📚 كتاب «اسباب نزول» واحدى از كتب مهم در زمينه اسباب نزول به شمار مى آيد. ابوالحسن على بن احمد بن محمد بن على الواحدى نيشابورى الشافعى در سال 358ه ق در نيشابور به دنيا آمد. اصل اين خاندان از ساوه و پدرش بازرگان بود و برادران او نيز اهل علم و حديث بودند. و سرانجام وى در جمادى الاولى 468ه ق در سن 71 سالگى درگذشت.
سيوطى از آن به عنوان احسن تأليفات در اين زمينه ياد مى كند.
كتاب واحدى را میتوان از اولين تأليفات موجود در اسباب نزول دانست. واحدى آن را بعد از تأليفات ديگر در علوم قرآنى به رشته تحرير درآورد وى به ترتيب سوره هاى قرآن از آيه تسميه تا پايان قرآن، ذيل آيات سبب نزول را بيان كرده است. و شامل تمامى آيات و سوره هاى قرآن نمی باشد. واحدى در مجموع 883 مورد سبب نزول را ذكر كرده است.
مولف با رويكردى گزارشى و توصيفى به بيان روايات سبب نزول پرداخته است. اين شيوه اساس كار او در نقل روايات سبب نزول است. وى به نقل سبب نزول اكتفا و در اين باره نظرى بيان نمی كند و در نقل سبب نزولهاى متعدد در يك آيه به نقد و ترجيح آن نمی پردازد. او چه در سند و چه در متن روايت نظرى ارائه نمی دهد.
👇👇👇
برای مطالعه بیشتر
1. تفسیر الجلالین معروف به کتاب لباب النقول فی أسباب النزول_ جلال الدین المحلى - جلال الدین سیوطی
2. نمونه بینات در شان نزول آیات_محمد باقر محقق
3. شان نزول آیات قرآن_آیت الله مکارم شیرازی
🆔 @quranied
🌺🌺🌺جلسه ششم نحو از کتاب مبادی العربیه(شرح استاد سید محمد میر حسینی)🌺🌺🌺👇👇👇
#عربی #کنکور_ارشد
🆔 @quranied
#اسباب_نزول(2)
💠 فرق شأن نزول و سبب نزول
♦️ سبب نزول رويداد يا پرسشى است كه به اقتضاى آن قسمتى (آيه يا آيات يا سورهاى) از قرآن كريم همزمان يا در پى آن نازل شده باشد. در نتیجه به مجموعه رويدادها و پرسشهاى مزبور «اسباب نزول» گفته شده است.
♦️ اما معناى شأن نزول، با توجه به معانى لغوى «شأن» (که كار، حال، امر بزرگ، قدر و مرتبه و« در شأن» را به« درباره»،« در حق» معنا شده) و موارد كاربرد آن در پارهاى از تفاسير و با در نظر گرفتن رعايت مناسبت بين معناى لغوى و اصطلاحى آن، عبارت است از «واقعههايى كه قسمتى (آيه يا آيات يا سورهاى) از قرآن كريم درباره آن نازل شده است».
♦️ نسبت اين دو از نظر مفهوم، تباين و از نظر موارد و مصاديق، عموم و خصوص من وجه است؛ بعضى از امور، هم سبب نزول است و هم شأن نزول؛ مانند ماجراى فداكارى اميرالمؤمنين (ع) در ليلة المبيت كه هم سبب نزول آيه كريمه «و من الناس من يشترى نفسه ابتغاء مرضات اللَّه ...» است؛ زيرا اين آيه كريمه به دنبال آن و به اقتضاى آن نازل گرديد و هم شأن نزول آن است؛ زيرا آيه درباره آن فداكارى نيز نازل شده است.
♦️ در بعضى از آيات، فقط شأن نزول مطرح است و سبب نزول ندارد؛ مانند داستان ابرهه كه شأن نزول سوره فيل است؛ زيرا مىتوان گفت: اين سوره درباره آن نازل شده، ولى سبب نزول آن نيست؛ چون به دنبال آن نازل نشده است.
