#ماه_رمضان
📖تفسیر سوره حمد
به بیان استاد #امینینژاد
خلاصه جلسه یازدهم
۱۱ رمضان ۱۴۴۵
🔰امام صادق(ع) میفرمایند:
"شُكْرُ النِّعْمَةِ اجْتِنَابُ الْمَحَارِمِ وَ تَمَامُ الشُّكْرِ قَوْلُ الرَّجُلِ: الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ."
🔸قول الرجل، به معنای صرفِ گفتن نیست، بلکه یعنی اعتقاد درونی انسان باید این باشد.
🔸این حدیث یعنی شکر خدا اول #اصلاح_زندگی است بر اساس بندگی خدا؛ همینکه انسان از محارم الهی اجتناب کند.
🔸و اتمام شکر به این است که اصلاح زندگی را به خودش نسبت ندهد. بلکه معتقد باشد که تمام کمالات از آن خداست و این زندگی مومنانه را به خدا نسبت دهد.
🔸مسئله شکر یکی از خصائص بلند انسانیت است. حتی بعضی میگویند فصل مقوم انسان شکر گزاری است.
🔰مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ
🔸#مِلک به معنای اختصاص شیء به صاحبش است به شکلی که فرد حق تصرف همه جوره را دارد.
🔸مالکیت یا #اعتباری است، یا #حقیقی. ملک حقیقی یعنی حق #تصرف_تکوینی. مثل حق تصرف تکوینی که انسان در اعضا و جوارح خودش دارد. این مسئله به نحو اعلا برای خداوند نسبت به کل ماسوی الله وجود دارد.
🔸در حکمت گفته میشود که فاعل بر فعل خود، علت بر معلول خود، و خالق بر مخلوق خود، مالکیت تکوینی دارد.
🔸واژه #یوم، در اغلب موارد استعمال در قرآن به معنای روز متعارف نیست. هرجا بحث از #قیامت میشود، مسئله یوم مطرح میشود. اما #لیل، درباره این دنیاست؛ مثلا در بحث نزول، میگوییم لیلة القدر. یوم یعنی ظرف #آشکاری و #ظهور حقایق؛ در مقابلش #لیل داریم، که عوالم غیبی و حقایق مندمج و بازنشده است که به تدریج شکل میگیرد.
🔸#ستاریّت خداوند سبحان در دنیا، همه چیز را پوشانده است. در قیامت، تمام حجابها برداشته میشود و همه برای هم آشکار میشوند.
🔸مراتب #قوس_صعود، مراتب ظهور مختفیات عالم ماده است به تدریج، لذا به آن یوم اطلاق میشود. نهایتِ این آشکاریها در قیامت است.
🔸واژه #الدین، یعنی همین دینی که ما میشناسیم، یعنی خشوع و خضوع در برابر یک برنامه. امروز که دنیاست، روز دین نیست و فردا که قیامت است روز دین است. یعنی دین به تمام حقیقتش در قیامت آشکار میشود. عمق حقیقت تکوینی دین را اینجا نمیتوان مشاهده کرد.
🔸مالک یوم الدین، صفت الله است و منحصر در اوست. کسی مالکیتی ندارد در روز قیامت جز خداوند سبحان.
🔸از ابتدای سورهی حمد، نظم مشخصی به چشم میخورد:
🔻اوج #ربوبیت خداوند سبحان، در قیامت مشخص میشود. ربوبیت یعنی رساندن اشیاء به نقطه کمال خود. در روز قیامت ربوبیت خدا کامل میشود زیرا در قیامت است که مخلوقات به کمال حقیقی خود میرسند.
🔻و بروز اسمهای الرحمن و الرحیم، جز با قیامت امکان ندارد. خصوصا رحیمیت او که ویژه مومنین است، فقط در قیامت تحقق کامل دارد.
🔸با اینکه خداوند تنها مالک روز قیامت و روز جزا نیست و مالک همه چیز است، چرا آیه تاکید دارد که او را مالک روز جزا بداند؟
🔸خداوند مالک علی الاطلاق است و این مالکیت، ظرف ظهورش قیامت است. قیامت یوم است و یکی از چیزهایی که روشن میشود، همین مالکیت الهی است.
🔸سوره مبارکه انفطار، آیات ۱۷ الی ۱۹:
وَمَا أَدْرَاكَ مَا يَوْمُ الدِّينِ
ثُمَّ مَا أَدْرَاكَ مَا يَوْمُ الدِّينِ
يَوْمَ لَا تَمْلِكُ نَفْسٌ لِّنَفْسٍ شَيْئًا وَالْأَمْرُ يَوْمَئِذٍ لِّلَّهِ
🔰سازنده بودن یاد مرگ و معاد
🔸در روایت داریم اکثروا من ذکر الموت؛
یاد مرگ دو گونه است، یا غیرمومنانه است یا مومنانه.
یاد مرگ اگر #غیرمومنانه باشد، آوردهای جز افسردگی ندارد.
اما اگر #مومنانه باشد نه تنها افسردگی نمیآورد، بلکه انگیزه و شور و نشاطی بیحد و حصر در انسان بوجود میآورد.
🔸آیهی مالک یوم الدین، میخواهد سرای ابدی را به ما یادآور شود. تا اینجای سوره، ظهور رحمت الهی است ولی وقتی به مالک یوم الدین میرسیم، جلوه #تنذیری و #غضبی دارد.
🔸از بعضی بزرگان نقل شده است به این آیه که میرسیدند، به شدت از خوف خدا متاثر میشدند، تا حدی که نزدیک بود قالب تهی کنند.
💠 تشکل طلبگی ربیون
🌐@rebbiion