🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●محمدبن‌ادريس‌حلى‌ 1 🔹محمد بن ادريس حلى از فحول علماى شيعه است و شيخ طوسى، شيخ الطائفه، جد مادرى او به شمار مى‌رود. 🔻ايشان در آخرين بخش از مباحث فقهى كتاب سرائر، به‌طور مستقل به بحث درباره ولايت فقيه پرداخته و ادله، شرايط و حدود آن را نيز تبيين نموده است. شايد او بعد از ابو الصلاح دومين فقيهى باشد كه شرايط اهليت حكم و اجرا و تنفيذ آن را براى فقيه بيان مى‌كند و حتى فصلى را نيز به بيان احكام آن اختصاص مى‌دهد. وى در اين باب قائل است:⇣⇣⇣ ➖️المقصود فى الأحكام المتعبد بها، تنفيذها و صحه التنفيذ يفتقر الى معرفه من يصح حكمه و يمضى تنفيذه فاذا ثبت ذلك فتنفيذ الاحكام الشرعيه و الحكم بمقتضى التعبد فيها من فروض الائمه علیهم السلام: المختصه بهم ... فان تعذر تنفيذها بهم: و بالمأهول لها من قبلهم لاحد الاسباب، لم يجز لغير شيعتهم المنصوبين لذلك من قبلهم: تولى ذلك ... و لا لمن لم يتكامل له شروط النائب عن الامام عليه السّلام فى الحكم من شيعته و هى العلم بالحق فى الحكم المردود اليه، و التمكن من امضائه على وجهه و اجتماع العقل و الرأى و الحزم و التحصيل، وسعة الحلم و البصيره بالوضع و التواتر بالفتيا و القيام بها و ظهور العداله و التدين بالحكم و القوه على القيام به و وضعه مواضعه. 📚السرائر الحاوی، ج۳، ص۵۳۷ ↫ترجمه #ولایت_فقیه (۵۷) ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

✍ترجمه عبارت فوق (مربوط به دیدگاه ابن ادریس حلی): 🔸غرض از تشريع احكام تعبدى، اجراى آنهاست و حجيت اجرا، به معرفت و آشنايى كسى نيازمند است كه حكومت او روا و حكم او نافذ باشد. بنابراين اجراى احكام انتظامى شرعى و حكمرانى به مقتضاى تعبد به آنها، از تكاليف ائمه صلوات‌الله‌علیهم‌اجمعین و از اختصاصات آنان است، نه كسانى كه اهليت حكومت را ندارند. اما درصورتى‌كه اجراى احكام توسط خود آنان يا منصوبين ايشان [- نواب خاص‌] به علتى ممكن نباشد، به دست گرفتن اين منصب براى غيرشيعيان و شيعيانى كه شرايط نيابت [عامه‌] در آنها كامل نيست، روا نخواهد بود، بلكه شيعيانى كه شروط نيابت عامه در آنها وجود دارد، منصوب به اين امر هستند. آن شرايط عبارت است از: علم به حق در احكام [فقاهت‌]، توانايى بر امضاى حكم بر وجه صحيح، اجتماع عقل، رأى و حزم، تحصيل [علم‌]، خويشتن‌دارى، بصيرت نسبت به موضوعات، صلاحيت افتا و قيام و عمل كردن به آنها، ظهور عدالت و تدين به احكام، قدرت بر انجام و اجراى احكام و وضع حكم در مواضع شايسته. ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●محمدبن‌ادریس‌حلی 2 🔻ادله ابن ادريس براى اثبات ولايت فقيه عمدتاً، ادله نقلى است. او خبر واحد را حجت نمى‌داند، ولى روايات مثبت ولايت فقيه را فراتر از خبر واحد مى‌شمرد. ناگفته نماند كه مقبوله عمر بن حنظله و مشهوره ابى خديجه از جمله ادله اوست. او دراين‌باره مى‌گويد: «و قد تناصرت الروايات عن الصادقين عليهما السّلام بمعانى ما ذكرنا» 📚السرائر، ج۳، ص۵۳۹ ➖روايت امام باقر و امام صادق عليهما السّلام نيز آن مطالبى را كه ما در مورد ولايت فقيه ذكر كرديم، تأييد مى‌كند. ايشان