از آثار ارزشمندی که اخیرا چاپ شده و متأسفانه هنوز آن‌چنان که شایسته است مورد توجه قرار نگرفته، تحقیق ۳ قصیده ولایی ابو تمام است. این اثر گرانسنگ با عنوان سه چکامه ولائی از ابوتمّام طائی با همت برادر عزیز و صدیق ارجمند جناب آقای حبیب راثی و همچنین خانم یزدی‌مهر به چاپ رسیده است. یکی از این قصائد، قصیده‌ی میمیه می‌باشد که مهمترین بخش این قصیده ابیاتی است که ابوتمّام نام ائمه‌ی شیعه را تا امام جواد علیه‌السلام ذکر می‌کند. زیرا هم عصر با آن امام همام بوده است. نجاشی چنین می‌گوید: أبو تمّام الطائيّ كان إماميّا ، وله شعر في أهل البيت عليهم‌السلام  كثير. وذكر أحمد بن الحسين[ابن الغضائري] رحمه‌ الله أنّه رأى نسخة عتيقة ـ قال : لعلّها كتبت في أيّامه أو قريبا منه ـ وفيها قصيدة يذكر فيها الأئمّة عليهم‌السلام حتّى انتهى إلى أبي جعفر الثاني عليه‌السلام ، لأنّه تُوفّي في أيّامه. (رجال النجاشي، ص ١٤١) این قصیده در "سه چکامه ولائی" بر اساس شش نسخه‌ی خطی کهن با تصحیح انتقادی و شرح منتشر شده است. حال چند بیت مهم این قصیده را با هم مرور می‌کنیم: وَالمُصَـفّـی مُـحـمّـدُ بـنُ عَـلِي والمُـعَرّى مِن كُلِّ ســوء وَذامِ أبـرَزَت مِـنـهُ رَأفــةُ الله بِالنّــا سِ لِـتَركِ الظَّلامِ بَـدرَ التَّـمـامِ فَهوَ ماض عَلَی البَديهَةِ بِالتَّفــ ـضيلِ مِن رأيِ هِبـرِزيّ هُـمـامِ عالِم بِالأمورِ غارَت فَلَم تُنـ ـجم،فما ذا يكونُ في الإنجامِ هؤلاء الألى أقـامَ بِهِم حـُجـ ـتَـه ذو الــجـَـلالِ وَالإكــرامِ ۴۹ _ ... و امام بعدی من محمد بن علی الجواد علیه‌السلام است که پاک‌سیرت و مبرّا از هرگونه بدی و عیب و نقصی است. ۵۰_رأفت و مهربانی پروردگار چراغ هدایتش را همچون قرص کامل ماه از وجود مقدّس او برای مردم آشکار کرد تا به واسطه‌ی او تاریکی‌ها زدوده گردد. ۵۱_پس وی کسی است که بدون زحمت فکر و اندیشه، بهترین و نافذترین حکم‌ها را بیان می‌کند؛ به نحوی که برتری بسیاری بر رأى مردان کارآزموده و بلند همت دارد.(اشاره به مناظرات علمی امام جواد علیه‌السلام) ...... ۵۳_ این امام [به اذن خدا] عالم به اموری است که در پرده‌ی غیب بوده و ظاهر نشده است؛ لکن ظاهر شدنش سودی برای وی ندارد[زیرا قبل از آن آگاه بوده و همه را می‌دانسته است] ۵۴_ اینان [امامان اهل‌بیت علیهم‌السلام] کسانی هستند که خداوند، حجّت خود را برای مردم به وسیله‌ی ایشان اقامه و تمام کرده است این ابیات از شاعری که در عصر ائمه علیهم‌السلام میزیسته (۱۹۰_۲۳۱ ق) سندی بس مهم است در اینکه شیعیان، علم ائمه را از سنخ علم دیگران که از زید و عمرو فرا گرفته‌اند، نمی‌دانند، بلکه در منظومه‌ی فکری شیعیان عصر ائمه وقتی سخن از علم امام به میان می‌آید مراد علمی است که مصدرش الهی است و خطا در آن راه ندارد و صاحب آن علم حجت خداست نه علمی که با استاد و کلاس درس حاصل شده و صاحب آن ممکن است خطا کند... متأسفانه برخی از معاصرانِ ما بدون در نظر گرفتن واژگان در بازه‌ی تاریخی خودشان گمان کرده‌اند که مثلا روایاتی که اهل‌بیت علیهم‌السلام خود را علمای ابرار معرفی کردند، یعنی یک علم از سنخ علم عادی! استاد بزرگوار دکتر حسن انصاری به طور مبسوط در حدود بیست جلسه به نقد این خوانش از حیث تاریخی پرداخته‌اند. فللّه درّه وعليه أجره. نکته‌ی جالب توجّه این است که علی رغم مباحث دقیقی که در سلسله جلسات آقای دکتر انصاری طرح شده، هنوز مدعیان نظریه‌ی علمای ابرار و خود گوینده نه تنها پاسخی به اشکالات نداده‌اند بلکه هنوز در مجامع علمی حقیقی و مجازی همان حرف‌ها را تکرار می‌کنند ! @kashani1395

