خطبه 104 نهج البلاغه؛ بخش دوم: ثبات قدم در اسلام
به خدا سوگند من در دنباله آن سپاه بودم، تا باطل شكست خورد و عقب نشست، و همه رهبرى اسلام را فرمانبردار شدند. در اين راه هرگز ناتوان نشدم، و نترسيدم، و خيانت نكردم، و سستى در من راه نيافت. به خدا سوگند درون باطل را مى شكافم تا حق را از پهلويش بيرون كشم.
سید رضی می گوید: (جملات برگزيده اين خطبه را در خطبه 33 نيز آورده ايم، چون در اين نقل اندك تفاوتى وجود داشت بار ديگر جداگانه آن را آورده ام).
◇◇◇◇◇◇◇
@Qassed
www.qassed.ir
نامه 74 نهج البلاغه: ضرورت وفای به عهد و پیمان
(عهد نامه اى كه با خط هشام بن كلبى(1) براى صلح ميان قبيله «ربيعه» و «يمن» تنظيم فرمود).
مبانى صلح و سازش مسلمين:
اين پيمان نامه اى است كه مردم «يمن» و «ربيعه» آن را پذيرفته اند، چه آنان كه در شهر حضور دارند چه آنان كه در بيابان زندگى مى كنند. آنان پيرو قرآنند، و به كتاب خدا دعوت مى كنند، و به انجام دستورات آن فرمان مى دهند، و هر كس كه آنان را به كتاب خدا بخواند پاسخ مى دهند، نه برابر آن مزدى خواهند، و نه به جاى آن چيز ديگرى بپذيرند، و در برابر كسى كه خلاف اين پيمان خواهد، يا آن را واگذارد، ايستادگى خواهند كرد. بعضى بعض ديگر را يارى مى دهند، همه متّحد بوده و به خاطر سرزنش كننده اى، يا خشم خشم گيرنده اى، يا خوار كردن بعضى، يا دشنام دادن قومى، اين پيمان را نمى شكنند.
بر اين پيمان، حاضران و آنها كه غايبند، دانايان و ناآگاهان، بردباران و جاهلان، همه استوارند، و عهد و پيمان الهى نيز بر آنان واجب گرديده است كه «همانا از پيمان خدا پرسش خواهد شد» و على بن ابى طالب آن را نوشت.
____________________________
(1). از شيعيان امام عليه السّلام و مورّخ و مفسّر قرآن و داراى علم انساب بود.
◇◇◇◇◇◇◇
@Qassed
www.qassed.ir
حکمت 51 نهج البلاغه: بخت و اقبال و پنهان ماندن عیوب
قدرت و عيب پوشى (اخلاقى، سياسى):
و درود خدا بر او، فرمود: عيب تو تا آن گاه كه روزگار با تو هماهنگ باشد، پنهان است.
◇◇◇◇◇◇◇
@Qassed
www.qassed.ir
خطبه 38 نهج البلاغه: تعریف شبهه
(در سال 37 هجرى پس از جنگ صفّين و ماجراى حكميّت در تعريف «شبهه» فرمود، برخى خطبه (38 و 41 را يك خطبه مى دانند).
ضرورت شناخت شبهات:
شبهه را براى اين شبهه ناميدند كه به حق شباهت دارد. امّا نور هدايت كننده دوستان خدا، در شبهات يقين است، و راهنماى آنان مسير هدايت الهى است، امّا دشمنان خدا، دعوت کننده شان در شبهات گمراهى است، و راهنماى آنان كورى است. آن كس كه از مرگ بترسد نجات نمى يابد، و آن كس كه زنده ماندن را دوست دارد براى هميشه در دنيا نخواهد ماند.(1)
____________________________________
(1). اشاره است به آنان كه بى تفاوت شده خواهان زندگى و رفاه بودند، مانند سعد وقّاص كه پس از آغاز فتنه ها در خانه نشستند.
◇◇◇◇◇◇◇
@Qassed
www.qassed.ir
نامه 37 نهج البلاغه: افشای چهره واقعی معاویه
(نامه به معاويه در سال 36 هجرى پيش از آغاز نبرد صفّين).
افشاى ادّعاى دروغين معاويه:
خداى را سپاس معاويه چه سخت به هوس هاى بدعت زا، و سرگردانى پايدار، وابسته اى. حقيقت ها را تباه كرده، و پيمان ها را شكسته اى، پيمان هايى كه خواسته خدا و حجّت خدا بر بندگان او بود.
امّا جواب پرگويى تو نسبت به عثمان و كشندگان او آن است كه: تو عثمان را هنگامى يارى دادى كه انتظار پيروزى او را داشتى، و آنگاه كه يارى تو به سود او بود او را خوار گذاشتى. با درود.
◇◇◇◇◇◇◇
@Qassed
www.qassed.ir
حکمت 52 نهج البلاغه: عفو در هنگام قدرت
روش برخورد با شكست خوردگان (اخلاقى، سياسى):
و درود خدا بر او، فرمود: سزاوارترين مردم به عفو كردن، تواناترينشان به هنگام كيفر دادن است.
◇◇◇◇◇◇◇
@Qassed
www.qassed.ir
حکمت 53 نهج البلاغه: حقیقت سخاوت
شناخت جايگاه سخاوت و ايثارگرى (اخلاقى، اقتصادى، اجتماعى):
و درود خدا بر او، فرمود: سخاوت آن است كه تو آغاز كنى، زيرا آنچه با درخواست داده مى شود يا از روى شرم و يا از بيم شنيدن سخن ناپسند است.
◇◇◇◇◇◇◇
@Qassed
www.qassed.ir
حکمت 54 نهج البلاغه: ارزش عقل و ادب و مشورت
ارزش هاى اخلاقى (اخلاقى، اجتماعى):
و درود خدا بر او، فرمود: هيچ ثروتى چون عقل، و هيچ فقرى چون نادانى نيست. هيچ ارثى چون ادب،(1) و هيچ پشتيبانى چون مشورت نيست.
______________________________
(1). اشاره به علم: پداگوژى PEDAGOGY (علم تربيت).
◇◇◇◇◇◇◇
@Qassed
www.qassed.ir
حکمت 55 نهج البلاغه: صبر بر ناخوشایندها و خوشایندها
اقسام بردبارى (اخلاقى):
و درود خدا بر او، فرمود: شكيبايى دو گونه است: شكيبايى بر آنچه خوش نمى دارى و شكيبايى در آنچه دوست مى دارى.
◇◇◇◇◇◇◇
@Qassed
www.qassed.ir
حکمت 56 نهج البلاغه: دارایی و برازندگی، فقر و تنهایی
تهيدستى و تنهايى (اخلاقى، اجتماعى):
و درود خدا بر او، فرمود: ثروتمندى در غربت، چون در وطن بودن، و تهيدستى در وطن، غربت است.
◇◇◇◇◇◇◇
@Qassed
www.qassed.ir
حکمت 57 نهج البلاغه: ارزش قناعت
ارزش قناعت و خود كفايى (اخلاقى):
و درود خدا بر او، فرمود: قناعت، ثروتى است پايان ناپذير.
(اين سخن از رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نيز نقل شده است).
◇◇◇◇◇◇◇
@Qassed
www.qassed.ir
حکمت 58 نهج البلاغه: رابطه مال و شهوات
و فرمود (ع): ثروت اصل و مايه شهوتهاست.
◇◇◇◇◇◇◇
@Qassed
www.qassed.ir