✅ فقّاع(1) 🔸فقّاع یک نوشیدنی است که با روش خاصی از دانه‌های جو تهیه می‌شود و به آن آبجو یا ماءالشعیر نیز می‌گویند. 🔻در مجمع البحرين ذیل لغت فُقّاع آمده است: ✍️و الفقاع کرمان: شی ء یشرب یُتخذ من ماء الشعیر فقط، و لیس بمسکر و لکن ورد النهی عنه، قیل سمی فقاعا لما یرتفع فی رأسه من الزبد. 🔸ترجمه: فُقّاع مانند رُمّان، چیزی است که نوشیده می‌شود و فقط از آب جو گرفته می‌شود و مست کننده نیست ولی از آن نهی شده است. گفته شده است که به این علت به آن فُقّاع گفته می‌شود 👈چون بر روی آن کف بالا می آید. #فقاع #آبجو #دلستر #ماء_الشعیر @rahjoo_213

✅ فقّاع(2) 🔸 در « قاموس » آورده اند: " فُقّاع بر وزن رُمّان ، مایعی است که می نوشند ، به فقاع ، فقاع می گویند چون بر روی آن کف و حباب هایی ظاهر می شود - فقاقیع به معنای حباب است - . 📚 باب العين فصل الفاء والقاف « الفقع» ج 3 ص 64 🔸 در کشف اللثام آمده است : " فقاع همانطور که در المدنیات آمده است : شرابی است که از جو ساخته می شود . و در الانتصار و رازیات سید آمده است : فقاع هم از جو ساخته می شود و هم از گندم . و در مقدادیات شهید آمده : در قدیم فقاع را از جو می ساختند تا در آن نشیش و غلیان به وجود آید و در حال حاضر فقاع را از زبیب - کشمش- نیز می سازند و در ساخت فقاع زبیبی نیز نشیش و غلیان حاصل می شود. 📚کشف اللثام : ج1 ص398 🔸شیخ الشریعه اصفهانی - رحمت خدا بر او باد - در کتاب افاضه القدیر می گوید : " صحیح در نزد ما این است که مراد از فقاع آن است که از جو ساخته می شود ، که به دو روش صورت می گیرد ؛ در روش اول در ظرفی ، آب و جو می ریزند و چند روز صبر می کنند تا خود به خود به غلیان آید به گونه ای که در روی آن کف جمع شود و در آن مزه و بوی تیزی ایجاد شود که در شدت و حدت شبیه به خمر است . در روش دوم درون ظرفی آب و جو می ریزند و می جوشانند و سپس چند روز صبر می کنند تا بوی خمر بگیرد و شبیه به آن در آید ، فقاع از فقاقیع گرفته می شود فقاقیع همان حباب های روی آب است به همین جهت به فقاع ، فقاع می گویند چون در هنگام جوشیدن حباب هایی کف مانند بر روی آن شکل می گیرد ، فُقّاع بر وزن رُمّان است . 📚 إفاضة القدير في أحكام العصيرص134 #فقاع #آبجو #دلستر #ماء_الشعیر @rahjoo_213

✅ فقّاع(3) 1️⃣عنْ هِشَامِ بْنِ الْحَكَمِ أَنَّهُ سَأَلَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْفُقَّاعِ فَقَالَ لَا تَشْرَبْهُ فَإِنَّهُ خَمْرٌ مَجْهُولٌ فَإِذَا أَصَابَ ثَوْبَكَ فَاغْسِلْهُ. 📚الكافي ج۶ص۴۲۳ هشام بن حکم از امام صادق علیه السلام در مورد فُقّاع پرسش کرد؛ امام فرمودند :آن را ننوش زیرا آن خمر مجهول و ناشناخته است و در صورتی که به لباست رسید آن را شستشو ده! 2️⃣عنِ ابْنِ فَضَّالٍ قَالَ: كَتَبْتُ إِلَى أَبِي الْحَسَنِ أَسْأَلُهُ عَنِ الْفُقَّاعِ فَقَالَ هُوَ الْخَمْرُ وَ فِيهِ حَدُّ شَارِبِ الْخَمْرِ. 