اهمیت ازدواج صدیقه‌ی طاهره سلام‌الله‌علیها در کلام شریف مرتضی رسول خدا صلّی الله‌علیه‌وآله چنان حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها را با گفتار و رفتار خود به جامعه‌ی اسلامی معرّفی کردند که دوست و دشمن جایگاه والای حضرت را درک می‌کرد و کسی خود را قابل رقابت با ایشان نمی‌دید. برخی صحابه نیز به علل مختلف به خود جرأت داده و به خواستگاری حضرت آمدند و جواب رد شنیدند. در این فضا ازدواج امیرالمؤمنین با صدیقه‌ی طاهره سلام‌الله‌علیهما اهمیت فراوانی داشت و بغض‌هایی را هم در دل‌ برخی کاشت... در سال‌های اخیر طیّ جلساتی به بررسی اهمیت این ازدواج پرداختیم از جمله جلسات ۳۷ و ۳۸ از مباحث سیر تکون عقاید شیعه. از متون مهم و مهجور کلامی ما در حوزه امامت، کتاب الشافي في الإمامة تألیف مرحوم شریف مرتضی رضوان‌الله‌علیه است. مؤلف هنگام سخن از اقسام نصّ، نصوص امامت امیر المؤمنین صلوات‌الله‌علیه را به دو قسم قولی و فعلی تقسیم کرده و ماجرای مؤاخاة و ازدواج با صدیقه طاهره سلام‌الله‌علیها را از مصادیق نصّ فعلی برمی‌شمارند. الشافي،٢/٣١١ تقدیم عبارت "سيّدة نساء العالمين" بر "ابنته" در کلام سیّد مرتضی دقیق است. @kashani1395

از تازه‌های کتابخانه...هدیه‌ی یکی از فضلا از نجف اشرف...مرحوم سید داود حلی عموی شاعر شهیر سید حیدر حلی است. https://eitaa.com/rasullib

جدیدترین چاپ کتاب شرح القصائد السبع تألیف أبي عبد الله الحسين بن أحمد الزوزني (٤٨٦ هـ) تصحیح شده بر اساس شش نسخه‌ی کهن. این چاپ برخی اشکالات و تصحیفات و اسقاط‌های چاپ‌های دیگر را ندارد. قدیمی‌ترین و مهمترین مخطوطی که محققان کتاب بر اساس آن، کتاب را تصحیح کرده‌اند، نسخه‌ی شماره‌ی ۱۵۱۱ کتابخانه‌ی ملک است که در سال ۵۱۹ یعنی ۳۳ سال پس از وفات مؤلف و بر اساس نسخه‌‌ای که آن نسخه را خود مؤلف املا کرده و سپس بر او قرائت شده، کتابت شده است ناگفته نماند مرحوم صاحب عبقات رضوان‌الله‌علیه در مبحث دلالت حدیث غدیر از شرح زوزني بهره برده است. (مجلد حدیث غدیر، ۸/۷۶) https://eitaa.com/rasullib

الحمدلله این کتاب تهیه شد و به دستمان رسید.

