3⃣جریان چپ یا مارکسیستی
🔻مـراد از جریـان چـپ اعتقـادی همانـا احـزاب و تشـکل هایـی اسـت کـه مـرام فلسـفه سوسیالیسـم و مارکسیسـتی را سـرلوحه خـود قـرار دادنـد. سوسیالیسـم از ریشـه لاتیـن socilare اخـذ شـده اسـت کـه بـه معنـای متحـد شـدن، بـه هـم پیوسـتن و بـا هم شـریک شـدن اسـت. مبانـی سوسیالیسـم را بـه اجمـال مـی تـوان مـوارد زیـر دانسـت:
‼️اومانیسم (انسـان مـداری)، اعتقـاد بـه اصـل پیشـرفت و تکامـل تاریخـی، اصالـت اراده جمعـی، اعتقـاد بـه اصالـت اراده مـردم در قانونگـذاری و اجـرا، محـدود کـردن مالکیـت خصوصـی، نظـارت دولـت بـر فراینـد تولیـد و توزیـع ثـروت، توجـه بـه تامیـن رفـاه اقشـار آسـیب پذیـر و ..
مارکسیسـم، سوسیالیسـم و کمونیسـم کـه همـه صـور مختلف جریـان چـپ اعتقادی هسـتند، نقش مهمـی در تاریـخ ایـران ایفـا کـرده اسـت کـه حـزب تـوده و سـازمان چریـک هـای فدایـی خلـق دو نمـاد مهـم ایـن جریـان هسـتند و در اینجـا ایـن دو را بـه اجمـال معرفـی مـی کنیـم:
◀️حزب توده
حـزب تـوده در مهرمـاه ۱۳۲۰ به دنبـال تشـکیل جمعـی از روشـنفکران تاسـیس شـد. هسـته اصلی ایـن حـزب، عـده ای از گـروه معـروف بـه ۵۳ نفـر بودنـد. گـروه ۵۳ نفـر در سـال ۱۳۱۴ بـه رهبـری تقـی ارانـی بـا محوریـت عقایـد مارکسیسـتی تشـکیل شـد در سـال ۱۳۱۶ بازداشـت شـدند و در این بازداشـت ارانـی از دنیـا رفـت و حـزب تـوده در شـهریور ۲۰ از بازمانـدگان ایـن گـروه تشـکیل شـد.
⏪ایـن حـزب بـا حمایـت مـادی و معنـوی شـوروی در دوران اشـغال ایـران تاسـیس شـد و یـک حـزب وابسـته و زیـر سـلطه کامـل شـوروی بـود. عمـل حـزب در ماجـرای کافتارادزه (پشـتیبانی از واگـذاری نفـت شـمال بـه شـوروی)، کارشـکنی هـا در مقابـل دولـت مصـدق، کمـک غیر مسـتقیم به شکسـت وی بـا سـکوت در مقابـل کودتـای ۲۸ مـرداد بـا وجـود داشـتن سـازمان نظامـی، محکـوم کـردن قیـام مـردم در ۱۵ خـرداد ۴۲ بـا عنوان «حرکـت فئـودال هـا و روحانیـون مرتجـع و مخالـف #اصلاحـات» و در آغـاز فضـای بـاز سیاسـی همـکاری گسـترده و وسـیع بـا سـاواک از جملـه خیانـت هـای ایـن حـزب در کارنامـه اش مـی باشـد.
⏪⏪ایـن حـزب خـود را سـازمان #سیاسـی طبقـه کارگـر و جهـان بینـی خـود را مارکسیسم- لنینیسـم مـی دانسـت. ایـن حـزب بـه دلیـل تضعیـف و شـکاف ها و انشـعابات درونـی و مخالفـت بـا روحانیـت در جریـان انقـلاب اسـلامی نقشـی نداشـت و غالبـا در خـارج از کشـور بـه فعالیـت پرداختنـد و بـا پیـروزی انقـلاب، نورالدیـن کیانـوری و کمیتـه اجرایـی حـزب بـه ایـران بـاز گشـتند.
🔁فعالیـت هـای ایـن حـزب در دوره جمهـوری اسـلامی را مـی تـوان چهـار دوره تقسـیم کـرد: ۱. دوره انتقـال کـه سـران ایـن حـزب بـه کشـور وارد شـدند. ۲. دوره تجدید سـازمان که از سـال ۵۸ آغاز شـد کـه بیشـتر بـه جـذب نیـرو و فعالیـت مخفـی معطـوف بـود. ۳. دوره تثبیـت؛ سـال های ۱۳۵۹ _ ۱۳۶۰ کـه اوج فعالیـت حـزب تـوده اسـت و انسـجام بخشـیدن بـه سـازمان های نظامـی و سیاسـی، مخفـی و علنـی در ایـن دوران بـه نحـو خوبـی سـازمان مـی یابـد.
🔄در ایـن دوران حـزب بـا تبلیغـات وسـیع مـی کوشـد تـا خـود را حامـی اسـتراتژیک خط امـام معرفی کنـد و بـا موضـع گیـری در مقابـل حـزب دموکـرات کردسـتان، دولـت بـازرگان، حمایـت از #تسـخیرانـه جاسوسـی، ادعـای مشـارکت در دفـاع مقـدس، سـعی مـی کنـد تـا جـای پـای خویـش را در جامعـه تحکیـم بخشـد. ۴. دوره فروپاشـی؛ کـه سـال های ۱۳۶۱ تـا ۱۳۶۲ را در بـر مـی گیـرد.
در ایـن دوره بـر اثـر پیگیـری نهادهـای امنیتـی جمهـوری اسـلامی، اسـرار توسـعه شـبکه مخفـی نظامـی حـزب تـوده و ارتبـاط هـای آنهـا بـا سـازمان جاسوسـی شـوروی کشـف مـی شـود. و در همیـن سـال #انحـلال حـزب اعـلام مـی گـردد و رهبـران آن از جملـه کیانـوری و احسـان طبـری دسـتگیر شـدند.