💠 اهميّت اسباب نزول
♦️ اسباب نزول، زمينه نزول آيه محسوب می شود و به همين جهت فهم آن در تفسير صحيح آيات لازم می باشد.
♦️ آيات قرآن كريم چه بسا مجمل و كلى به نظر برسد، ولى وقتى شأن آنها معلوم باشد، معناى صريح آنها نيز آشكار میگردد.
♦️ سيوطى در «الاتقان» به همين مطلب اشاره نموده و فايده سبب نزول را رفع مشكلات آيه می شمارد.
♦️ قشيرى نيز سبب را راهى استوار در درك معناى آيات می داند.
♦️ علاوه بر اين، تفسير برخى آيات جز با فهم اسباب نزول آنها امكانپذير نمی گردد.
♦️ واحدى می گويد: شناخت تفسير آيه بدون وقوف به علت نزول، و واقعه اى كه موجب نزول آن شده است ممكن نيست.
💠 آياتى كه تفسير آنها بدون توجه به سبب، دشوار است
🌼 إنَ الَذِى فَرَضَ عَلَيْكَ الْقُرْءَانَ لَرادُكَ إِلَى مَعَادٍ قُل رَبِّى أَعْلَمُ مَن جَآءَ بِالْهُدَى وَمَنْ هُوَ فِى ضَلَال مُبِين.
❎ اشتباه: برخى كلمه «معاد» را در اين آيه شريفه، به معناى اصطلاحى دانسته اند و طبيعى است در اين صورت معناى واضحى از آيه به دست نمی آيد، زيرا ارتباط بازگشت به معاد و فرض شدن
قرآن معين نيست.
♦️ سبب نزول این آیه: هنگامى كه پيامبر خدا در مهاجرت به مدينه، به جحفه رسيد، مشتاق شد به مكّه رهسپار شود. جبرئيل به حضورش آمده، عرض كرد: اشتياق وطن و زادگاه خود، دارى؟ گفت: آرى. جبرئيل گفت: خداوند میفرمايد: إِنَ الَذِى فَرَضَ عَلَيْكَ الْقُرْءَانَ لَرَادُكَ إِلَى مَعَادٍ و به تو وعده میدهد كه تو را با پيروزى به مكّه برگرداند. پس معاد در اين آيه به معناى مكّه است
💠 آياتی نیز هستند كه تفسير آنها بدون توجه به سبب، غير ممكن است.
🌼 إنَ الصَفَا وَا لْمَرْوَةَ مِن شَعَآئرِ اللَهِ فَمَنْ حَجَّ ا لْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْهِ أَن يَطَوَفَ بِهِمَا وَمَن تَطَوَعَ خَيْرًا فَإِنَ اللَهَ شَاكِرٌ عَلِيمٌ.
سعى صفا و مروه از شعائر دين خداست، پس هركس حجّ خانه كعبه يا اعمال مخصوص عمره به جاى آورد باكى براو نيست كه سعى صفا و مروه را نيز به جاى آورد و هركس به راه خير و نيكى شتابد خدا پاداش وى خواهد داد كه او به امور همه خلق، عالم است.
♦️ظاهر آيه نشان میدهد كه سعى بين صفا و مروه امرى مستحب است، اما توجه به سبب نزول آيه، غير اين مطلب را عيان میسازد.
#سرفصل_علوم_قرآنی #آموزش
🆔 @quranied
📚 نمونه بينات در شأن نزول آيات و نام كامل آن «نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شيخ طوسى و ساير مفسرين خاصه و عامه» تالیف محمد باقر محقق مىباشد كه در اصل براى كنگره هزاره شيخ طوسى در دانشگاه فردوسى مشهد تهيه شده است.
كتاب حاضر چكيده آراء و عقايد دانشمندان متأخر و متقدم اهل سنت و شيعه است كه توسط مؤلف تحقيق و جمعآورى شده است و براى اين كار تفاسير فراوان و كتب اسباب نزول را كاويده است. اين كتاب يكى از كتب جامع درباره اسباب نزول همه آيات به زبان فارسى است، و خلاء اين موضوع با اين اثر تا حدّى برطرف گرديد.