کتاب موائد علویّه (شرح قصائد سبع علویّات ابی‌أبي‌الحدید) تألیف استاد ادبیات عرب حجّت هاشمی خراسانی اهدایی کتابخانه تخصصی امیرالمؤمنین، مشهد https://eitaa.com/rasullib

. ✍🏻 در منابع مختلف گزارش شده است که در جنگ خیبر بعد از آنکه سپاه اسلام به قلعه خیبر‌ و سد محکم جنگ‌جویان یهودی برخورد کرد، پیامبر افراد مختلفی را به مصاف لشکر یهود فرستاد که همگان با ترس از معرکه فرار کرده و مسبب شکست شدند. (فرار و ترس خلیفه اول)، (فرار و ترس خلیفه دوم) در این شرایط رسول خدا فرمود که فردا پرچم سپاهِ توحید و اسلام را به یک مرد می‌سپارم که خدا و رسول را دوست دارد و خدا و رسول نیز او را دوست دارند و فتح به دستان او رقم خواهد خورد. همه مدعیان که تا دیروز باعث شکست سپاه اسلام شده بودند، مشاهده کردند که در آن روز پیامبر رایة اسلام را به امیر المؤمنین داد و این‌چنین مسلمانان به پیروزی رسیدند. (فتح و ظفر امیرالمؤمنین در خیبر). بعدها سعدبن‌أبي‌وقاص این ویژگی اختصاصی امیرالمؤمنین را حسرت و آرزوی همیشگی خود دانست و یکی از دلایل عدم جسارت به او عنوان کرد. (اینجا)  📚 ابن‌ابی‌الحدید در قصیده بائیه خود به ماجرای جنگ خیبر پرداخته و گوشه‌هایی از تاریخ و این واقعه مهم را چنین به نظم درآورده است: وَ مَا أنْسَ لا أنْسَ اللَّذَيْنَ تَقَدَّما وَ فَرَّهُما وَ الفَرُّ قَد عَلِما حُوبٌ هر چه را فراموش کنم پیش قدم شدن آن دو نفر در جنگ و فرار کردن‌کردنشان را فراموش نمی‌کنم، حال آنکه فرار کردن (را) بتحقیق دانسته‌‌اند (که) گناه است. ....... ...أَ حُضرِ هُما أم حُضرِ أخرَجَ خاضِبٍ؟! و ذانِ هُما أم ناعِمُ الخدِّ مَخضوبٌ؟! آیا (این صحنه) دویدن ابوبکر و عمر است؟ یا دویدن شتر مرغ سیاه و سفیدی که دو طرف ساقش قرمز شده؟ و (آیا) این (ها) همان دونفرند (آن دو مردند) یا (یک زن) نرم صورتی که خضاب شده؟! عَذَرتُکُما إنَّ الحِمامَ لَمُبغَضٌ و إنَّ بَقاءَ النَّفسِ لِلنَّفسِ مَحبوبٌ عذرخواهی می‌کنم از طرف شما و معذور می‌دارم شما دو نفر را! بدرستی مرگ ناخوش است و بدرستی که بقاء نفس برای خود او محبوب و خوش است. 📄 ترجمه ابیات برگرفته از کتاب فوق، با اندکی دخل و تصرف. https://eitaa.com/rasullib

