#مالکیت_مجازی #مالکیت_فکری #مالکیت درباره مالکیت معنوی مباحث بسیار زیاد هست. نهضت متن‌باز هم بر سر همین اختلاف نظرها ایجاد شد. خود بنده هم نسبت به مالکیت معنوی چندان رغبت ندارم و همیشه سعی کرده‌ام متن‌باز فعالیت کنم. اما تمامی ادعاهای مالکیت در فضای مجازی از جنس مالکیت فکری نیستند (اصلا مالکیت فکری از جنس مالکیت نیست، یک حق قانونی است که صرفا در حکومت قانون ممکن است). می‌توان درباره مالکیت فکری بحث کرد که آیا معنادار است؟ مشروع است؟ اما این بحث را نمی‌توان درباره همه مفاهیم انجام داد. اینکه شخصی مالک فلان کیف پول رمزارزی هست، مالک فلان صفحه در پیام‌رسان است یا مالک آن وبسایت است چیزی غیر از مالکیت فکری است. اگر در یک پیام‌رسان مانند ایتا، مالکیت روی کانال‌ها و گروه‌ها را منکر شویم و بگوییم چون مالکیت روی این صفحات از جنس اعتبار محض هستند پس لاشیء هستند و مالیت ندارند، همین گروه ساده هم تشکیل نمیشد چه برسد به اینکه امکان بقا داشته باشد. مالکیت روی نقش‌ها در بازی‌های رایانه‌ای هم معنادار است، برای بازی از دنیای حقیقی مثال می‌زنم: در بازی «گرگم به هوا» چند بازیکن مالک نقش گوسفند هستند و یک (یا چند) بازیکن مالک نقش گرگ، ساز و کار مشخصی هم برای جابجایی این مالکیت تعریف شده است. اگر در همین بازی ساده، بگوییم هر کس هر نقشی دلش می‌خواهد انتخاب کند و هیچ مالکیتی روی نقش‌ها وجود ندارد، بازی گرگم به هوای کودکانه هم ناممکن خواهد بود. حالا فرض کنید من گرگ هستم ولی می‌خواهم سریعا گوسفند شوم، می‌توانم با یکی از گوسفندها نقشم را معامله کنم؟ اگر پیش‌قراردادی نباشد یا اعتراضی از طرف باقی بازیکن‌ها نباشد کاملا ممکن است. (همین بازی را می‌توانید یک بازی رایانه‌ای هم درنظر بگیرید که نقش‌ها با کیبورد کنترل می‌شوند). متاورس هم نه یک بازی و نه حتی یک پیام‌رسان بلکه یک محیط زندگی جدید است. برای مثال یک کاربر می‌تواند در این فضا مدرسه بسازد، فروشگاه بسازد، پارک برود، بازی کند، پرواز کند، سفر برود، همدیگر را ببینند و... آیا مالکیت بر یک نشریه سایبری، مدرسه سایبری و... بی‌معنا و لاشیء هست؟ آیا تاسیس یک محیط برای یک تجمع با هدف خاص (از سخنرانی مذهبی و تدریس گرفته تا بازی و وقت‌گذرانی) بی‌معناست؟ ساختن یک ساختمان فی حد نفسه نه حلال است نه حرام، اگر برای فحشا باشد حرام است، اگر انبار بیسکوئیت باشد حلال است. ========================== به عنون یک بحث جانبی، خاطره‌ای نقل می‌کنم. با یکی از دوستان درباره مالکیت فکری بحث می‌کردیم، ایشان درباره کتاب قائل به مالکیت معنوی بودند ولی درباره نرم‌افزار نظر متفاوتی داشتند. من گفتم که برنامه‌نویس مالک نرم‌افزارش است، ایشان گفتند که برنامه‌نویس کد نوشته یا برنامه را ساخته؟ برنامه را نرم‌افزار برنامه‌نویسی ساخته، حتی اگر برنامه‌نویس کدها را نوشته، کدها کجا هستند نشانم بده؟ من سورس یک برنامه را باز کردم گفتم یارو زحمت کشیده این همه کد زده، پاسخ طرف مقابل را با گذشت سالها فراموش نکرده‌ام: این چیزی که نشانم می‌دهی مونیتور هست نه یک نوشته، اگر برنامه‌نویس می‌خواهد روی این کدها ادعایی داشته باشد باید آنها را پرینت کند و اگر شخص دیگری روی کاغذ این نوشته‌ها را پیاده کرد علیه او ادعا کند. در ادامه بحث هم به این رسیدند که برنامه یک مشت صفر و یک روی هارد دیسک هستند، ترتیب روشن و خاموش بودن دیودها چیزی نیست که بتوان به آن مالکیت نسبت داد. قبل از نوشتن این خاطره با آن دوست عزیز درباره این بحث تجدید خاطره کردم، بنده خدا نسبت به نظریه چند سال پیشش حسابی خندید. 〰〰〰〰〰 در کانال رمزنگارانه عضو شوید @ramznegaraneh در تلگرام هم عضو رمزنگارانه باشید: https://t.me/ramznegaraneh