🆔 @quranied
🌺🌺🌺جلسه هفتم نحو از کتاب مبادی العربیه(شرح استاد سید محمد میر حسینی)🌺🌺🌺👇👇👇
#عربی #کنکور_ارشد
🆔 @quranied
#اسباب_نزول(3)
💠 فوايد اسباب نزول
✅ كمك به فهم صحيح آيه.
✅ رفع اشكال و جلوگيرى از برداشت‌هاى ناصواب از آيه.
✅ تفسير نام‌هاى مبهم و شناخت كسانى‌كه آيه يا آياتى از قرآن درباره آنها نازل شده.
✅ آسان شدن حفظ و هموار شدن فهم آيات و در نتيجه تثبيت آيات قرآنى در ذهن خواننده و فرا گيرنده آيات قرآن.
✅ كمك به اتصالِ بخشى از كلام خدا به بخش ديگر.
✅ تناسب آيه با سياق.
✅ ادراك ويژگى‌هاى بلاغى آيات.
✅ شناخت وجود يا عدم نسخ
✅ آسانى تفسير مأثور با علم به‌سبب نزول.
✅ محافظت از ذكر حوادث تاريخى و زندگى پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه وآله.
✅ معرفى الگوهايى كه بتوان آن را اسوه قرار داد.
✅ شناخت بيشتر آيه قرآن يا حديث پيامبر.
✅ هم‌زيستى با آيات.
✅ نشان دادن نزول تدريجى آيات.
✅ كمك به برانگيختن توجه دانش‌پژوهان.
✅ تأكيدى بر دروغ بودن كذب ادعاى كسانى‌كه قرآن را افسانه پيشينيان.
✅ شناخت حكمت و فلسفه تشريع احكام;
✅ دفع توهم حصر;🔹(چندان قابل دفاع نبوده و مخدوش شده است)
✅ تخصيص حكم به مورد سبب نزول نزد كسانى‌كه احكام موجود در آيات را به همان مورد سبب تخصيص مى‌دهند;🔹(چندان قابل دفاع نبوده و مخدوش شده است)
✅ جايز نبودن تخصيص مورد سبب نزول;🔹(چندان قابل دفاع نبوده و مخدوش شده است)
💠 شمار روايات اسباب نزول
♦️ مجموعا: حدود 900 روایت برای حدود 600 آیه.
🔹 بيش از 300 روايت از ابن‌عباس نقل‌شده.
🔹 پس از وى بيشترين روايات به جابربن عبدالله، انس‌بن مالك، عايشه، عبدالله‌بن مسعود، عبدالله‌بن عمر و ابوهريره تعلق دارد.
💠 الفاظ دال بر سبب نزول
✅ فنزلت
✅ فأنزل الله
✅ سبب نزول(در مواردی اندک)
✅ نزلت هذه الايه فى...
✅ فأنزل الله قوله كذا
✅ گاه نیز از پيامبر پرسشى شده و در پاسخ آن، آيه‌اى كه بر پيامبر نازل شده بازگو‌شده است; بدون آن كه هيچ‌يك از اين تعبيرات در آن به‌كار رفته باشد.
💠 نکته پایانی
♦️ اگر چه روایات دال بر اسباب نزول از اهمیت ویژه ای بر خوردار است اما نباید از جعل خیز بودن روایات این حوزه نیز غافل بود.
#سرفصل_علوم_قرآنی #آموزش
🆔 quranied
📚 اسباب النزول القرآنی
تألیف: دكتر غازى عناية كتاب پيرامون يكى از موضوعات علوم قرآنى يعنى مساله شناخت اسباب النزول نوشته شده است. مؤلف كه از قرآن پژوهان و داراى تاليفات متعددى در زمينه مسائل علوم قرآنى است؛ در اين كتاب مساله اسباب النزول را بررسى نموده است. وى مطالب كتاب را در چهار باب شرح داده كه در باب اول اسباب النزول را تعريف و مثال هايى از قرآن براى آن آورده و فوائد شناخت آنرا نيز توضيح داده است، در باب دوم رابطه بين لفظ و سبب را بررسى و شواهدى از قرآن براى هر كدام آورده است. در باب سوم روايات اسباب النزول را ذكر و در باب آخر آياتى كه داراى اسباب النزول هستند به ترتيب از ابتدا تا آخر قرآن بررسى نموده است.