در ادامه، روايت عمر بن حنظله را نقل مى‌كند. #ولایت_فقیه (۵۸) ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●محمدبن‌ادریس‌حلی 3 🔻سرانجام ابن ادريس نظريه خود را در مورد ولايت فقيه اين‌گونه گزارش مى‌كند: قال محمد بن ادريس رحمه اللّه مصنف هذا الكتاب و ما اخترناه اولا هو الذى يقتضيه الادله و هو اختيار السيد المرتضى فى انتصاره و اختيار شيخنا ابو جعفر فى مسائل خلافه و غيرهما من الجله- المشيخه و ما تمسك به المخالف لما اخترناه فليس فيما يعتمد عليه ... لان جميع ما قاله و أورده يلزم فى الامام مثله حرفا فحرفا، فاما قوله اقامه الحدود ليست من فروضه، فعين الخطاء المحض عند جميع الامه لان الحكّام جميعهم هم المعينون بقوله تعالى‌ «السارق و السارقه ... و ذلك قوله تعالى الزانيه و الزانى ...».الى غير ذلك من الآيات. 📚السرائر، ج۳، ص546 ➖آن چيزى كه ما اختيار كرديم، اولاً، ادله اقتضاى آن را دارد و ثانياً مورد اختيار سيد مرتضى در كتاب‌ انتصار، و شيخ طوسى در كتاب خلاف و بزرگان از مشايخ است. ادله‌اى را كه مخالفان اين نظريه آورده‌اند، قابل اعتماد نيست؛ زيرا هر اشكالى كه در مورد تنفيذ احكام به وسيله ولىّ فقيه جامع الشرايط انجام شود، همان اشكال در مورد امام عليه السّلام هم لازم مى‌آيد؛ چرا که تمامى حاكمان [شرعى‌] در مورد احكام تعبديه مانند آيه مربوط به قطع دست دزد و اجراى حد بر زانى و غير اين دو از آيات ديگر [كه احتياج به تنفيذ و اجرا دارد]، مخاطب خداوند هستند. #ولایت_فقیه (۵۹) ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم 🔻درباره پست سابق، ذكر نكته‌ای ضرورى است: ➖ابن ادريس مانند امام خمينى قدّس سرّه بين ولى فقيه حاكم و امام در اجراى قوانين اسلامى تفاوتى قائل نيست و او را مجرى حدود، قضا، اجراى احكام و حتى دخالت در امر احتكار و ضبط آن به نفع مصالح عمومى مى‌داند. بنابراين آيا پذيرش چنين اختياراتى براى ولى فقيه حاكم جز قبول نيابت عامه براى اوست؟! #ولایت_فقیه (۶۰) ـــ ـ ـ ـــ ـ ❃ دیدگاه مرحوم ابن‌ادریس‌حلی: ↫ابن‌ادریس‌حلی 1 ↫ابن‌ادریس‌حلی 2 ↫ابن‌ادریس‌حلی 3 ↫نکته دیدگاه ابن‌ادریس‌حلی ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●محقق‌حلی 1 🔹شيخ ابوالقاسم جعفر بن حسن بن يحيى بن حسن بن سعيد حلى معروف به «محقق»، صاحب كتابهاى بسيارى در فقه از جمله شرايع الاسلام فى مسائل الحلال و الحرام است. از بين تأليفات او شرايع به عنوان يك كتاب فقهى محكم و منظم، از جمله متون درسى حوزه‌هاى علميه است. محقق حلى با يك واسطه شاگرد ابن زهره و ابن ادريس حلى است. او استاد علامه حلى و خواجه نصير الدين طوسى و علماى بزرگ ديگر است. 🔻او اولين فقيهى است كه خمس را به سهم امام و سهم سادات تقسيم مى‌كند. وى در مورد دخالت فقيه در اخذ و تقسيم سهم امام عليه السّلام مى‌نويسد: «الخامسه يجب ان يتولى صرف حصة الامام علیه‌السلام فى الاصناف الموجودين من اليه‌ الحكم بحق النيابه [عن الامام المعصوم‌ علیه‌السلام] كما يتولى اداء ما يجب على الغائب» 📚شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج۱، ص۱۳۸ ➖واجب است [واجد صلاحيت حكومت،] يعنى كسى