🔹امیرالمؤمنین و استناد به غدیر (۱) ✍🏼 در چند روز اخیر یکی از اساتید برجسته حوزه فلسفه که در زمره نواندیشان و روشنفکران دینی به حساب می‌آیند در سلسله درس‌گفتارهای نهج البلاغه خود در سن خوزه/حوزه کالیفرنیا وَ به‌مناسبت عید غدیر، بیان داشته است که در نهج البلاغه هیچ سخنی از سوی امیرالمؤمنین درمورد حقانیت خود در مسئله جانشینیِ بلافصل همانند آنچه که شیعیان می‌اندیشند و از واقعه غدیر برداشت می‌کنند وجود ندارد و به تعبیر ایشان خبری از غدیر و منصوبیت و منصوصیت نیست. ایشان با وجود آنکه خود در این جلسه و همین‌طور در جلسات ابتدایی این سلسله درس‌گفتار به هدف‌ نگارش نهج البلاغه به عنوان کتابی ادبی- بلاغی (و نه تاریخی- کلامی) اشاره می‌کند و بر این مهم متفطن و واقف است، اما چنان عدم وجود استناد به غدیر در کلام امیر (ع) را محکم بیان می‌کند که این انگاره در ذهن مخاطب شکل می‌گیرد که گویی این مطلب در هیچ منبع متقدم دیگری هم یافت نمی‌شود و اگر چیزی هم در این‌باره از مصادر دیگر عنوان می‌شود نامعتبر است و غیرقابل اعتنا. 🔻یکی از اشکالات سخن ایشان جدای از عدم اطلاع صحیح از منابع تاریخی، تمایز قائل نشدن میان "حکومت و خلافتِ کمتر از پنج ساله حضرت و سخنان ایشان در دفاع از مشروعیتِ این خلافت" وَ "مسئله حقانیت در امر جانشینیِ بلافصل و وصایت" است. به همین دلیل است که برداشت ایشان از سخنان حضرت به اشتباه تأکید بر روی انتخاب و نه انتصاب است. فقدان تحلیل تاریخی متناسب با اخبار و عدم شناخت صحیح از کانتکست روایات تاریخی و فضای صدور این سخنان نیز اشکال دیگری است که می‌توان بر این مطالب وارد دانست. ✅‌ جدای از تحلیل‌ها و مطالب مختلفی که از نهج البلاغه و سخنان حضرت در این‌باره و در این کتاب می‌توان ارائه داد، بدون تردید یکی از مهم‌ترین مواردی که امیرالمؤمنین به حدیث غدیر و نگاه خود به مسئله جانشینی اشاره داشته‌‌ و نقل شده است، ماجرای مناشده رحبه کوفه و استشهاد و احتجاج حضرت به حدیث غدیر می‌باشد که در منابعی قدیمی‌تر از نهج البلاغه چون مسند احمدبن‌حنبل، السنة ابن‌أبي‌عاصم، مسند البزار، مسند أبي‌یعلی موصلی، المعجم الکبیر و دیگر مصادر آمده است. قابل ذکر است که حتی محققان سخت‌گیر و متشددی چون البانی (اینجا) و شعیب الأرنؤوط (اینجا) نیز به صحت این واقعه و حدیث (یعنی احتجاج حضرت به حدیث غدیر، و بر اساس باور شیعیان حقانیت خود) اذعان می‌کنند و ابن‌جزری فقیه و محدث شافعی مذهب آن را به نوعی متواتر می‌داند. (اینجا) 📑 گفتنی است در سالیان گذشته مقاله‌ای در رابطه با تحلیل مواجهه شاهدان این واقعه (یوم الرحبة) منتشر شده است که مطالعه آن‌ به تحلیل صحیح از این رخ‌داد مهم و درکی درست از تلاش حضرت برای اثبات حقانیت و انتصاب و وصایتِ خود، کمک می‌کند. (اینجا) 📚 کتاب" إحیاء الغدير في مدينة الكوفة" نیز تألیف درخور توجه دیگری است که به این مسئله پرداخته است. (اینجا) 🗒 همچنین در گذشته فیش و یادداشتی کوتاه در رابطه با این حدیث منتشر شده است که از (اینجا) می‌توان مطالعه کرد. https://eitaa.com/rasullib

#تازه‌های_کتابخانه 📚 بخشی از جدیدترین کتاب‌های کتابخانه که از مدینه و مکه‌ خریداری شدند. کتا‌ب‌های فوق طی سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۴ انتشار یافته‌اند. https://eitaa.com/rasullib