در حقيقت مطالب كتاب را در دو قسم مىتوان تقسيم كرد كه قسم اول بحث مفهومى است و قسم دوم بحث مصداقى كه پيرامون آياتى كه داراى اسباب النزول هستند بحث نموده است. از آنجا كه عمده مطالب كتاب در خصوص آياتى است كه داراى اسباب النزول مىباشند، اين كتاب مىتواند منبع مفيدى براى بحث اسباب النزول باشد.
#دانلود_کتاب
🆔 quranied
🌺🌺🌺جلسه هشتم نحو از کتاب مبادی العربیه(شرح استاد سید محمد میر حسینی)🌺🌺🌺👇👇👇
#عربی #کنکور_ارشد
🆔 @quranied
#وجوه_و_نظائر(1)
💠 در لغت
✅ وجوه: (مفرد=وجه) چهره، روش، طریق، حالت، سبب، علت.
✅ نظائر: (مفرد=نظیرة) مثل و مانند.
💠 در اصطلاح
♦️ وجوه، درباره محتملات معانى به كار مىرود و نظائر، درباره الفاظ و تعابير.
✅ اگر برای «لفظ يا عبارتى» چند معنا احتمال برود، اين معانى را «وجوه» گويند. بدين معنا كه عبارت مذكور را بتوان بر چند وجه تعبير كرد و هر وجهى را تفسيرى شمرد.🔹 مثلا برای لفظ «هدی» حدود 18 معنی ذکر شده است؛ دین: (إِنَّ الْهُدى هُدَى اللَّهِ بتحقيق كه دين دين خدا است)، تورات: (وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسَى الْهُدى و بتحقيق كه ما به موسى هدايت (تورات) را داديم)، قرآن، پايدارى، بيان، ایمان، دعوت و...
✅ نظائر برای الفاظ يا تعابير مترادفه به كار مىرود و آن هنگامى است كه چند «لفظ» (كلمه يا جمله) يك معناى تقريبى واحد را افاده كنند. اين بيشتر در الفاظى يافت مىشود كه داراى معانى متقارب و مترادف باشند و جدا ساختن آنها گاه دشوار مىنمايد. مانند قلب و فؤاد كه هر دو لفظ معنای دل دارند ومقصود شخصیت واقعی و باطنی انسان است مانند این دو آیه:
«نزل به الروح الامین علی قلبك لتكون من المنذرین.🌼 روح الامین (جبرئیل) آن را بر دلت نازل كرد تا از (جمله هشدار) دهندگان باشی».
«كذلك لنثبت به فؤادك و رتلناه ترتیلا.🌼 این گونه (ما آن را به تدریج نازل كردیم) تا قلبت را به وسیله آن استوار گردانیم، و آن را به آرامی خواندیم».
♦️ در قرآن از هر دو نوع فراوان يافت مىشود. لذا شناخت وجوه و نظائر در قرآن يك ضرورت تفسيرى به شمار مىرود.
💠 سیر پیدایش اصطلاح وجوه و نظایر
✅ نخستین بار تعبیر وجوه از سوی امام علی بن ابی طالب (علیه السلام) در سخن مشهور ایشان آمده است که فرمود: «و لاتجادلهم بالقرآن، فانّه حمّال ذووجوه».
✅ با توجه به ریشه لغوی و کاربرد واژه وجوه در سخن امام علی(علیه السلام) معلوم می شود که این اسم در تفسیر بر موضوعی اطلاق می گردد که به واژگان قرآنی به کار رفته در بیش از یک وجه، یعنی «برچند راه در قصد و هدف یا امور چند وجهی» دلالت دارد.
✅ مفسران دیده بودند که واژگان بسیاری از قرآن کریم چند بار تکرار شده است که مفهوم آن در هر بار با دیگری متفاوت است؛ از این رو بسیاری از ایشان به گردآوری این واژگان و بیان «وجوه آن» یعنی راه هایی که در هر یک از مواضع مختلف آن قصد شده، پرداختند و نام کتاب های خود در این زمینه را «الوجوه و النظائر» گذاشتند.
