حکمت 31 نهج البلاغه: ارکان ایمان و کفر و شک
و درود خدا بر او، فرمود: (از ايمان پرسيدند، جواب داد):
1- شناخت پايه هاى ايمان:
ايمان بر چهار پايه استوار است: صبر، يقين، عدل و جهاد.
صبر نيز بر چهار پايه قرار دارد. شوق، هراس، زهد و انتظار. آن كس كه اشتياق بهشت دارد، شهوت هايش كاستى گيرد، و آن كس كه از آتش جهنّم مى ترسد، از حرام دورى مى گزيند، و آن كس كه در دنيا زهد مى ورزد، مصيبت ها را ساده پندارد، و آن كس كه مرگ را انتظار مى كشد در نيكى ها شتاب مى كند.
يقين نيز بر چهار پايه استوار است: بينش زيركانه، دريافت حكيمانه واقعيّت ها، پند گرفتن از حوادث روزگار، و پيمودن راه درست پيشينيان. پس آن كس كه هوشمندانه به واقعيّت ها نگريست، حكمت را آشكارا بيند، و آن كه حكمت را آشكارا ديد، عبرت آموزى را شناسد، و آن كه عبرت آموزى شناخت گويا چنان است كه با گذشتگان مى زيسته است.
و عدل نيز بر چهار پايه بر قرار است: فكرى ژرف انديش، دانشى عميق و به حقيقت رسيده، نيكو داورى كردن و استوار بودن در شكيبايى. پس كسى كه درست انديشيد به ژرفاى دانش رسيد و آن كس كه به حقيقت دانش رسيد، از چشمه زلال شريعت نوشيد، و كسى كه شكيبا شد در كارش زياده روى نكرده با نيكنامى در ميان مردم زندگى خواهد كرد.
و جهاد نيز بر چهار پايه استوار است: امر به معروف، و نهى از منكر، راستگويى در هر حال، و دشمنى با فاسقان. پس هر كس به معروف امر كرد، پشتوانه نيرومند مؤمنان است، و آن كس كه از زشتى ها نهى كرد، بينى منافقان را به خاك ماليد، و آن كس كه در ميدان نبرد صادقانه پايدارى كند حقّى را كه بر گردن او بوده ادا كرده است، و كسى كه با فاسقان دشمنى كند و براى خدا خشم گيرد، خدا هم براى او خشم آورد، و روز قيامت او را خشنود سازد.
2- شناخت اقسام كفر و ترديد:
و كفر بر چهار ستون پايدار است: كنجكاوى دروغين،(1) ستيزه جويى و جدل، انحراف از حق، و دشمنى كردن. پس آن كس كه دنبال توهّم و كنجكاوى دروغين رفت به حق نرسيد.(2) و آن كس كه به ستيزه جويى و نزاع پرداخت از ديدن حق نا بينا شد، و آن كس كه از راه حق منحرف گرديد، نيكويى را زشت، و زشتى را نيكويى پنداشت و سر مست گمراهى ها گشت، و آن كس كه دشمنى ورزيد پيمودن راه حق بر او دشوار و كارش سخت، و نجات او از مشكلات دشوار است.
و شك چهار بخش دارد: جدال در گفتار، ترسيدن، دو دل بودن، و تسليم حوادث روزگار شدن. پس آن كس كه جدال و نزاع را عادت خود قرار داد از تاريكى شبهات بيرون نخواهد آمد، و آن كس كه از هر چيزى ترسيد همواره در حال عقب نشينى است، و آن كس كه در ترديد و دو دلى باشد زير پاى شيطان كوبيده خواهد شد، و آن كس كه تسليم حوادث گردد و به تباهى دنيا و آخرت گردن نهد، و هر دو جهان را از كف خواهد داد.
(سخن امام طولانى است چون در اين فصل، حكمت هاى كوتاه را جمع آورى مى كنم از آوردن دنباله سخن خوددارى كردم).
__________________________
(1). عمق و عمق، در بيابانى بى آب و علف، پيشروى كردن و سرگردان شدن و به هلاكت رسيدن است. كسى كه با توهّم پيش رود نيز دچار همين سرنوشت خواهد بود.
(2). نقد تفكّر: ايده آليسم IDEALISM (خيال پرستى، ذهن گرايى) در برابر رئاليسم REALISM (واقع گرايى).