. 🔹 امیرالمؤمنین و استناد به غدیر (۲) ✍🏼 در یادداشت بالا گفته شد که یکی از موارد استناد امیرالمؤمنین به ماجرای غدیر و مسئله جانشینیِ خود، مناشده رحبه کوفه است که دقیقاً در ایام حکومت حضرت صورت گرفته است. مورد دیگری که می‌توان برشمرد و البته قبل از دوران خلافت حضرت به وقوع پیوسته، مناشده ایشان در يوم الشوری است که اخیراً محقق گرامی جناب استاد انصاری گزارشی از این سخنان را از کتابِ أمالي الضبي و او به نقل از "احمد‌بن‌محمد‌ بن‌سعید الکوفی" معروف به "ابن‌عقده"، منتشر کرده‌اند. (اینجا) 🔸قابل ذکر است که بر اساس آنچه که نجاشی و شیخ طوسی گفته‌اند "ابن‌عقده" خود کتابی مجزا در رابطه با یوم الشوری داشته (اینجا و اینجا) که می‌توان احتمال داد از روایت فوق در این کتاب یاد کرده و بهره برده است. 🔹در میان دیگر راویان و محدثانی که کتابی با موضوع یوم الشوری داشته‌اند می‌توان به "عمرو‌بن‌میمون" اشاره کرد. شیخ طوسی در فهرست خود این مطلب را عنوان کرده است. (اینجا) البته در رابطه با نام دقیق مؤلف این کتاب نظرات مختلفی وجود دارد. محقق ارجمند استاد سید محمدجواد شبیری در مقاله‌ای با بررسی اقوال دانشیانِ رجال و تراجم با شواهدی احتمال داده‌‌اند که این کتاب متعلق به "عمرو‌بن‌شمر" (د. ۱۵۷ ق) بوده که به اشتباه به "عمروبن‌میمون" یا دیگران منسوب شده است. (اینجا یا اینجا: ص۳۴۹) 🔸گفتنی است از حدیث الشوری تحریر و گزارش‌های مختلفی وجود دارد که در برخی از این نقل‌ها بیان شده، حضرت امیر (ع) به ماجرای انتصابِ خود و حدیث غدیر استشهاد کرده و از حاضران اقرار گرفته است، که از آن جمله می‌توان به روایت "عمروبن‌شمر" و "قاضی ابوعبدالله الضبي" که در بالا ذکرشان رفت اشاره کرد. با وجود آنکه کتاب "عمروبن‌شمر" امروزه به دست ما نرسیده اما (می‌توان گفت احتمالاً یکی از مطالب آن کتاب و) روایت‌(های) وی از یوم الشوری در کتاب الإحتجاج قابل پی‌جویی و مطالعه است. (اینجا) 📚 با نگاهی به منابع و فهارس شیعی می‌توان دریافت که قضیه شوری و احتجاجات امیرالمؤمنین در این‌باره در طول تاریخ و از دیرباز همواره برای شیعیان اهمیت داشته و کتب مختلفی را در این رابطه تألیف کرده‌‌اند. (به عنوان نمونه بنگرید: نجاشی: ص۱۷ و ص۲۴۱ و ص۳۲۰ و ص۳۹۲ و ص۴۰۱ ) https://eitaa.com/rasullib

. ✅ نقد استاد محقق جناب دکتر انصاری به سخنان اخیر آقای دکتر سروش (مرتبط با فرسته بالا) 👇 https://t.me/azbarresihayetarikhi/7628

#تازه‌های_کتابخانه چه قدر دنبال این کتاب گشتیم. موسوعه و دانشنامه‌ای درباره مکه و مدینه از نشر مهم الفرقان لندن. مجلد دهم آن جدیدترین شماره آن است. https://eitaa.com/rasullib

#تازه‌های_کتابخانه مقالاتی تراثی درباره صحیح بخاری که در سال ۲۰۲۰ در دانشگاه ابن‌خلدون استانبول منتشر شده است. https://eitaa.com/rasullib

#تازه‌های_کتابخانه بخشی از جدیدترین کتاب‌های خریداری شده که از عربستان تهیه شدند. https://eitaa.com/rasullib