💠 انواع وجوه و نظایر
1⃣ احتمال چند وجه از معانی برای یک کلمه
✅ مانند کلمه امت: كه در قرآن به سه معنا آمده است.
2⃣ اجتمال چند وجه در رابطه با جمله های كلامی
✅ مانند آیه «یا ایها الذین آمنوااستجیبوا للّه و للرسول اذا دعاكم لمایحییكم واعلموا ان اللّه یحول بین المر و قلبه و انه الیه تحشرون» جمله «واعلموا ان اللّه یحول بین المر و قلبه» از جمله عبارت هایی است كه موردگفتگو قرار گرفته، درباره آن سخن بسیار گفته اند وجوه محتمله در تفسیر و تاویل آن تا شش گفتار رسیده است.
3⃣ چند کلمه با معنای واحد(نظائر در کلمات مفرد)
✅ مانند کلمات علم و عقل و رای و ابصر و نظر و فهم و فقه وفكر و ایقن و تذكر و وعی تمامی این الفاظ معنای «آگاه شدن و دانستن» را می دهد چنان كه در این آیات آمده است:
«و قل رب زدنی علما، و بگو: پروردگارا! بردانشم بیفزای» ♦️«یفصل الا یات لقوم یعلمون، نشانه ها را برای گروهی كه می دانند به روشنی بیان می كند»♦️ «ان فی ذلك لا یات لقوم یعقلون، بی گمان در این (امور) برای مردمی كه آگاهند دلایل (روشنی) است»♦️ «انهم یرونه بعیدا و نراه قریبا، آنان (عذاب) را دورمی دانند و (ما) نزدیكش می دانیم» «و ابصرهم فسوف یبصرون، و آنان را بنگركه به زودی با دیده بصیرت بنگرند (آگاه خواهند شد)» ♦️«افلم یسیروا فی الارض فینظروا كیف كان عاقبه الذین من قبلهم، آیا در زمین سیروسفر نمی كنند تا به سرانجام پیشینیان آگاهی یابند؟» ♦️«ففهمناها سلیمان و كلا آتینا حكما و علما، پس آن (داوری) را به سلیمان فهماندیم (آگاه ساختیم) و به هر یك (از داود وسلیمان) حكمت و دانش عطا كردیم» ♦️«و احلل عقده من لسانی یفقهوا قولی، واز زبانم گره به گشای (تا) سخنم را بفهمند» ♦️...
4⃣ نظائر در جمله های تركیبی
✅ مانند: طبع اللّه علی قلوبهم، ختم اللّه علی قلوبهم، قلوبهم فی غلف، صرف اللّه قلوبهم، اعینهم فی غطا، و علی ابصارهم غشاوه، ازاغ اللّه قلوبهم، فی قلوبهم مرض و غیره كه تمامی این تعابیر یك معنا را می رساند: كج اندیشی و كج بینی و كج روی كه بر خلاف فطرت انجام گرفته است.
#سرفصل_علوم_قرآنی #آموزش
🆔 @quranied
📚 بررسی زبان شناختی وجوه و نظایر در قرآن کریم
ترجمهى دكتر حسين سيدى از«الوجوه و النظائر فى القرآن الكريم» اثر عربى خانم سلوى محمّد العوّاء است. نويسنده با نگاهى زبانشناختى درپى اثبات اين مطلب است كه فهم واژگان مشترك يا وجوه و نظاير، مبتنى بر بافت يا سياق كلام مىباشد.
