📸 #عکسنوشت 🔰 ملابسات و امور پیرامونی حکم 🔻 واقع امر آن است که رسیدن حکم به انسان و #فهم_حکم و یقین او به انتساب حکم به پرودگار و توان او در انجام حکم هیچ کدام از عناصر ذاتی تعریف حکم نیستند بلکه از ملابسات و امور پیرامونی حکم هستند و بدون آنها نیز حکم محقق می شود و #تکلیف بر ایشان نیز ثابت می گردد ولی چنین کسانی به سبب بی خبری و ناتوانی برای ترک حکم کیفر نمی بینند. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 تمایز مولای عرفی و مولای الهی 🔻 #مولای_عرفی به مبادی اراده نیازمند است یعنی نخست باید فعل یا ترک فعلی به خاطرش آمده و بر دلش بگذرد سپس اندیشه کند که آیا این فعل سودمند است یا زیان‌بار سپس خواستار آن فعل یا ترک آن شود و سرانجام در انجام آن فعل یا ترک آن فرمان دهد یا گام بردارد. 🔻 ولی در #مولای_الهی این مراحل در میان نیستند از این رو خاستگاه این خرده آن است که برخی خداوند را در ذهن و یاد خویش انسان وار و انسان گونه می پندارند. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 فعل بالمعنی الاخص و بالمعنی الاعم 🔻 واژه ی فعل در دو معنی به کار می رود، گاه فعل بالمعنی الاخص و قسمی بوده و در برابر ترک است و گاه فعل بالمعنی الاعم و مقسمی است یعنی هر چه بر پایه ی مبانی اراده از آدمی صادر شود و در این تعریف واژه ی فعل، ترک فعل را نیز در بر می گیرد. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 خاستگاه حکم 🔻 دین رسالتی است که باید پیام انگارانه بدان نگریست که بخشی از این پیام الهی #شریعت و حکم است. در تعبیر مشهور، خاستگاه حکم را #مقام_جعل_الهی به شمار می آورند ولی به نگره ی صحیح خاستگاه نخست حکم، مصالح و مفاسدی هستند که اراده الهی به جلب و دفع آنها تعلق گرفته است. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 حکم فردی یا اجتماعی؟! 🔻 گاه مکلف مردد است که یک حکم، فردی است یا اجتماعی و چه بسا حکمی هم فردی و هم اجتماعی باشد یا به حیثی فردی و به حیث دیگری اجتماعی باشد. 🔻 برای نمونه #امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر تا مراحلی هم فردی و هم اجتماعی هستند یعنی هم فرد موظف است که به آنها اقدام کند و هم اگر دستیابی به نتیجه در گرو اقدام جمعی باشد جامعه مکلف به اقدام است. 🔻 کما اینکه اجرا و انجام امر به معروف و نهی از منکر تا مراحلی فردی است و پس از آن حکومی شده و به حیطه وظائف حاکمیت در می آید. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 فلسفه احکام اجتماعی 🔻 این پرسش پاسخ درخور می طلبد که آیا در #احکام_اجتماعی پاداش و عقاب بندگان اجتماعی است و همه ی افراد جامعه پاداش و کیفر می بینند؟ در نتیجه در اینجا یک بحث فلسفی درباره ماهیت و #چیستی_جامعه پیش می آید. 🔻 برخی برای جامعه هیچ #وحدت و هویتی نمی شناسند و جامعه را تجمع افراد پر شمار در یک موقعیت جغرافیایی قلمداد می کنند و برخی دیگر عقیده دارند که یکپارچگی افراد در جامعه چیزی بیش از تجمع گروهی از افراد در کنار هم است و چیزی بر آنها افزوده می شود که آنها را جامعه می خوانند و جامعه دارای یک وحدت حقیقیه و یک شخصیت واقعیه خارجیه است. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 برخورداری جامعه از وحدت در کثرت! 🔻 جامعه نیز مانند افراد شاکله ی ویژه خود را دارد و شاکله ی آن نیز هم از عناصر انفسی جامعه و هم از عناصر بیرونی و آفاقی یعنی جوامع دیگر متاثر است. مانند جامعه ایران که از سویی از عناصر درونی و انفسی خود مانند سنت های قومی، دینی و ملی متاثر است و از سوی دیگر از جوامع دیگر جهان متاثر است. 🔻 در عین حال جامعه نیز از شاکله ی ویژه ی خود و به تعبیر عرفانی از نوعی #وحدت_در_کثرت و کثرت در وحدت برخودار است. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 همگرایی در جامعه 🔻 تاثیر فرد بر جامعه و جامعه بر فرد از امور مشکک و دارای مراتب مختلف است. گاه فردی بر جامعه تاثیری بسیار و دیگری تاثیری کم دارد و گاه جامعه بر فردی تاثیری فراوان و بر فردی دیگر تاثیری اندک دارد. 🔻 نخبگان از جامعه کمتر اثر پذیرفته و بیشتر اثر می گذارند و عوام از جامعه بیشتر تاثیر پذیرفته و کمتر اثر می گذارند. پس در فرد و جامعه در عین کثرت و #واگرایی گونه ای وحدت و #همگرایی را نیز می توان سراغ گرفت. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 هویت جمعی برآمده از خصوصیات فردی مشترک افراد است 🔻 افراد یک جامعه با یکدیگر اشتراکات و افتراقاتی دارند و #همگرایی افراد در آن اشتراکات است که پدیده ی نوین جامعه را می سازد. جامعه در حقیقت برآیند وجوه مشترک افراد است. جامعه «مَن» واحدی است که از همگرایی افراد مختلف در اشتراکاتشان ساخته می شود. 🔻 میلیون ها انسان که هیچ نقطه ی اشتراکی با هم ندارد نمی توانند جامعه ای را پدید بیاورند ولی هزاران نفر که در تاریخ، باور، نژاد، گفتمان و یا #فرهنگ_مشترک هستند جامعه ای را پدید می آورند. جامعه آن #هویت_جمعی است که برآمده از خصوصیات فردی مشترک افراد است. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 خاستگاه جامعه نیاز بشر است 🔻 به سبب تاثیر و تاثر متقابل میان جامعه و افراد، انسان های مدرن و #پُست_مدرن با انسان های عصر سنت، همچنین جوامع مدرن و پست مدرن با جوامع عصر سنت تفاوت های ماهوی دارند. 🔻برخی از بزرگان مانند #علامه_طباطبایی(ره) بر این باور هستند که خاستگاه جامعه نیاز بشر است یعنی چون افراد انسان به تنهایی از پس نیازهای خود بر نمی آیند به تشکیل جامعه می پردازد ولی رای صواب همانگونه که فارابی نیز گفته است آن است که انسان #مدنی_الطبع است یعنی فطرتاً و نه از سر نیاز میل به تشکیل جامعه دارد. 🔻 چه بسا آنچه که انسان را وا می دارد که زیست جمعی را برگزیند انس با همنوع باشد چرا که اگر انسانی را در جزیره ای رها کنند گرچه همه ی نیازهای او را برآورند پس از مدتی دلتنگ خواهد شد. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 امتداد واقعیات پس از تشکیل جامعه 🔻 افراد و آحاد جامعه موجوداتی جدا از هم هستند که در کنار هم قرار گرفته اند و پس از تشکیل جامعه نیز همچنان در جایگاه مستقل و خودایستای خویش باقی اند ولی هنگام پدید آمدن جامعه، مجموعه و انبوهه ای از انسان ها یک ترکیب واقعی خارجی را پدید می آورند و در این تركیب نوین واقعیت آحاد از میان نمی رود. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 واحد کلانی به نام جامعه 🔻 ترکیب جامعه از افراد مانند ترکیب عقلی و ترکیب طبیعی نیست چرا که در ترکیب عقلی و طبیعی در جهان خارج تنها با یک پدیده روبرو هستیم ولی در جامعه همانگونه که با افراد روبرو هستیم با پدیده ی دیگری به نام جامعه نیز روبرو هستیم. 🔻 میان میلیون ها انسان پراکنده چه بسا آنچنان اشتراکی نباشد که بتوان آنها را یک جامعه خواند ولی شماری کمتر را که به مثابه یک ملت #همزیستی دارند را بتوان یک جامعه دانست. 🔻 آحاد این جامعه چنان در بینش ها، نگرش ها، گرایش ها، منش ها و کنش ها در هم تنیده اند که از دیدگاه فرهنگی یک واحد کلان با ویژگی ها و آثار تازه را برساخته اند. جامعه واحد کلانی است که برونداد و برآیند آشکاری دارد و اینگونه نیست که تنها یک پدیده ی انتزاعی یا اعتباری باشد که از کنار هم بودن شماری از افراد آن را انتزاع و اعتبار کرده باشیم. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 پایایی جامعه 🔻 تاثیر و تاثر افراد از جامعه امر پایا و ثابتی نیست چرا که یک فرد سست عنصر و کم دانش از جامعه تأثیر بیشتری می پذیرد تا یک فرد دانش آموخته و فرهیخته و برخی چنان استوار هستند که نه تنها از جامعه تأثیر چندانی نمی پذیرند بلکه بر جامعه تاثیرات کلان و سترگ می گذارند. 🔻 جامعه از چنین افرادی شکل پذیرفته و سمت و سو می یابد.‌ مانند مرحوم امام که نه تنها در جامعه ذوب و محو نشد بلکه بر جامعه جهانی هم تاثیرات ماندگاری گذاشت و برخی از خصوصیات ریشه دار #جامعه_ایرانی را زدوده و یا دگرگون کرد. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 تفاوت حکم اجتماعی محض و حکومی 🔻 میان حکم اجتماعی محض و حکم اجتماعی حکومی جدایی و تفاوت هست. #حکم_اجتماعی_محض با اقدام جمعی توده های جامعه به انجام می رسد ولی #حکم_اجتماعی_حکومی گذشته از اقدام توده ها بدون برپایی حکومت اسلامی و بدون بهره بردن از ابزارها و دستگاه های خرد و کلان حکمرانی فراچنگ نمی آید. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 فراخوانی برای زندگی اجتماعی 🔻 امت و امام در پیوند با هم بوده و تضایف منطقی دارند زیرا امت نسبت به امام، امت است و امام نسبت به امت، امام است. یک جماعت گسسته از هم امت نیستند و اقتضاء وجود امام را نیز ندارند. 🔻 عناصری هستند که امت را در جهان خارج محقق می سازند مانند فرهنگ، #باورهای_دینی، طبایع، نیازهای بشر که انسان ها را وا می دارند در جامعه زیسته و از یکدیگر برای رفع نیازهای خود بهره ببرند یا شاید بتوان گفت که فراتر از این امور فطرت و سرشت پاک انسان است که او را به #زندگی_جمعی فرا می خواند. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 سنت های حاکم بر جامعه 🔻 اگر جامعه آن اندازه یکپارچگی و تعین دارد که مخاطب و متعلق #احکام_تکوینی_الهی باشد به طریق اولی می تواند مخاطب و متعلق احکام تشریعی نیز باشد. پرودگار متعال در قرآن با جامعه به عنوان یک واقعیت بیرونی روبرو می شود که سنت هایی بر آن حاکم است. 🔻 یک رشته از احکام از اساس متوجه جوامع اند و به صورت فردی قابلیت امتثال و تحقق ندارند و قرآن جامعه را مخاطب قرار می دهد تا یک امتثال جمعی کنند و آن حکم محقق شود. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 جامعه، مخاطب حکم اجتماعی 🔻 افراد در جامعه به شرط شیء هستند یعنی افراد به شرط داشتن پیوندهایی که بتوان از آنها یک شخصیت و #هویت_جمعی به نام جامعه انتزاع نمود لحاظ می شوند. 🔻 با این پیش انگاره ها می توان پذیرفت که جامعه می تواند مخاطب #حکم_اجتماعی و مکلف به آن باشد و برای انجام آن پاداش گرفته و برای ترک آن عقاب شود 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 تقسیم بندی انواع احکام 🔻 در یک تقسیم دیگر می توان احکام را به سه بخش تقسیم نمود. نخست #احکام_فردی مانند نماز فرادی، دوم #احکام_جماعی مانند نماز جماعت و سوم #احکام_اجتماعی مانند وجوب تشکیل حکومت اسلامی و برساختن دستگاه قضایی. 🔻 هر یک از این سه بخش می توانند احکامی ویژه ی خود داشته باشند و یک فرد می توان در آن واحد هر سه نوع حکم را داشته باشد. 🔻 بنیان این تقسیم آن است که ممکن است حکمی به جماعتی تعلق بگیرد ولی این حکم اجتماعی نباشد یا حکمی فردی به افراد یک جامعه تعلق بگیرد نه از آن جهت که افراد یک جامعه هستند بلکه از آن جهت که افراد طبیعی و حقیقی هستند. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 خاستگاه پیدایش جامعه 🔻 پیرامون خاستگاه پیدایش جامعه گرچه میان بزرگان کشمکش هست و #فارابی انسان را #مدنی_الطبع می داند و بر وارون ایشان علامه طباطبایی(ره) نیاز انسان ها به یکدیگر را منشأ و خاستگاه پدید آمدن جامعه بر می شمرد ولی به نگره ما همه ی این اسباب می توانند نقش پرداز باشند یعنی افزون بر طبع مدنی، نیاز هم به پیدایش جامعه یاری رسانده است. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 کلان نظام های ارتباطی انسان 🔻 چهار کلان نظام ارتباطی انسان نخست ارتباط انسان با خدا، دوم ارتباط انسان با خود، سوم ارتباط انسان با خلق و چهارم ارتباط انسان با دنیاست. همه ی پیوندهای انسان با پیرامون خود در دنیا در این چهار رابطه نمود می یابند. 🔻 این چهار سامانه، کلان نظام اند چرا که ذیل آنها نظام های خردتری جای می گیرند. و پنج کلان #نظام_محتوایی نیز عبارت اند از نخست کلان نظام بینشی که جهان بینی ما را سامان می دهد، دوم کلان نظام دانشی و علم و سوم کلان #نظام_معنوی، چهارم کلان نظام اخلاقی که عهده دار شاید ها و نشاید های ارزشی است و پنجم کلان نظام شریعت که باید ها و نباید ها را برای ما تبیین می کند. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 تطبیق نظام امری با دگرگونی ها هنگام اجرا 🔻 نظام امری #نفس_الامری و پایاست که دگرگونی نمی پذیرد ولی این نظام در هنگام تطبیق و اجرا با شرایط و ظروف متفاوت جغرافیایی، سیاسی، اقلیمی، فرهنگی، اجتماعی، تاریخی و مانند آنها روبرو می شود و این تفاوت ها ما را بر آن می دارد که نظام برآمده از آن عناصر را در یک الگوی متناسب با شرایط و ظروف پی بیافکنیم. 🔻 از اساس هر نظامی در هنگام اجرا و تطبیق، به الگو تبدیل می گردد چرا که ناچار است ویژگی های ظرف تطبیق را رعایت نماید وگرنه قابل اجرا نخواهد بود. از این رو #الگوی_اقتصاد_اسلامی هنگام اجرا در یک کشور اروپایی یا در زمانی دیگر غیر از زمان ما با دگرگونی های چندی روبرو می شود. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 فرایند تبدیل احکام شرعی 🔻 حکم شرع تنها به اقتضای شرایط تغییر نمی کند بلکه تبدل می یابد یعنی یک حکم ثابت جای خود را به یک حکم ثابت دیگر می دهد. برای نمونه برای به کاربردن تنباکو فرمانی از جانب #شارع_مقدس در دست نیست که ما را از آن باز دارد ولی هنگامی که همین تنباکو ابزار چیرگی کفر بر سرزمین اسلامی شد تنباکو حرام می شود. 🔻 برخی این را مثالی برای تغییر حکم می دانند ولی به باور ما در اینجا حکم تغییر نکرده است بلکه حکمی جای حکم دیگری را گرفته است. یعنی این حکم که ما لا نص فیه همیشه #مباح است تبدل یافته و جای خود را به این حکم که هر آنچه که مایه ی سلطه و چیرگی کفار بر مسلمین شود از باب نفی سبیل پیوسته حرام است داده است. 🔻 اینگونه نیست که زمانی سلطه ی کفار بر مسلمین حرام باشد و سپس حلال شود. هنگامی که کاری ما لا نص فیه است و ناگاه مایه چیرگی کفار بر مسلمین می شود موضوع تبدل می یابد و اینگونه به نظر می رسد که حکم تغییر یافته است در حالیکه #حکم تغییر نیافته است بلکه حکم موضوع نخست و موضوع دوم هر دو ثابت هستند. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت ⁉️ حکم سخن گفتن به زبان انگلیسی 🔻 یکی از اموری که مانند تنباکو و تبدیل حکم آن در زمان میرزای شیرازی است موضوع زبان است. اگر روزی سخن گفتن به زبان انگلیسی مایه ی چیرگی فرهنگ غرب بر فرهنگ و #هویت_دینی و ملی ما شود چه بسا حکم سخن گفتن به زبان انگلیسی تبدل یافته و حرام شمرده شود. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 تمایز احکام فردی و اجتماعی 🔻 حکم دارای چند رکن است و #حکم_فردی و اجتماعی در پاره ای از این ارکان با هم متفاوت هستند. نخست مبدأ و جاعل حکم، دوم غایت حکم یعنی آن مصالحی که حکم برای به دست آوردن آنها جعل شده است چرا که اگر در مقام اقتضا مصلحتی نبود چنین حکمی وضع نمی شد، سوم مکلف حکم است که حکم فردی و #حکم_اجتماعی در آن از هم جدا هستند، چهارم متعلق حکم است یعنی فعلی که به آن امر یا از آن نهی شده است. 🔻 گذشته از این ارکان ممکن است میان حکم فردی و اجتماعی در قیود و شروط نیز تفاوت باشد یا در ادله و مستمسکات نیز از هم جدا باشند و یا شاید گفته شود که این دو نوع حکم در مقام تطبیق و امتثال هم مانند هم نیستند. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir

📸 #عکسنوشت 🔰 کارکردهای فقه حکومتی 🔻 #فقه_الحکومة بیان می کند که امام نسبت به مردم، مردم نسبت به امام، مردم نسبت به سرزمین، کارگزاران نسبت به مردم چه وظیفه و حقوقی دارند. 🔻 فقه الحکومة در درازنای تاریخ با نام های گوناگونی در میان بوده است و با نام هایی مانند #الاحکام_السلطانیه، فقه السیاسة، #فقه_الولایة، فقه الخلافه و فقه الدولة شناخته می شده است. 🔻#حکم_حکومی تدبیری از سوی ولی امر موقتاً و به مصلحتی صادر می شود و تا هنگامی که آن مصلحت رخت بر بندد یا ولی فقیه دیگری جای ولی فقیه پیشین را بگیرد این حکم نیز پابرجاست. 💢 بریده ای از درس خارج #فلسفه_الحکم آیت الله علی اکبر رشاد 🆔 @Rashad_ir