📚 الكافي ج۶ص ۴۲۴ ابن فضال گوید :به امام ابوالحسن علیه السلام نامه نوشتم و در مورد فُقّاع سؤال کردم؛ امام فرمودند : خمر است و در مورد آن حد نوشنده خمر(یعنی هشتاد تازیانه) می باشد! 3️⃣عنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْوَشَّاءِ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا قَالَ: كُلُّ مُسْكِرٍ حَرَامٌ وَ كُلُّ مُخَمَّرٍ حَرَامٌ وَ الْفُقَّاعُ حَرَامٌ. 📚الكافي ج۶ص۴۲۴ امام رضا علیه السلام فرمود : هر مست کننده ای #حرام است و هر مسکری حرام است و فُقّاع حرام است! 4️⃣عنْ زَكَرِيَّا أَبِي يَحْيَى قَالَ: كَتَبْتُ إِلَى أَبِي الْحَسَنِ أَسْأَلُهُ عَنِ الْفُقَّاعِ وَ أَصِفُهُ لَهُ فَقَالَ لَا تَشْرَبْهُ فَأَعَدْتُ عَلَيْهِ كُلَّ ذَلِكَ أَصِفُهُ لَهُ كَيْفَ يُصْنَعُ قَالَ لَا تَشْرَبْهُ وَ لَا تُرَاجِعْنِي فِيهِ. زکریا گوید : به ابوالحسن علیه السلام نامه نوشتم و در مورد فُقّاع سؤال کردم و آن را برای او توصیف کردم؛ امام فرمودند :آن را ننوش! من دوباره مطلب را إعاده کردم و در هر بار برای امام شرح می دادم که فُقّاع چگونه درست می شود؛ امام باز فرمودند :آن را ننوش و دیگر در این مورد به من مراجعه نکن! 📚 الكافي ج۶ص۴۲۴ 5️⃣ عنْ حُسَيْنٍ الْقَلَانِسِيِّ قَالَ: كَتَبْتُ إِلَى أَبِي الْحَسَنِ الْمَاضِي أَسْأَلُهُ عَنِ الْفُقَّاعِ فَقَالَ لَا تَقْرَبْهُ فَإِنَّهُ مِنَ الْخَمْرِ. 📚الكافي ج۶ص۴۲۲ قلانسی گوید :به امام کاظم علیه السلام نامه نوشتم و در مورد فُقّاع سؤال کردم؛ امام فرمودند :به آن نزدیک نشو که همانا آن از اقسام خمر می باشد. 6️⃣عنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا عَنِ الْفُقَّاعِ فَقَالَ هِيَ الْخَمْرُ بِعَيْنِهَا. 📚الكافي ج ۶ص۴۲۳ محمدبن سنان گوید:از امام رضا علیه السلام در مورد فُقّاع سؤال کردم؛ فرمود :آن به عینه و خود خمر است! 7️⃣عنْ أَبِي عَبْدِ اللَّه قَالَ: لَوْ أَنَّ لِي سُلْطَاناً عَلَى أَسْوَاقِ الْمُسْلِمِينَ لَرَفَعْتُ عَنْهُمْ هَذِهِ الْخَمِيرَةَ [الخمرة ] يَعْنِي الْفُقَّاعَ. 📚الكافي ج۶ص۴۲۳ امام صادق علیه السلام فرمود :اگر من بر بازار مسلمین تسلط داشتم، این خمر یعنی فُقّاع را از آن برمی چیدم! 8️⃣عنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ عَنْ شُرْبِ الْفُقَّاعِ فَكَرِهَهُ كَرَاهَةً شَدِيدَةً. 📚 الكافي ج۶ص ۴۲۴ محمد بن اسماعیل گوید :از اباالحسن علیه السلام در مورد نوشیدن فُقّاع سؤال کردم؛ امام به شدت از آن ابراز کراهت نمودند! 9️⃣عنِ الْوَشَّاءِ قَالَ: کَتَبْتُ إِلَیْهِ یَعْنِی الرِّضَا أَسْأَلُهُ عَنِ الْفُقَّاعِ قَالَ فَکَتَبَ حَرَامٌ وَ هُوَ خَمْرٌ وَ مَنْ شَرِبَهُ کَانَ بِمَنْزِلَةِ شَارِبِ الْخَمْرِ قَالَ وَ قَالَ أَبُو الْحَسَنِ الْأَخِیرُ لَوْ أَنَّ الدَّارَ دَارِی لَقَتَلْتُ بَائِعَهُ وَ لَجَلَدْتُ شَارِبَهُ وَ قَالَ أَبُو الْحَسَنِ الْأَخِیرُ حَدُّهُ حَدُّ شَارِبِ الْخَمْرِ وَ قَالَ هِیَ خُمَیْرَةٌ اسْتَصْغَرَهَا النَّاسُ. 