سه مقدمه از مترجم، دكتر عايشه عبدالرحمن(بنت الشاطى) و مولف در معنا و تبيين وجوه و نظاير، اهميت اين پژوهش و شيوهى كار آغازگر مباحث مى باشد. مطالب در سه فصل عمده و هر فصل در چندين مبحث ودر نهايت يك فرجام مطرح شده است. در هر موضوع معنا و شقوق مختلف، همراه با ديدگاههاى متفاوت دانشمندان عربى و غربى، مطرح، توضيح، تبيين و احيانا نقد ميشود. جنبهى كاربردى كردن بحثها و كالبد شكافى الفاظ قرآنى در موضوعهاى مطرح شده مانند مبحث بافت(سياق)، اضداد و واژگان وجوه مشكل از نقاط قوت اين تاليف ميباشد. برقرارى ارتباط و مقايسه بين ديدگاه علماى ادبيات عرب، علم اصول و قرآنپژوهان متقدم، در حلقه داخلى و از طرفى ديگر با غربيان قرآن پژوه و متخصص زبان شناسى، توجه به اين پژوهش را مي افزايد.
👇👇👇👇
🆔 @quranied
بررسی زبان شناختی وجوه و نظائر در قرآن کریم.pdf
4M
ترجمه کتاب
#دانلود_کتاب
🆔 @quranied
🌺🌺🌺جلسه نهم نحو از کتاب مبادی العربیه(شرح استاد سید محمد میر حسینی)🌺🌺🌺👇👇👇
#عربی #کنکور_ارشد
🆔 @quranied
#وجوه_و_نظائر (2)
💠 آثار و نوشته ها درباره وجوه و نظایر
1⃣ نوشته های مفسران درباره وجوه و نظایر
✅ «الوجوه و النظائر فی القرآن الکریم» مقاتل بن سلیمان بلخی (م 150هـ.)
✅ «الوجوه و النظایر فی القرآن الکریم» هارون بن موسی (قرن 2)
✅ «تحصیل نظائرالقرآن» حکیم ترمذی (قرن 3)
✅ «وجوه القرآن» اسماعیل جبری نیشابوری (قرن 5)
✅ «الوجوه و النظائر فی القرآن الکریم» دامغانی (م 478هـ)
✅ «نزهة الأعین النواظر فی علم الوجوه و النظائر» ابن جوزی (اواخر قرن 6)
✅ «بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز» فیروزآبادی (قرن 8)
✅ «کشف السرائر عن معنی الوجوه و النظائر» شمس الدین بن عماد (قرن 9)
2⃣ گردآورندگان وجوه و نظایر به عنوان واژگان مشترک قرآنی
✅ ابوعبدالله، عکرمة بن عبدالله مدنی(م 105هـ) ✅ علی بن ابی طلحه (م 143هـ) ✅ ابونضر، محمدبن سائب بن بشر بن عمروبن حارث کلبی (م146هـ)✅ ابوالحسن مقاتل بن سلیمان بن بشر أزدی خراسانی (م150هـ)✅ هارون الحجازی.✅ هارون بن موسی القاری الأزدی(م170هـ)✅ علی بن وافد (قرن دوم هجری)✅ ابوالفضل، عباس بن فضل انصاری (م 181هـ)✅ ابوزکریا، یحیی بن سلام بن ابی ثعلبه تیمی (م200هـ)؛ کتابش «التصاریف» یا «تصاریف تفسیرالقرآن ممّا اشتبهت أسماؤه و تصرّفت معانیه» نام دارد.✅ ابوعمر حفص بن عبدالعزیز بن صهبان دوری (م 246هـ)؛ ✅ ابوالعباس محمد بن یزید بن عبدالاکبر، معروف به مبرّد (م 286هـ)؛ کتابی دارد با عنوان «ما اتّفق لفظه و اختلاف معناه من القرآن المجید». ✅ ابوعبدالله محمد بن علی بن حسن معروف به حکیم ترمذی(م 320هـ)؛ کتاب «تحصیل نظائر القرآن» از اوست.✅ ابوبکر محمد بن حسن بن محمد بن زیاد، معروف به نقّاش (م 351هـ)؛✅ احمد بن حسن بن عبدالله بن معید بن اسماعیل عسکری (م 382هـ)؛✅ ابوالحسین احمد بن فارس بن زکریا رازی (م395هـ)؛ کتابی به نام «الأفراد» دارد.