. هربرت مارکوزه ✒️ یکی از جامعه‌شناس‌های منتقد دوران مدرن و مظاهر زندگی مدرن است و اصطلاحاً در زمره «پست‌مدرن»ها جای می‌گیرد. شهید آوینی به کتاب او خیلی علاقه داشته و جایی گفته بود: «وقتی جوان بودم کتاب او را به گونه‌ای دست می‌گرفتم که همه جلد آن را ببینند!»😄 مارکوزه درباره «مصرف‌گرایی» و «مصرف‌زدگی» توضیحات مهمی دارد: 📘 مارکوزه در کتاب انسان تک‌ساحتی (1964) می‌گوید جامعه‌ی صنعتی پیشرفته با تکنولوژی و رسانه‌ها وضعیتی تازه ساخته که در آن، انسان‌ها دیگر نمی‌توانند مرز میان نیاز واقعی و نیاز ساختگی را تشخیص دهند. ✨ نیازهای واقعی: چیزهایی که به رشد و آزادی انسان کمک می‌کنند؛ مثل غذا، بهداشت، آموزش، آزادی بیان، حق انتخاب. اگر این‌ها تأمین نشوند، انسان کرامت و امکان رشد خود را از دست می‌دهد. ⚠️ نیازهای کاذب: چیزهایی که سیستم به مردم القا می‌کند تا آنان را سرگرم و وابسته نگه دارد؛ مثل مد دائماً در حال تغییر، گوشی جدید، ماشین مدل بالاتر، یا کالاهایی که کارکردشان تکراری است ولی به‌عنوان «نو» عرضه می‌شوند. نکته‌ی مهم اینجاست که مارکوزه می‌گوید نیاز کاذب فقط یک دروغ آشکار نیست؛ مردم واقعاً احساس می‌کنند این چیزها را «می‌خواهند»، اما این خواستن محصول تبلیغات، فرهنگ توده‌ای و فشار اجتماعی است. 📉 پیامدها: 🔄 چرخه مصرف بی‌پایان: چون نیازهای کاذب تمام‌شدنی نیستند، انسان همیشه «کم می‌آورد» و دوباره باید مصرف کند. 🛑 خنثی شدن میل به تغییر سیاسی/اجتماعی: وقتی ذهن و انرژی مردم در رقابت برای مصرف بیشتر مشغول است، انگیزه و وقت برای مقاومت یا تغییر سیستم از بین می‌رود. 🧩 انسان تک‌ساحتی: آدم‌ها به‌جای آنکه چندبُعدی (فکری، سیاسی، اخلاقی) رشد کنند، در یک بُعد فرو می‌روند: «بُعد مصرف». 💡 من فکر می‌کنم قشر نخبه جامعه کسانی هستند که توان تشخیص نیازهای کاذب از نیازهای واقعی را داشته باشند. پرسش اساسی این است: ما چه معیارهایی برای تشخیص داریم و چه روش‌هایی برای آگاه‌سازی؟! #خطبه_متقین #قناعت #معنای_زندگی @radiosayeban