۱۲۷-۱۲۸ (۷). - تفاوت ملوک و اهل مدن فاضله با مدن جاهله: ۱۳۰ (۵). - خیرات در مدینه جاهله: ۱۲۷ (۸). - دیدگاه‌ها درباره ائتلاف و اجتماع در مدن جاهله: ۱۴۹-۱۵۱ (۷). - عدم مراعات مراتب و نظام در مدن جاهله: ۱۴۸-۱۴۹ (۱۶). - علل شکل گیری مدن جاهله: ۱۴۷ (۳). - کثرت آرا در مدینه جاهله: ۱۴۹-۱۵۱ (۷). - الگوگیری اهل مدن جاهله از تضاد موجودات: ۱۴۷-۱۴۸ (۵). - الگوگیری اهل مدن جاهله از روابط حیوانات: ۱۴۸-۱۴۹ (۳) - ویژگی اهل مدینه جاهله: ۱۳۸-۱۳۹ (۳). - ویژگی مدینه جاهله: ۱۲۷-۱۲۹ (۷). - ویژگی ملوک مدینه جاهله: ۱۲۹ (۳). 🔺 برای ملاحظه سایر کلیدواژه‌ها و نمایه‌ها پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. 🔰 دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📚 فصول منتزعة/ ابونصر فارابی #معرفی_آثار_فلسفه_سیاسی_اسلامی فصول منتزعة از مشهورترین آثار فارابی است. این کتاب مشتمل بر یکصد فصل است. غالب مباحث به حکمت عملی، دانش اخلاق، تدبیر منزل و سیاست مدن، اختصاص یافته است. البته حکمت نظری، شناخت مبدأ و ویژگی‌های آن نیز سهمی در آن دارد. این کتاب از اولین آثاری است که بر ارتباط و هماهنگی میان اجزاء مختلف حکمت عملی (تدبیر نفس، تدبیر منزل و تدبیر مدینه) تاکید کرده است. مشهور است که مسکویه در نگارش تهذیب الاخلاق، و نیز خواجه نصیرالدین طوسی در نگارش اخلاق ناصری (به ویژه مباحث سیاست مدن) از این کتاب الهام گرفته‌اند. در ادامه، اصطلاح‌نامه و نمایه موضوعی این کتاب تقدیم می‌شود: 📘 اصطلاح‌نامه کتاب فصول منتزعة 📙 نمایه موضوعی کتاب فصول منتزعة ☑️ نسخه مرجع در دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی: - فارابی، ابونصر محمد بن محمد، ۱۴۰۵ق، «فصول منتزعة»، تحقیق، مقدمه و تعلیقة فوزی متری نجار، ۱۱۵ صفحه، تهران: مکتبة الزهراء. 🔰 دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📘 اصطلاح‌نامه کتاب فصول منتزعة/ ابونصر فارابی جهت دسترسی به اصطلاح‌نامه کتاب فصول منتزعة، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. در ادامه نمونه‌هایی از اصطلاحات گردآوری شده را ملاحظه می‌فرمایید: 🔘 تعقل مدنی تعريف: «التعقل أنواع كثيرة: ... منها ما هو جودة الروية في أبلغ ما يدبر به المدن، و هو التعقل المدني.» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، فصول منتزعة، ص۵۷) 🔘 تعقل مشورتی تعريف: «التعقل أنواع كثيرة: ... فمن هذه ما هو مشوري، و هو الذي يستبط ما لا يستعمله الإنسان في نفسه، بل ليشير به علي غيره، إما في تدبير منزل أو مدينة أو غير ذلك.» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، فصول منتزعة، ص۵۷-۵۸) 🔘 جودت رأی تعريف:‌ «جودة الرأي هو أن يكون الإنسان ذا رأي أو جيد الرأي، و هو أن يكون الإنسان فاضلاً خيّراً في أفعاله، ثم أن يكون قد جربت أقاويله و آراؤه و مشوراته مراراً كثيرة. فوجدت سديدة مستقيمة تنتهي بالإنسان، إذا استعملها إلي عواقب محمودة، و يكون قد صار لذلك مقبول القول؛ أعني لأجل الصدق الذي شوهد منه كثيراً حتي صار ما اشتهر به من الفضيلة أو من سداد الحكم و المشورة مغنياً عن أن يحتاج في شيء يقوله أو يشير به إلي حجة أو دليل.» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، فصول منتزعة، ص۵۹) 🔺 برای ملاحظه سایر اصطلاحات، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. 