✅ ابومنصور عبدالملک بن محمد بن اسماعیل ثعالبی (م429هـ)؛ کتابی با عنوان «الأشباه و النظائر فی الألفاظ القرآنیة التی ترادفت مبانیها و تنوّعت معانیها» دارد.✅ ابوعبدالله اسماعیل بن احمد بن عبدالله ضریر نیشابوری (م 430هـ).✅ ابوعلی، حسن بن احمد بن عبدالله بغدادی، معروف به ابن البناء (م471هـ)؛ کتابی به نام «الوجوه و النظائر» دارد.✅ ابوعبدالله حسین بن محمد بن ابراهیم دامغانی (م 478 هـ)؛✅ ابومحمد، جعفربن احمد بن حسین بن احمد سراج (م 500هـ). کتاب او «ارجوزة فی نظائر القرآن» است.✅ ابوالحسن علی بن عبید بن نصربن عبیدالله، معروف به ابن زاغونی (م 527هـ)؛ کتابی به نام «الوجوه و النظائر» دارد.✅ ابوالبرکات عبدالرحمان بن محمد بن عبیدالله أنباری (م 577هـ)؛ کتابی به نام «الفاظ الأشباه و النظائر» دارد.✅ ابوالفرج جمال الدین عبدالرحمان بن علی بن محمد قرشی، معروف به ابن جوزی (م 597هـ)؛ کتابی نوشته با عنوان «نزهة الأعین النواظر فی علم الوجوه و النظائر»،✅ ابوالفضل کمال الدین حُبیش بن ابراهیم بن محمد تفلیسی (م 620هـ) کتابی دارد به نام «وجوه قرآن» که به چاپ رسیده و معروف است✅ ابوالعباس احمد بن علی المقرئ (متوفی 658هـ)؛ کتابی به نام «وجوه القرآن» دارد.✅ ابو ظاهر، مجد الدین، محمد بن یعقوب بن محمد فیروزآبادی (م 817هـ)؛ کتابی به نام «بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز» دارد.✅ شمس الدین محمد بن محمد بن علی بن عماد البلبیسی (م 887 هـ)؛ کتابی دارد به نام «کشف السرائر عن معنی الوجوه و النظائر».✅ ابوالحسین محمد بن عبدالصمد مصری کتابی در باب وجوه و نظایر دارد. در سال فوت او اختلاف است.✅ ابن ابی المعافی؛ سال فوت او مشخص نیست.✅ ابوالفضل جلال الدین عبدالرحمان بن ابی بکر بن محمد سیوطی (م 911هـ)؛ کتاب وی «معترک الأقران فی مشترک القرآن» نام دارد.✅ ابوحامد اصفهانی کتابی با نام «البصائر فی الوجوه و النظائر» دارد. سال فوت او نامعلوم است.✅ مصطفی بن عبدالرحمن بن محمد ازمیری (م 1155هـ)؛ کتابی دارد با عنوان «عمدة العرفان فی وجوه القرآن».✅ عبدالهادی نجابن السید رضوان بن محمد أبیاری (م 1305هـ)؛ دو کتاب در این زمینه یعنی واژگان مشترک قرآنی دارد به نام های: «حسن البیان فی نظم مشترک القرآن»، و «سعود القرآن فی نظم مشترک القرآن».✅ ابومحمد علی بن قاسم بامیانی (سال فوت او مشخص نیست)؛ کتابی دارد به نام «المنتخب من کتاب تحفة الولد» از امام مفسر احمد بن حدادی.
♦️ در میان معاصران:
✅ محمد نور الدین المنجّد
✅ خانم سلوی محمد العوّاء بنت الشاطئ
3⃣ آثار زبان شناسان در وجوه و نظایر قرآن کریم
✅ «الأجناس» از ابوعبید قاسم بن سلاّم (م 244هـ)
✅ «ما اتّفق لفظه و اختلف معناه» «عبدالله بن خُلَید» معروف به ابوعمیثل (م 240هـ)
✅ «ما اتّفق لفظه و اختلف معناه فی القرآن المجید» محمد بن یزید مبرّد (م 286هـ)
✅ «الأشباه و النظائر فی الألفاظ القرآنیة التی ترادفت مبانیها و تنوّعت معانیها» ثعالبی (م 429هـ)
#سرفصل_علوم_قرآنی #آموزش
🆔 @quranied