📚 الكافي ج۶ص۴۲۳ وشّاء گوید: به امام رضا علیه السلام نامه نوشتم و در مورد فُقّاع سؤال کردم؛ امام در جواب نوشتند : حرام است و آن خمر است و کسی که آن را بنوشد به منزله نوشنده خمر است و امام کاظم علیه السلام فرمود :اگر خانه، خانه من بود (یعنی امور در دست من بود)، فروشنده آن را می کشتم و نوشنده آن را تازیانه می زدم و فرمود :حد آن همان حد نوشنده خمر است و فرمود : آن خمرکی است که مردم آن را کوچک شمرده اند! 🔟 عنْ مُرَازِمٍ قَالَ: كَانَ يُعْمَلُ لِأَبِي الْحَسَنِ ع الْفُقَّاعُ فِي مَنْزِلِهِ قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ يَحْيَى قَالَ أَبُو أَحْمَدَ يَعْنِي ابْنَ أَبِي عُمَيْرٍ وَ لَا يُعْمَلُ فُقَّاعٌ يَغْلِي. 📚الاستبصار، ج4، ص96 مرازم گوید: برای امام رضا در منزلشان فقاع درست می کردند. ابن ابی عمیر توضیح می دهد که : نه آن فقاعی که به غلیان بیاید. #فقاع #آبجو #دلستر #ماء_الشعیر @rahjoo_213

✅ فقّاع(4) 🔸امروزه نوشیدنی هایی به نام 👈«ماء الشعير» در جوامع مسلمین فروخته می شود که بخشی از آن از تولیدات غیر مسلمین و بخشی از آن تولیدات داخلی می باشد! 🔹 از آنجا که مهمترین شاخصه تبدیل جو به فقّاع، ریختن آن در آب و ماندن آن تا زمان بالا آمدن کف بر روی آن می باشد، بر حسب ادعای تولید کنندگان این نوشیدنی، تنها با تفاوت استفاده از مالت یعنی جویِ جوانه زده به جای خود جو، در فرآیند تولید آن، این امر اتفاق می افتد. البته برخی از تولید کنندگان هم ادعا می کنند که در برخی مراحل به این نوشیدنی مُخَمِّر اضافه می کنند! 🔸برای حلال جلوه دادن این نوشیدنی، تولید کنندگان غیر مسلمان که انواع مسکرات را برای هم کیشان خود تولید می کنند، مدعی هستند که ماء الشعيرِ مخصوصِ مسلمانان را با تقطیر نمودن، اکثر الکل موجود در آن را خارج می کنند و تنها نیم درصد آن در آن باقی می ماند و چون این درصد الکل مستی آور نیست، با زدن مارک «حلال» آن را روانه بازار مسلمین می کنند تا مسلمانان از آن استفاده نمایند! 🔹از طرفی تولید کنندگان داخلی هم ادعا می کنند که برای حلال شدن ماء الشعير، در مرحله تخمیرِ آبجو، با وارد کردن شوک حرارتی به آبجو، فرآیند تخمیر آن را محدود و کنترل می کنند و چون از حالت مستی آور بودن خارج می گردد از حرمت خارج می شود و حلال می شود! 🔸البته ادعاهای شبیه به‌ این‌ موارد و یا ضد و نقیض دیگری نیز در مورد نحوه تولید ماء الشعير توسط عده ای بیان می گردد. #فقاع #آبجو #دلستر #ماء_الشعیر @rahjoo_213