كه در اثر «حق نيابت» حكم به او واگذار شده است، متولى صرف سهم امام عليه السّلام در ميان گروههاى موجود باشد؛ همان‌گونه كه متولى اداى واجبات بر غايب است. #ولایت_فقیه (۶۱) ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●محقق‌حلی 2 📌شارحين شرايع همانند سيد محمد بن على در مدارك الاحكام، شيخ محمد حسن نجفى در جواهر الكلام‌ و شهيد ثانى در مسالك الافهام‌، در مورد عبارت‌ «من اليه الحكم بحق النيابه» که در پست سابق بیان شد، گفته‌اند كه منظور همان فقيه جامع الشرايط افتاست كه 👈🏼نايب و منصوب از سوى «امام» عليه السّلام بر امور عامه مى‌باشد👉🏼 🔻صاحب مدارك در اين مورد مى‌گويد: «المراد لمن اليه الحكم: الفقيه العدل الامامى الجامع‌لشرائط الفتوى و انما وجب تولّيه لذلك لما أشار اليها المصنف من انه منصوب من قبله عليه‌السّلام، على وجه العموم» 📚مدارک الأحكام، ج۵، ص۴۲۷ ➖مراد از كسى كه در اثر حق نيابت، حكم به او واگذار شده است، فقيه عادل، امامى و جامع الشرايط است و همانا واجب است كه او سرپرستى آن كار را بر عهده گيرد؛ زيرا 👈🏼او از جانب امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف امور عامه منصوب شده است؛ همان‌گونه كه مصنف [- محقق حلى‌] به آن اشاره كرده است.👉🏼 #ولایت_فقیه (۶۲) ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولايت فقيه از قرن چهارم تا چهاردهم ●محقق‌حلی 3 🔻محقق حلى همچنين مى‌گويد: يشترط فى ثبوت الولايه اذن الامام عليه السّلام او من فوض اليه الامام علیه السلام و لو استقضى اهل البلد قاضيا لم يثبت ولايته ... و مع عدم الامام ينفذ قضاء الفقيه من فقهاء اهل البيت عليهم السّلام الجامع للصفات المشروطه فى الفتوى 📚شرايع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج۴، ص۸۶۱ ➖در ثبوت ولايت براى كسى، اجازه امام عليه السّلام يا كسى كه امام علیه السلام مسئوليت را به او واگذار نموده، شرط است 👈و اگر مردم شخصى را قاضى قرار دهند، ولايت او بر امر قضا ثابت نمى‌شود👉 و در صورت نبودن امام، حكم فقيه شيعه‌ دوازده امامى كه جامع صفات مورد نظر در فتوا باشد، نافذ است». #ولایت_فقیه (۶۳) ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم 🔻با توجه به آنچه پيش‌تر درباره دیدگاه محقق‌حلی گفتيم، اين نكات درخور دقت است: 1⃣ از نكات درخور توجه در انديشه فقهى مرحوم محقق حلى درباره ولايت فقيه، بحث قضاست. همان‌گونه كه بيان شد، او معتقد است كه با نصب و خواست مردم، كسى ولايتِ قضا نمى‌يابد و در ثبوت ولايتِ قضا نيز امر امام عليه السّلام لازم است. ازاين‌رو، امام عليه السّلام در عصر غيبت ولايت در اين مورد را به فقهاى اهل بيت عليهم السّلام واگذار كرده است. 2⃣ با توجه به اينكه «ولىّ» در نزد محقق «من اليه الحكم بحق النيابه» است، عده‌اى از بزرگان از اين عبارت محقق عموم نيابت را استفاده نموده و آن را به او نسبت داده‌اند. #ولایت_فقیه (۶۴) ـــ ـ ـ ـــ ـ ❃ دیدگاه مرحوم محقق‌حلی: ↫محقق‌حلی 1 ↫محقق‌حلی 2 ↫محقق‌حلی 3 ↫نکته دیدگاه محقق حلی ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

