در ذیل الطاف الهی و سایه توجهات حضرت بقیة الله (عجل الله فرجه) درس خارج فقه و اصول حضرت استاد قائینی از فردا یکشنبه ۶ شهریور ماه در اتاق ۱۱۲ مدرس مرحوم آیت الله تبریزی آغاز خواهد شد.
اصول، ساعت ۹ رسمی (۸ به وقت مهرماه) ادامه بحث ترتب
فقه، ساعت ۱۰ رسمی (۹ به وقت مهرماه) ادامه کتاب القضاء (ابتدای دعوی الاملاک)
نظر حضرت استاد قائینی در مورد تغییرات جدید کتب درسی سطوح عالی به شرح زیر است:
بسم اللّه الرحمن الرحیم الحمد للّه و صلی اللّه علی محمد و آله الطاهرین بهم نتولی و من اعدائهم نتبرأ الی یوم الدین
هر از گاهی در حوزه علمیه صداهایی مبنی بر تغییر کتب و متون درسی و تحصیلی مخصوصا نسبت به سطوح عالی و احیانا با تجاسر به بزرگان و نسنجیده بلند میشود و و بعد از دیدن عکس العمل بزرگان مراجع و اهل فضل وعلماء ساکت میشوند.
تا اینکه اخیرا اقدامی از ناحیه مدیریت حوزه قم مبنی بر پیشنهاد حذف و تبدیل بخشهایی از متن یک کتاب و احیانا تمام یک کتاب به حمایت برخی افاضل موجه صورت گرفته و برای تثبیت آن به مطالب و برخی حکایات استناد شده، در حالی که این بار همانند دیگر بارها با ناراحتی صریح برخی مراجع عظام در نجف دام ظلهم و مخالفت جمع قابل توجهی از علماء و افاضل و اساتید مجرب همراه شده ولی با بی اعتنایی متصدیان امر مواجه است و بر اعمال نظر شخصی خود مصرند در حالی که این گونه مسائل نیازمند نظر دهی و تصمیم و موافقت مراجع مقبول است و با نظر یک فاضل یا جمعی از ایشان به خصوص همراه با مخالفت برخی مراجع عظام و به صرف همراهی برخی قابل پذیرش و اجرا نیست.
درست است صحنه کمی خالی شده و برخی از مراجع از دنیا رفتهاند ولی هنوز سایه برخی بزرگان ادام الله ظلهم وجود دارد و مایه دلگرمی شیعه و حوزههای علمیه است. نسبت به طرح جدید، مرجع عظیم شیعه حضرت آقای سیستانی طبق نقل برخی ثقات اظهار ناراحتی صریح فرمودهاند.
بعضی آقایان، تغییر متون را فعلا و با وضع موجودِ از بدایل، یک اصل مسلم دانسته و تنها در پی صغرای بدیلاند.
بعضی دیگر برای تلطیف امر، تغییر متون را به عنوان عدل تخییری مطرح کرده و حتی برخی اکتفای به متون اصلی را به عنوان عدل تخییری، تنها به دلیل رعایت حرمتِ بزرگان به زبان میآورند.
از آنجا که عمده پیشنهاد جدید به حمایت برخی از آقایان لجنه فقه معاصر صورت گرفته و بنده نیز عضوی در این لجنه محسوب میشوم و به تبع شبهه موافقت لجنه با طرح جدید وجود دارد ضمن اینکه نظر حقیر و نیز برخی دیگر از مدافعان متون دارج برای دوستانمان واضح است اما تذکر نکاتی چند لازم به نظر میرسد، ضمن اینکه در یک جلسه کامل لجنه نظر خود را با حضور سروران بیان کردم و مطالب ایشان را هم شنیدم و عرضه داشتم جدای از محتوای طرح، اجرای آن به این شیوه یعنی تغییر متون برای عموم حوزه و بدون تجربه محدود آن ابتدائا و بدون مشورت با کثیری از اساتید مجرب و در عین مخالفت صریح برخی مراجع معظم نجف و قم و اظهار ناراحتی ایشان نه صحیح است و نه صلاح. گرچه حقیر تردیدی در دلسوزی و صفای حداقل برخی حامیان طرح جدید ندارم ولی از عواقب اجرای آن با تمام خلوص ایشان نگرانم.
برای اینکه مساله با شعار و خطابه برگزار نشود نکاتی را متذکر میشوم:
۱. اینکه فرمودهاند تغییر متون به عنوان تخییر است و نه تعیین، جدای از اینکه خلاف صریح واقعیت در برخی موارد است، به شوخی اشبه است. یا تلطیفا میفرمایند «از موارد حذفی امتحان گرفته نمیشود ولی منع از خواندن و تدریس آن نبوده و بلکه به خواندن هم تشویق میشود» این هم به سخره گرفتن مخاطب است. با توجه به اینکه متنی اگر ضامن اجرایی خواندن (که همان امتحان گرفتن از آن است) را نداشته باشد به خصوص چنانچه متن دیگری به نحو الزام و تعیین مقرر گردد آیا دیگر انگیزهای برای خواندن آن متن برای طلبه مخصوصا با وضع موجود باقی میگذارد؟!
۲. یک دلیل آقایان برای تغییرات این است که معمولا فرصت تدریس تمامی متون دارج در سالهای تحصیلی توسط اساتید وجود نداشته و بخشهایی از محدودهها باقی میماند پس ناچار بخشی از متون باید حذف شود، به این بهانه آقایان علاوه بر اینکه بیشتر از مقداری که باقی میماند حذف کردهاند متونی دیگر جایگزین نمودهاند.
در حالی که اولا سابقا محدودههای باقیمانده توسط خود طلاب خوانده میشد و از آن امتحان نیز گرفته میشد ثانیا باید دلیل عدم فرصت تکمیل تدریس متون (که در زمانهای گذشته تکمیل میشده) را پیدا کرد، اگر مشکلات طلاب است آنها را برطرف نمود، اگر ضمیمه کردن برخی درسهای جنبی غیر ضرور در این مقطع تحصیلی است به محل آنها سامان داد و اگر قصور زمان مقرر برای تدریس این متون است و لو به دلیل مشکلات جدید و وضعیت متفاوت از سابق، بر مدت آن افزود. چه اشکالی دارد آقایان مثلا یک سال دیرتر به مدرک اجتهاد دست پیدا کنند؟ نه اینکه صورت مساله را به جای حل آن پاک کرد و نخوانده یا ناقص خوانده را کامل به حساب آورد.