✅ فقّاع(5) 🔸حکم ماءالشعیری که در بازار مسلمانان به عنوان بدون الکل عرضه می‌شود چیست؟ آیا در آن الکل وجود دارد؟ آیا پاک است یا نجس؟ 🔻پاسخ آقای شیخ محمدسند در این باره: 🔹ماء‌الشعیری که امروزه در بلاد اسلامی ساخته و عرضه می‌شود همان فقاع حرام است که نسبتی ازالکل در آن وجود دارد، که بارها در آزمایشگاههای معتبر مورد آزمایش قرار داده‌‎ایم. فقاع حرام ماء الشعیری است که حبابهای ریز و درشتی در سطح آن دیده می‌شود.. 🔸در ماه جمادی الاولی ۱۴۳۴ همین ماء الشعیری که به عنوان حلال فروخته می‌شود را تهیه کردیم و به آزمایشگاه‌های تهران و بغداد فرستادیم، نتیجه آزمایش طبق اعلام آزمایشگاه این شد که نسبت الکل موجود در آن ۴% است و هرچه بیشتر بماند به درصد الکل آن افزوده می‌شود. #فقاع #آبجو #دلستر #ماء_الشعیر @rahjoo_213

✅ فقّاع(6) 🔸🔸مشهور بر اینند که ماء الشعیر به دو قسم حلال و حرام تقسیم می شود. بنابراین هر ماء الشعیری حرام نیست. حتی بعضی از علما که مطلق فقاع را حرام کرده اند این اطلاق را به قید "قسم حرام" تقیید زده اند. به عبارتی عنوان فقاع فقط بر همین قسم حرام صادق است و بر قسم حلال اطلاق نمی شود. به هرحال باید ضابطه ای بیان شود تا فارق بین این دو قسم مشخص شود : 🔸 صحيح ابن أبي عمير عن مرازم قال: كان يعمل لأبي الحسن عليه السلام الفقاع في منزله، قال ابن أبي عمير ولا يعمل فقاع يغلى. در صحیحه ابن ابی عمیر، مرازم می پرسد: آیا برای امام رضا در منزلشان فقاع درست می کردند؟ ابن ابی عمیر گفت : نه آن فقاعی که به غلیان بیاید. 👈 در این روایت غلیان به عنوان مرز حرمت و حلیت بیان شده است ، و مراد از غلیان در این جا همان غلیان خود به خودی است که از تخمیر ماء الشعیر حاصل می شود که از آن تعبیر به " نشیش" نیز می کنند و نشیش همان غلغل آب است وقتی که به جوشش و غلیان می آید و این نوع غلیان از حباب هایی که ایجاد می شود و بر سطح آب ظاهر شده مشخص می شود و اگر غلیان بیشتر شود بر روی آن لایه ای کف مانند ظاهر می شود . #فقاع #آبجو #دلستر #ماء_الشعیر @rahjoo_213

✅ فقّاع(7) 🔻 نظر بعضی از فقها پیرامون موضوعیت و عدم موضوعیتِ اسکار در حرمت فقاع 🔸صاحب جواهر می گوید : «بسیاری تصریح کرده اند که فقاع حرام است هرچند مسکر نباشد و این به خاطر اطلاق نصوص است – که مطلق فقاع را حرام نموده اند – ولی تدبر در مساله می رساند که فقاع نیز ولو کثیره اش باید مسکر باشد و آن قسمی که مسکر نیست اشکالی در شربش نیست به خاطر اصل و دیگر ادله ... و شاید به همین خاطر بسیاری فقط در صورت غلیان و نشیش حکم به حرمت داده اند ، ولی مصنف و غیر آن حرمت را مطلق آورده اند ، شاید این اطلاق به خاطر این است که معمولا در ساخت فقاع، آن را به غلیان و نشیش می رسانند هرچند که منع آن ممکن است .» 🔸شیخ انصاری در کتاب الطهاره می گوید: « به هر حال ظاهر نصوص روایت و معاقد اجماع این است که اسکار در حرمت فقاع موضوعیت ندارد و صاحب حدائق این را به ظاهر اصحاب نسبت داده و در شرح مفاتیح گذشت که نجاست فقاع نیز مشروط به اسکار آن نیست. و موید این عدم نجاست این است که فقها فقاع را در شمار نجاسات آورده اند و از طرفی آن را در غیر مسکرات ذکر می کنند . 