#اسوه
سوال:قرآن کریم چه کسی را اسوه و مثل اعلای کمال معرفی نموده است؟
جواب:اسوه، به معنای پیشوا، مقتدا، قدوه، پیشرو و خصلتی که شخص بدان لایق مقتدایی و پیشوایی می گردد... و نمونه پیروی و اقتدا و سرمشق، در لغت آمده است.۱
این واژه کلمه ای قرآنی است و در آن #سه بار آمده است. 1⃣یک بار در مورد #پیامبر_اکرم(احزاب،۲۱) و2⃣ دو بار در مورد حضرت #ابراهیم و #پیروانش(ممتحنه،۴و۶)
🔅قرآن کریم، در صدها آیه، به اسوه سازی و معرفی الگوها با عبارت های گوناگون به صورت های کلی و عینی پرداخته است:🔹
کلّی و عام
🔅قرآن کریم، در آیات متعددی، حاوی ویژگی ها و ملاک های اسوه های راستین بشر است. و با بیان آن ملاک ها آن ها را مدح و ستایش می کند. ✳️✳️گروه های انسانی نمونه ای، چون #مخلصان(یوسف،۲۴) #اولواالالباب(بقره،۲۶۹) #عباد #الرحمن(فرقان،۶۳) #متقین (آل عمران،۷۶) مهتدین(توبه،۱۸) #صالحان(آل عمران،۱۱۴) #مؤمنان(مؤمنون،۱) #صابر (بقره،۱۵۵) #صادقین، #مسلمین، #مسلمات، #فائزین، #قانتین،(آل عمران،۱۷) و... از سوی قرآن به جان های تشنه مخاطبان معرفی شده اند و تصویر کاملی از شخصیت و حالات روحی و ظاهری و زندگی مادی و معنوی این گونه انسان ها، ارایه شده است.
#عینی و #مصداقی
معیارها و صفات پیش گفته، دارای نمونه های عینی و جلوه های مجسم نیز هستند که در آیات متعدد، به فراخور فضا و شرایط مخاطبان معرفی شده اند. در این مسیر، قرآن کریم سه شیوه را برگزیده است:💠
1⃣. تصریح به نام #اشخاص
◽️ـ معرفی حضرت ابراهیم و پیروانش; «قَدْ کَانَتْ لَکُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِی إِبْرَ هِیمَ وَالَّذِینَ مَعَه»(ممتحنه،۴)
◽️ـ تمجیدو معرفی حضرت موسی; «وَ اذْکُرْ فِی الْکِتَابِ مُوسَی إِنَّهُ کَانَ مُخْلَصًا وَکَانَ رَسُولاً نَّبِیًّا»(مریم،۵۱)
◽️ـ معرفی اسماعیل، یسع، ذوالکفل;(ص،۴۸)
◽️ـ درباره چهار تن از انبیا;(انعام،۸۵)
2⃣. معرفی اشخاص با القاب
▫️ـ معرفی حضرت رسول اکرم; «لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَة»(احزاب،۲۱)
▫️ـ شناساندن آسیه همسر فرعون; (تحریم،۱۱)
▫️ـ معرفی صاحب یاسین; (یس،۲۰)
▫️ـ معرفی مؤمن آل فرعون; (مؤمن،۲۸)
3⃣. معرفی جماعت ها و گروه های اسوه
◻️ـ امت رسول خدا; «مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّآءُ عَلَی الْکُفَّارِ رُحَمَآءُ بَیْنَهُم»(فتح،۲۹) و (آل عمران،۱۱۰)
◻️ـ جماعت نیکان; (انسان،5)
◻️ـ اصحاب کهف; (کهف،۱۳)
◻️ـ سحره فرعون;(اعراف،121)
شایان ذکر است، اسوه های قرآن دارای مراتب و درجه های متفاوتند. با جستجو در آیات و روایات و تفاسیر و سیره انبیاء، چنین به نظر می رسد که جز شخصیت حضرت محمد اسوه تمام عیار دیگری در عالم انسانی و در قلمرو قرآن یافت نمی شود. او است که تمام فضایل اخلاقی معنوی و تربیتی و منصب های الهی را در خود گرد آورده و خاتم پیامبران و جامع شرایع و ادیان و اسوه اسوه های قرآن گردیده است.
🔘الگوهای نامطلوب
چنان که گذشت «اسوه» در واقع کسی است که دارای خصلت نیک است و به همین جهت شایستگی مقتدایی را دارد.🔸 ✅لذا در اصطلاح قرآنی به افراد ناباب و نامطلوب اسوه گفته نمی شود. اگرچه در فارسی ما، از هر دو گروه به عنوان «الگو» نام می بریم.
به هر حال، برخی از #الگوهای #نامطلوب که قرآن کریم برای عبرت دیگران از آنان یاد برده عبارتند از:
🔴ـ زندگی قارون، سمبل سعادت برای دنیاپرستان; (قصص،۷۹)
🔴ـ زنان حضرت نوح و حضرت لوط; (تحریم،۱۰)
🔴ـ کنعان پسر حضرت نوح; (هود،۴۲)
🔴ـ فرعون و هامان;(عنکبوت،۳۹)
🔴ـ آزر; (انعام،۷۴)
🔴ـ ابولهب و همسرش; (مسد،۱ـ۴)۲
🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹
۱. لغت نامه دهخدا، مدخل «اسوه».
۲. ر.ک: اسوههای قرآنی و شیوههای تبلیغی آن، مصطفی عباسی مقدم، ص ۳۲ـ۶۰، دفتر تبلیغات اسلامی.💠💠💠@qoran114moballge✅🌹