◇◇◇◇◇◇◇
@Qassed
www.qassed.ir
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
مقام امیر المؤمنین علیه السلام در نزد پیامبر صل الله علیه و آله
◇◇◇◇◇◇◇
@Qassed
www.qassed.ir
اندیشه، غرق لذّت نهج البلاغه
عالَم، رهین منّت نهج البلاغه
بهر طهارت عارفان شویند جان را
در آبشار حکمت نهج البلاغه
جوشد هزاران چشمه آب زندگانی
از بند بند قامت نهج البلاغه
گیرائی و جان بخشی و عشق آفرینی
رمزیست از کیفیت نهج البلاغه
فقه و سیاست، اقتصاد و زهد و پرهیز
گرد آمده در ساحت نهج البلاغه
خیزید مشتاقان و یاران تا نشینیم
برخوان ناز و نعمت نهج البلاغه
یارب به اخلاص علی خضر ره عشق
یا رب به شور و شوکت نهج البلاغه
سیراب کن همواره جان تشنه ما
ازچشمه سار رحمت نهج البلاغه
استاد محمد حسین بهجتی
◇◇◇◇◇◇◇
@Qassed
www.qassed.ir
خطبه 209 نهج البلاغه: میانه‌روی در بهره‌مندی از دنیا
(پس از جنگ بصره بر علاء بن زياد وارد شد كه از ياران امام بود. وقتى خانه بسيار مجلّل و وسيع او را ديد، فرمود):
1. روش استفاده از دنيا:
با اين خانه وسيع در دنيا چه مى كنى در حالى كه در آخرت به آن نيازمندترى. آرى اگر بخواهى مى توانى با همين خانه به آخرت برسى در اين خانه وسيع مهمانان را پذيرايى كنى، به خويشاوندان با نيكوكارى بپيوندى، و حقوقى كه بر گردن تو است به صاحبان حق برسانى، پس آنگاه تو با همين خانه وسيع به آخرت نيز مى توانى پرداخت.
(علاء گفت: از برادرم عاصم بن زياد به شما شكايت مى كنم. فرمود چه شد او را گفت عبايى پوشيده و از دنيا كناره گرفته است: امام عليه السّلام فرمود او را بياوريد، وقتى آمد به او فرمود:)
2. برخورد با تفكّر ترك دنيا:
اى دشمنك جان خويش شيطان سرگردانت كرده، آيا تو به زن و فرزندانت رحم نمى كنى تو مى پندارى كه خداوند نعمت هاى پاكيزه اش را حلال كرده، امّا دوست ندارد تو از آنها استفاده كنى تو در برابر خدا كوچك تر از آنى كه اينگونه با تو رفتار كند.
(عاصم گفت، اى امير مؤمنان، پس چرا تو با اين لباس خشن، و آن غذاى ناگوار به سر مى برى امام فرمود) واى بر تو من همانند تو نيستم، خداوند بر پيشوايان حق واجب كرده كه خود را با مردم ناتوان همسو كنند، تا فقر و ندارى، تنگدست را به هيجان نياورد، و به طغيان نكشاند.
◇◇◇◇◇◇◇
@Qassed
www.qassed.ir
نامه 43 نهج البلاغه: برابری مسلمانان در بیت المال
(نامه به مصقلة بن هبيره شيبانى، فرماندار اردشير خرّه «فيروز آباد» از شهرهاى فارس ايران كه در سال 38 هجرى نوشته شد).
سخت گيرى در مصرف بيت المال:
گزارشى از تو به من دادند كه اگر چنان كرده باشى، خداى خود را به خشم آورده اى، و امام خويش را نا فرمانى كرده اى، خبر رسيد كه تو غنيمت مسلمانان را كه نيزه ها و اسب هايشان گرد آورده و با ريخته شدن خون هايشان به دست آمده، به اعرابى كه خويشاوندان تواند، و تو را برگزيدند، مى بخشى.
به خدايى كه دانه را شكافت، و پديده ها را آفريد، اگر اين گزارش درست باشد، در نزد من خوار شده و منزلت تو سبك گرديده است پس حق پروردگارت را سبك مشمار، و دنياى خود را با نابودى دين آباد نكن، كه زيانكارترين انسانى. آگاه باش، حق مسلمانانى كه نزد من يا پيش تو هستند در تقسيم بيت المال مساوى است، همه بايد به نزد من آيند و سهم خود را از من گيرند.
◇◇◇◇◇◇◇
@Qassed
www.qassed.ir
حکمت 33 نهج البلاغه: میانه‌روی در بخشش و مصرف
اعتدال در بخشش و حسابرسى (اخلاقى، اجتماعى، اقتصادى):
و درود خدا بر او، فرمود: بخشنده باش امّا زياده روى نكن، در زندگى حسابگر باش امّا سخت گير مباش.
◇◇◇◇◇◇◇
@Qassed
www.qassed.ir