🔰 دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📙 نمایه موضوعی کتاب فصول منتزعة/ ابونصر فارابی جهت دسترسی به کلیدواژه‌ها و نمایه‌های کتاب فصول منتزعة، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. در ادامه نمونه‌هایی از کلیدواژه‌های گردآوری شده و نمایه‌های ذیل‌ آن‌ها را به همراه شماره صفحه و شماره سطر، ملاحظه می‌فرمایید: 🏷 تعقل - تعریف تعقل: ۵۵ (۶). - اقسام تعقل: ۵۷-۵۸ (۹). - تفاوت تعقل و حکمت: ۶۱-۶۲ (۱۰). - نسبت تعقل و جودت رأی: ۵۹ (۹). - نسبت تعقل و ذهن: ۵۸-۵۹ (۱۳). - نسبت حکمت و تعقل: ۶۲ (۲). 🏷 حاکم - تعریف حاکم: ۴۷ (۷). - شرایط حاکم: ۴۹-۵۰ (۳). - تشابه حاکم و طبیب: ۲۴ (۷). - استنباط اخلاق و افعال معتدل توسط ملوک: ۳۹ (۱۱). - عدم تأثیر مردم در صدق عنوان ملک: ۴۹-۵۰ (۳). - مصداق حقیقی ملک: ۶۶ (۳). - معارف ضروری برای ملوک: ۲۶ (۴). 🔺 برای ملاحظه سایر کلیدواژه‌ها و نمایه‌ها پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. 🔰 دائرة‌‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📚 الملة/ ابونصر فارابی #معرفی_آثار_فلسفه_سیاسی_اسلامی کتاب الملة نگاشته‌ای مختصر از فارابی است که از آن به «کتاب الملة و الفقه» و «کلام فی الملة و الفقه المدنی» نیز تعبیر شده است. فارابی در این اثر، مباحث خود را ذیل بیست و هفت بند ارائه می‌دهد؛ در بند اول تا دهم، وی مناسبات دین و سیاست را با رویکردی فلسفی، تبیین می‌کند. در ادامه در بند یازدهم تا بیست و هفتم، به معرفی «علم مدنی» می‌پردازد. مباحث ارائه شده در این هفده بند را می‌توان بسیار نزدیک به مطالب فصل پنجم کتاب «احصاء العلوم» البته با تفصیلی بیشتر دانست. این اثر به ضمیمه برخی دیگر از آثار فارابی، توسط محسن مهدی در مجموعه‌ای تحت عنوان «کتاب الملة و نصوص أخری» گردآوری و منتشر شده است. در ادامه، اصطلاح‌نامه و نمایه موضوعی این کتاب تقدیم می‌شود: 📘 اصطلاح‌نامه کتاب الملة 📙 نمایه موضوعی کتاب الملة ☑️ نسخه مرجع در دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی: - فارابی، ابونصر محمد بن محمد، ۱۴۰۵ق، «کتاب الملة و نصوص أخری»، تحقیق، مقدمه و تعلیقة محسن مهدی، ۱۵۲ صفحه، بیروت: دار المشرق. 🔰 دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📘 اصطلاح‌نامه کتاب الملة/ ابونصر فارابی جهت دسترسی به اصطلاح‌نامه کتاب الملة، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. در ادامه نمونه‌هایی از اصطلاحات گردآوری شده را ملاحظه می‌فرمایید: 🔘 ملت (آيين) تعريف: «الملة هي آراء و أفعال مقدرة مقيدة بشرائط يرسمها للجمع رئيسهم الأول، يلتمس أن ينال باستعمالهم لها غرضاً له فيهم أو بهم محدوداً.» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، الملة و نصوص أخری، ص۴۳) 🔘 شريعت تعريف: «إنّ هذين [الشريعة و السنة] إنما يدلان و يقعان عند الأكثر علي الأفعال المقدرة من جزأي الملة. و قد يكمن أن تسمي الآراء المقدرة أيضاً شريعة، فيكون الشريعة و الملة و الدين أسماء مترادفة.» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، الملة و نصوص أخری، ص۴۶) 🔘 علم مدنی تعريف:‌ «اما العلم المدني فأنه يفحص عن أصناف الأفعال و السير الإرادية، و عن الملكات و الأخلاق و السجايا والشيم التي عنها تكون تلك الأفعال و السير، وعن الغايات التي لأجلها تفعل، و كيف ينبغي أن تكون موجودة في الإنسان، و كيف الوجه في ترتيبها فيه علي النحو الذي ينبغي أن يكون وجودها فيه، و الوجه في حفظها عليه.» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، الملة و نصوص أخری، ص۶۹) 🔺 برای ملاحظه سایر اصطلاحات، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. 🔰 دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📙 نمایه موضوعی کتاب الملة/ ابونصر فارابی جهت دسترسی به کلیدواژه‌ها و نمایه‌های کتاب الملة، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. در ادامه نمونه‌هایی از کلیدواژه‌های گردآوری شده و نمایه‌های ذیل‌ آن‌ها را به همراه شماره صفحه و شماره سطر، ملاحظه می‌فرمایید: 🏷 ملت (آیین) - تعریف ملت (آیین): ۴۳ (۱). - اجزای ملت: ۴۶-۴۷ (۱۴). - غرض ملت: ۴۳ (۴). - ضرورت و فواید ملت مشترک در مدینه: ۶۶ (۱۰). - استفاده از خطابه در تعلیم ملت: ۴۷-۴۸ (۱۸). - دلایل عدم بیان همه افعال ملت توسط رئیس اول: ۴۸-۴۹ (۶). - ترادف ملت، دین، شریعت و سنت: ۴۶ (۱۱). 🏷 رئیس اول - تعریف رئیس اول: ۵۶ (۱۱). - ویژگی رئیس اول: ۴۴ (۶). - ضرورت فلسفه نظری برای رئیس اول: ۶۶ (۸). - اقسام جانشین رئیس اول: ۴۹-۵۰ (۹). - اختیارات جانشین مماثل رئیس اول: ۴۹-۵۰ (۱۰). - اختیارات جانشین غیرمماثل رئیس اول: ۵۰ (۴). - دلایل عدم بیان همه افعال ملت توسط رئیس اول: ۴۸-۴۹ (۶). 🔺 برای ملاحظه سایر کلیدواژه‌ها و نمایه‌ها پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. 🔰 دائرة‌‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📚 معرفی دستاوردهای پژوهشی گروه (برای مشاهده اطلاعات هر دستاورد، عنوان را لمس کنید.) 🔗 پایگاه اصطلاحات علوم عقلی اسلامی 📘 کتاب اصطلاح‌نامه فلسفه سیاسی 💽 نرم‌افزار اصطلاح‌نامه فلسفه سیاسی 📙 کتاب نمایه موضوعی منابع فلسفه سیاسی 📗 کتاب مدخل‌های دائرةالمعارف فلسفه سیاسی 🎙 نشست‌های علمی 📖 نشریه معارف عقلی 🔰 دائرةالمعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📚 تحصیل السعادة/ ابونصر فارابی #معرفی_آثار_فلسفه_سیاسی_اسلامی کتاب «تحصیل السعادة» از مهم‌ترین آثار ابونصر فارابی است. البته این اثر به عنوان کتابی مستقل، توسط نویسنده ارائه نشده است. چنان‌که از عبارات انتهایی کتاب به دست می‌آید، فارابی آن را به عنوان مقدمه‌ای برای کتابی دیگر، تالیف کرده است و ظاهرا بعدها در نسخ و طبع، جدا شده و به اعتبار جمله آغازین آن، «تحصیل السعادة» عنوان گرفته است. فارابی در این اثر، فضائل گوناگون را با رویکرد مدنی و به منظور جریان‌یابی آن در دو بستر «مدینه» و «أمت»، برشمرده و شرح داده است. چیستی دانش فلسفه، نسبت آن با دین، و نیز نحوه راهیابی آن به جهان اسلام، مهم‌ترین مباحث دیگری است که در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. مصحح اثر، محتوای کتاب «تحصیل السعادة» را در شش فصل، با عناوین ذیل، تبویب کرده است: - فصل اول: الفضائل النظریة - فصل دوم: الفضائل الخلقیة - فصل سوم: الفضائل الفکریة - فصل چهارم: مراتب الفضائل و دور الطبع فیها - فصل پنجم: التعلیم و التأدیب - فصل ششم: علم الفلسفه در ادامه، اصطلاح‌نامه و نمایه موضوعی این کتاب تقدیم می‌شود: 📘 اصطلاح‌نامه کتاب تحصیل السعادة 📙 نمایه موضوعی کتاب تحصیل السعادة ☑️ نسخه مرجع در دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی: - فارابی، ابونصر محمد بن محمد، ۱۹۹۵م، «کتاب تحصیل السعادة»، مقدمه و شرح علی بوملحم، ۱۰۲ صفحه، بیروت: دار و مکتبة الهلال. 