🔸در غنیه آمده است : هر نوشیدنی مسکری نجس است و فقاع هم نجس است اجماعا. 🔸در الوسیله در شمار نجاسات آورده اند ، خمر ، هر نوشیدنی مست کننده و فقاع نجس هستند. 🔸در مجمع البحرین تصریح شده که فقاع مسکر نیست ، فقاع را از آب جو می سازند و مسکر نیست و لکن نهی از فقاع وارد شده است . #فقاع #آبجو #دلستر #ماء_الشعیر @rahjoo_213

✅ فقّاع(8) 🔸حرمت فقاع همانند حرمت شراب است، ومنظور از فقاع که به آن آب جو و 👈ماء الشعیر گفته می شود، آب جویی است که بجوش آمده باشد ؛ چه به خودی خود جوش بیاید یا با حرارت دادن، یا با افزودن ماده مخمر در آن، یا به جهت وجود ذرات باقی مانده از آب جوی سابق که در بدنه ظروف سفالی که چندین بار جو را در آن خیسانده اند موجود است. و از این رو به آن فقاع گفته می شود که روی آن حباب و کف ایجاد می شود و این همان گازی است که از جو متولد می گردد، به وجود آمدن این حباب ها هر چند کم باشد یا تنها در حال تکان دادن نمايان شود، نشانه جوش آمدن و تخمیر شدن آب جو است، چنین ماء الشعیری همان فقاع و حرام است هر چند مستی نیاورد، ولی سبب نشوه که همان مستی خفیف است می گردد. 🔹و اگر فقاع با گذر زمان از جوشش بیفتد و دیگر ایجاد حباب نکند، تبدیل به نبیذ می شود که مستی آن بیشتر از فقاع و حرام است. 🔸فقاع در غیر جو – مانند خرما و گندم و برنج و ذرت و چیزهای دیگر- حرام نیست، مگر زمانی که بعد از بجوش آمدن و ایجاد حباب به جهت طولانی شدن مدت تخمیر طعمش از شیرینی به تلخی و ترشی بزند و بوی تعفن بگیرد، که به آن نبیذ می گویند و درصد الکل و قدرت مستی آن بیشتر از فقاع و کم تر از شراب است. 🔹فقاعحاوی سه الی پانزده در صد الکل و نبیذ حاوی پانزده الی سی و پنج درصد و شراب بیش از آن تا پنجاه و پنج درصد حاوی الکل می باشد. هر زمانی که نبیذ تبدیل به سرکه شود پاک و حلال خواهد بود. آب انگور اگر با حرارت دادن یا به خودی خود، به جوش آید حرام و نجس خواهد شد، و تا زمانی که دوسوم آن تبخیر نشود یا تبدیل به سرکه نشود حلال و پاک نخواهد شد. 🖊اما ماء الشعیری که برای مداوا استفاده می کنند در صورتی پاک و نوشیدن آن حلال است که روی آن حباب و کف ایجاد نشود که نشانه جوش آمدن و تخمیر آن است، و کیفیت آن چنین است که در ظرف تمیزی جو را بخیسانند و قبل از جوشیدن – چه به خودی خود به جوش آید یا به ووسیله حرارت دادن - و قبل از ایجاد حباب و کف آن را بنوشند. 