🛑دیدگاه علمای شیعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●علامه‌حلى 1 🔹علامه حلى پس از شيخ مفيد، ابو الصلاح حلبى، شيخ طوسى، ابن ادريس، محقق حلى و ديگر فرهيختگان فقاهت، به مناسبتهاى مختلف به بحث در حوزه اختيارات فقيه پرداخته كه ما به پاره‌اى از آنها اشاره مى‌كنيم: 🔻علامه نخستين فقيهى است كه در عصر غيبت به نصب فقيه جامع الشرايط تصريح كرده است: «لان الفقيه المأمون منصوب من قبل الامام عليه السّلام» 📚مختلف الشيعه، ج۲، ص۲۳۹ ▪️تا پيش از علامه، بزرگانى چون شيخ مفيد و طوسى و ... براى معرفى فقها به عنوان نايبان امام زمان عليه السّلام در عصر غيبت از واژه «تفويض» استفاده مى‌كردند و از سويى كلمه «نصب» را معمولا براى منصوبان خاص مانند مالك اشتر و ابن عباس و نواب خاص به كار مى‌بردند، اما علامه حلى قدّس سرّه به صراحت فقيه امين را منصوب به نصب عام از سوى ولى امر عليه السّلام مى‌داند. #ولایت_فقیه (۶۵) ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

🛑ديدگاه علماى شيعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●علامه حلى 2 🔻وى در كتاب قواعد الاحكام مى‌نويسد: «... و اما اقامه الحدود، فانها الى الامام خاصه او من ياذن له و للفقهاء الشيعه فى حال الغيبه ذلك ... و للفقهاء الحكم بين الناس من الامن من الظالمين، و قسمه الزكوات و الاخماس و الافتاء ...» 📚قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام، ج۱، ص ۵۲۵ و ۵۲۶ ➖حق اقامه حدود از آن امام معصوم عليه السّلام 👈و يا كسى است كه از سوى آن حضرت مأذون باشد. در زمان غيبت اين حق از آنِ فقهاى شيعه است و حكومت ميان مردم در صورت ايمنى از ظالمان و نيز تقسيم زكات و خمس و افتا، از آن فقهاست.👉 #ولایت_فقیه (۶۶) ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠

🛑ديدگاه علماى شيعه در مورد ولایت فقیه از قرن چهارم تا چهاردهم ●علامه حلى 3 🔻علامه، ضرورت اقامه حدود را علاوه بر دليل نقلى، با دليل عقلى نيز ذكر مى‌كند: «لنا: ان تعطيل الحدود يفضى الى ارتكاب المحارم و انتشار المفاسد و ذلك امر مطلوب الترك فى نظر الشرع و لنا ما رواه عمر بن حنظله و غير ذلك من الاحاديث الداله على تسويغ الحكم للفقهاء 👈و هو عام فى اقامه الحدود و غيرها» 📚مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، ج۴، ص۴۶۳و۴۶۴ ➖تعطيل حدود به ارتكاب محارم و انتشار مفاسد منجر مى‌شود كه بى‌ترديد شارع به آن راضى نيست. [دليل نقلى اينكه‌] حديث عمر بن حنظله و مانند آن دلالت مى‌كند بر جواز اجراى حكم براى فقها، 👈و آن عام است در اقامه حدود و غير آن. 🔻علّامه حلّى در كتاب تبصره المتعلمين نيز اقامه حدود را براى فقها جايز و در حوزه اختيارات آنها مى‌داند. «للفقهاء اقامتها حال الغيبه من الامن و يجب على الناس مساعدتهم و لهم الفتوى و الحكم بين الناس مع‌الشرايط المبيحه للفقهاء ...» 📚تبصره المتعلمین، ص۹۰ ➖براى فقها اقامه حدود در صورت ايمن بودن از ضرر جايز مى‌باشد و بر مردم واجب است كه آنها را يارى دهند و وظيفه فقهاى جامع الشرايط فتوا دادن و بيان احكام الهى و قضاوت كردن بين مردم است. #ولایت_فقیه (۶۷) ✎•|eitaa:@rahrohagigat 💠حقجو و حق طلب باشیمـ💠