🔰 دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📘 اصطلاح‌نامه تحصیل السعادة / ابونصر فارابی جهت دسترسی به اصطلاح‌نامه کتاب تحصیل السعادة، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. در ادامه نمونه‌هایی از اصطلاحات گردآوری شده را ملاحظه می‌فرمایید: 🔘 تعلیم تعريف: «التعليم هو إيجاد الفضائل النظرية في الأمم و المدن.» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، تحصیل السعادة، ص۷۱) 🔘 فضايل نظری تعريف: «الفضائل النظرية هي العلوم التي الغرض الأقصی منها أن تحصل الموجودات التي تحتوي عليها معقولة، متيقناً بها فقط.» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، تحصیل السعادة، ص۲۶) 🔘 فضايل عملی تعريف:‌ «أما الفضائل العملية و الصناعات العملية، فبأن يعودوا أفعالها و ذلك بطريقين: أحدهما بالأقاويل الإقناعية و الأقاويل الإنفعالية و سائر الأقاويل التي تمكن في النفس هذه الأفعال و الملكات تمكيناً تاماً... و الطريق الآخر هو طريق الإكراه.» (فارابی، ابونصر محمد بن محمد، تحصیل السعادة، ص۷۳) 🔺 برای ملاحظه سایر اصطلاحات، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. 🔰 دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📙 نمایه موضوعی کتاب تحصیل السعادة/ ابونصر فارابی جهت دسترسی به کلیدواژه‌ها و نمایه‌های کتاب تحصیل السعادة، پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. در ادامه نمونه‌هایی از کلیدواژه‌های گردآوری شده و نمایه‌های ذیل‌ آن‌ها را به همراه شماره صفحه و شماره سطر، ملاحظه می‌فرمایید: 🏷 تعلیم - تعریف تعلیم: ۷۱ (۱). - مبادی تعلیم: ۲۹-۳۰ (۹). - گفتاری بودن تعلیم: ۷۱ (۴). - شیوه تعلیم فضایل: ۷۶-۷۸ (۱۲). - شیوه تعلیم فضایل نظری: ۷۲ (۲). - شیوه تعلیم فضایل عملی: ۷۳-۷۴ (۱۱). - استفاده از اقناع در تعلیم اهل مدن عامه: ۸۵ (۱۳). - استفاده از برهان در تعلیم اهل مدن خاصه: ۸۵ (۱۴). 🏷 فضایل نظری - تعریف فضایل نظری: ۲۶ (۲)، ۷۹ (۷). - اقسام فضایل نظری: ۲۶ (۴). - متعلمین فضایل نظری: ۷۲ (۱). - شیوه تعلیم فضایل نظری: ۷۲ (۲). - استفاده از اقناع در تعلیم فضایل نظری: ۷۶ (۴). 🔺 برای ملاحظه سایر کلیدواژه‌ها و نمایه‌ها پرونده پیوست‌شده را بارگیری فرمایید. 🔰 دائرة‌‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir

📚 التنبیه علی سبیل السعادة/ ابونصر فارابی #معرفی_آثار_فلسفه_سیاسی_اسلامی «التنبیه علی سبیل السعادة» یا «التنبیه علی اسباب السعادة» اثری مختصر از فارابی است که به ضمیمه سه رساله دیگر از همین فیلسوف، در مجموعه‌ای تحت عنوان «أربع رسائل فلسفیة» توسط جعفر آل‌یاسین، گردآوری و منتشر شده است. فارابی در این اثر که ظاهرا پس از «تحصیل السعادة» نگاشته شده است، برخی دیدگاه‌های خود پیرامون اخلاق و سیاست را در قالب بیست نکته ارائه می‌دهد. همچون اثر دیگرش «احصاء العلوم»، به اقسام حکمت، فلسفه و صناعت پرداخته و به طور ویژه در این کتاب، اصطلاح «فلسفه سیاسی» را به کار می‌برد. البته فارابی در دیگر آثارش نیز بدون ذکر اصطلاح فوق، دانش فلسفه سیاسی را مورد توجه قرار داده است. در ادامه، اصطلاح‌نامه و نمایه موضوعی این کتاب تقدیم می‌شود: 📘 اصطلاح‌نامه کتاب التنبیه علی سبیل السعادة 📙 نمایه موضوعی کتاب التنبیه علی سبیل السعادة ☑️ نسخه مرجع در دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی: - فارابی، ابونصر محمد بن محمد، ۱۳۷۱، «کتاب التنبیه علی سبیل السعادة»، تحقیق، مقدمه و تعلیقة جعفر آل‌یاسین، ۳۵۶ صفحه، تهران: حکمت. 🔰 دائرة‌المعارف فلسفه سیاسی اسلامی https://eitaa.com/pph_iki_ac_ir