🖊زمان جوش آمدن آب جو به خودی خود بر حسب شرایط مختلف متفاوت است، و معمولا نگهداری آن به اندازه نصف روز تا یک روز ایجاد فقاع نمی کند، و معمولا بعد از دو روز به جوش می آید، بلکه حتی اگر آب جو را از دانه های جو جدا کنند و مدتی بگذرد به جوش می آید و تبدیل به فقاع شده و حرام خواهد بود. همچنین اگر در ظرفی که چند بار جو را در آن خیسانده اند ماء الشعیر درست کنند، مخصوصا ظروف سفالی که آب به داخل آن نفوذ می کند هر چند مدت زیادی از آن نگذرد تبدیل به فقاع می شود، از این رو در روایات معصومین علیهم اسلام از نوشیدن ماء الشعیری که در بازار درست می شود نهی شده است، زیرا غالبا چند روز از زمان خیساندن جو تا زمان استفاده آن می گذرد، و چه بسا تبدیل به نبیذ می شود. 👈در روایات فراوانی از اهل بیت عصمت وطهارت علیهم السلام وارد شده که فقاع (ماء الشعیر و آب جو) شرابی است که مردم آن را كوچك شمرده اند. #فقاع #آبجو #دلستر #ماء_الشعیر @rahjoo_213

✅ فقّاع(9) 🔸جوشیدن جو مطلقا با بالا آمدن کف روی آن موجب حرمت آب آن می‌شود٬ چه با آتش جوشیده شود و چه اینکه خود به خود به خاطر گرمی هوا به جوش آید و یا به خاطر اشباع فضا از رطوبت و مانند آن به جوش آید. 🔹شیوه امام موسی بن جعفر علیه السلام این بود که ایشان جو را نصف روز بدون اینکه بجوشد در آب دم می‌کردند و سپس آن را مصرف می‌نمودند و دم کشیدن آن را تا یک روز کامل به تأخیر نمی‌انداختند. و در نیمه دیگر روز یک‌بار دیگر در ظرفی دیگر و با آبی دیگر جو را دم می‌کردند و آن را در شب می‌نوشیدند. و دم کشیدن جو را در بیشتر از نصف روز انجام نمی‌دادند. همه این کارها به خاطر این بوده است که به حد جوشیدن نرسد و از اینکه ظرف٬ موجب تسرع در غلظت و جوشیدن ماءالشعیر شود٬ جلوگیری کند. 🔸ماء الشعيری كه در بازار است مراحل زمانی طـولانی را سپری میكند تا به دست مصرف كننده برسد و گذشت كه طول مدت عامل مهمی در تخمير ماء الشعير است به گونه ای كه حتی در يک بازه زمانی كوتاه يک روزه يا دو روزه تخمير صورت میگيرد. وقتی در دو روز ماء الشعير تخمير و حرام میشود پس اين ماء الشعيری كه ماهها در انبارها میماند تا به دست مصرف كننده برسد وضعش چگونه است؟ 🔹بعضی ادعا دارند كه به ماء الشعيرهای موجود در بازار موادی اضافه شده كه از تخمیر جلوگيری میكند. اين ادعا صحيح نيست؛ چرا كه در اين ماء الـشعيرها هم حباب و كف وجود دارد كه نشانه تخمير و حرمت است و اگر هم موادی به آن اضافه شده اثری در عدم تخمير نداشته است و حتی با وجود بست بندی در شيشه های مقاوم در برابر حرارت خورشيد باز هم كف و حباب در آن ديده میشود. 🔸اين نكته بسيار مهم است كه فقاعی كه امروزه در كشورهای اسلامی است از عصاره مالت جو ساخته میشود. اين ماده به سرعت باعث تخمير و جوشش خود به خودی میشود و آن يک يا دو روزی كه تخمير ماء الشعير زمان میبرد مربوط به وقتی است كه عصاره مالت به آن اضافه نشده باشد اما وقتی عصاره مالت به آن اضافه شود دركمتر از يک روز تخمير میشود. #فقاع #آبجو #دلستر #ماء_الشعیر @rahjoo_213

✅ فقّاع(10) 🔸بخشی از کتاب فقه الاطعمه و الاشربه از حیدر حب الله 🔹ماء الشعیر، و ملت الشعیر، و حکم البیره و ... #فقاع #آبجو #دلستر #ماء_الشعیر @rahjoo_213