🔰حق مداری نه خود محوری قال امام صادق علیه السلام: إنّ مِنْ حقیقَةِ الایمان أنْ تُؤْثِرَ الْحَقَّ وَاِنْ ضرّک عَلَی الباطل وَإنْ نَفْعَک، وَأنْ لا یجوز مَنطِقُکَ عِلْمَکَ»؛ (بحار/ ج 67/ ص 106) از نشانه‌ها و آثار ایمان حقیقی آن است که حق را گر چه به زیان شما باشد بپذیرید و باطل را گرچه به سود شما باشد نپذیرید. 🔹همان‌گونه که به حسب ظاهر، کعبه قبله مسلمانان و مطاف زایران است، از نظر باطن هم هر انسانی، قبله و مطافی دارد و قبله هر کسی، هدف خاصّ اوست که برای نیل به آن هدف، به سمت آن حرکت می‌کند و مطاف هرکسی، چیزی است که در مدار آن می‌گردد. برخی خود محور و خودمدار و برخی دیگر، حق محور وحق مدارند. 🔹قبله کسانی که خود مدار و خودمحورند، منافع شخصی آنهاست. قرآن کریم از انسان خود محور، به ﴿فمنهم ظالم لنفسه﴾[سوره فاطر، آیه 32.] یاد کرده و در تعبیرات روایی آمده است که او «یَحْوُمُ حَوْم نَفسه»[بحار، ج 23، ص 214.]؛ چنین کسی بر خود ستم کرده است؛ زیرا قبله اصلی خود را نشناخته و مطاف و مدار اصیل خویش را نیافته است. 🔹گروه دیگر، حق محورند و قبله و مطاف و مدار آنها، حقّ است؛ خواه به سود آنها باشد و خواه به زیان آنها. البته حق به زیان کسی نیست، چنان که باطل به سود کسی نخواهد بود؛ چون باطل، نه موافق با نظام آفرینش است و نه موافق با هدف آفرینش انسان. از این رو، امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: «إنّ مِنْ حقیقَةِ الایمان أنْ تُؤْثِرَ الْحَقَّ وَاِنْ ضرّک عَلَی الباطل وَإنْ نَفْعَک، وَأنْ لا یجوز مَنطِقُکَ عِلْمَکَ»[ بحار، ج 67، ص 106.]؛ از نشانه‌ها و آثار ایمان حقیقی آن است که حق را گر چه به زیان شما باشد بپذیرید و باطل را گرچه به سود شما باشد نپذیرید. سود و زیان در این حدیث، راجع به تشخیص خود شخص و ناظر به خصوص نفع و ضرر مادی است، و گرنه هیچ حقی زیان‌آور نبوده و هیچ باطلی سودمند نیست. 🔹این حدیث شریف حاوی دو دستور در زمینه تهذیب اخلاق است که یکی مربوط به امور عملی و دیگری در ارتباط با امور نظری و علمی است. حضرت فرمود: در کارهای عملی، حق را انتخاب کنید و به آن رأی دهید گرچه در ظاهر به زیان شما باشد، و باطل پسند نباشید گرچه در ظاهر به سود شما باشد. از نظر علمی، بیش از مقدار دانشتان ننویسید و سخن نگویید. مبادا استادی در کلاس درس بخواهد از جهل شاگرد سوء استفاده کند، و بیش از نصاب علمی‌خود سخن بگوید یا کسی هنگام تنظیم مقاله‌ای از جهل خوانندگان سوء استفاده کرده بیش از مقدار دانشش بنویسد. برای مؤمن، زبان یا قلم امام نیست، بلکه عقل و علم امام است؛ یعنی زبان و قلم انسان باید به عقل و علم او اقتدا کند. 📚منبع: برگرفته از #تفسیرموضوعی قرآن کریم – مبادی اخلاق در قرآن –تالیف : آیت الله #جوادی_آملی ج 11/صص 85-86 👈ورود به محفل قرآنی رحیق