#ماه_رمضان 📖تفسیر سوره حمد به بیان استاد #امینی‌نژاد خلاصه جلسه سوم و چهارم ۷ رمضان ۱۴۴۵ 🔰در باب #بسمله سوره مبارکه حمد 🔸نقلی است از حضرت امیر (ع) که می‌فرمایند: اسرارُ کلامِ الله فی القرآنِ و اسرارُ القرآن فی الفاتحة و اسرارُ الفاتحةِ فی بسم الله الرحمن الرحیم. قرآن بازتاب کل واقعیات است بصورت مکتوب؛ و همه‌ی این واقعیات در بسم الله سوره حمد نیز هست. 1⃣ #نکته_اول، متعلّق بسم‌الله 🔸بِسْمِ جار و مجرور است و متعلق آن ذکر نشده است. محذوف بودن متعلق، ظرفیت‌های معنایی بسیاری ایجاد میکند. 🔸در باب متعلق آن، در روایت آمده است: "معنیٰ قول القائل بسمِ الله، أیْ اَسِمُ نفسی بِسِمَةٍ من سماتِ الله عز و جل و هی العبادة." 🔸جناب محی الدین در این باب گفته است: "ظَهَرَ الوجودُ بسم الله الرحمن الرحیم. نیز روایتی داریم که:"ظَهرتِ الموجودات بسم الله الرحمن الرحیم." آغاز و ایجاد هستی، به اسم الله و الرحمن و الرحیم است. 🔸جناب علامه در تفسیر المیزان: متعلق محذوف، أبتَدِءُ و أفتَتِحُ است. 🔸این بسم الله، گاهی از زبان خدا است و گاهی از زبان بنده است. اگر خدا بگوید، یعنی افتتح بسم الله الرحمن الرحیم فی هدایة العباد. اما اگر بنده در جایگاه بندگی بخواهد بگوید، به این معناست که کار خود را خدایی کردم. 🔸این که ما متعلق را محذوف قرار دهیم، #ابهام ایجاد می‌کند، و ممکن است مراد خداوند نیز همین ابهام باشد که گستره معنایی وسیعی ایجاد کند. و تفاسیر متعدد برای این بسم الله ایجاد کند. 2⃣ #نکته_دوم، معنای باء 🔸باء را سببیت بگیریم، و سببیت گاهی کلامی است و گاهی فلسفی و گاهی عرفانی. در سببیت عرفانی می گوییم به ظهور و تجلی اسم الله آغاز میکنم. 🔸باء معیت و مصاحبت: افتتح به معیت الله(قیّومیة او) معانی دیگری نیز دارد از جمله استعانت و نیز ابتدائیت و... . 🔸در نظر گرفتن هر یک از معانی باء با توجه به چگونگی تصور متعلق آن، تنوعی از معانی ایجاد می کند. 3⃣ #نکته_سوم، رابطه باء و ولایت 🔸روایتی است از امیرمومنان در کتاب ینابع الموده، ج1، ص ۶۸: "أنّ کلّ ما فی العالم، فی القرآن و کل ما فی القرآن بأجمَعِهِ فی فاتحة الکتاب و کل ما فی الفاتحة، فی البسمله، و کل ما فی البسمله فی الباء، و أنا النّقطة تحتَ الباء." 🔸مسئله اول این است که قلمرو معارف و دانشهایی که قرآن دارد، علوم لازم برای هدایت یک انسان کامل است لذا همه معارف موجود در کل هستی را دارد. 🔸در این روایت آمده است که تمام نکات هستی و قرآن، در بسمله است و تمام آن در باء نهفته است. یعنی از آنجا که تمام حروف از بساطت نقطه شروع می‌شود و بعد منتهی به حرف و جمله می شود، تمام معارف از ناحیه ولایت آغاز میگردد. یا همانگونه که هویت حرف باء به همان نقطه‌اش است، هویت تمام حقایق عالم از رهگذر ولایت میگذرد. 🔸در جای دیگر میبینیم ائمه معصومین (ع) می فرمایند: "نحن اسماء الله الحسنی." در جای دیگر میفرمایند:"نحن وجه الله." 🔸اسماء الله یک تکثری دارد ولی وجه الله مفهومی است که بساطت در آن نهفته است. حضرت علی (ع) هم وقتی میفرمایند من نقطه بسم الله هستم، دارد به همان حقیقت بسیطه اشاره میکند. و این، یعنی ولایت نقطه‌ی اتصال #حق با #خلق است، اتصال کثرت به وحدت. 🔸با این نگاه، معانی مختلف باء را دوباره بررسی کنیم؛ به سبب ولایت، با استعانت از ولایت، با ابتدا از ولایت، با معیتِ ولایت و… . 4⃣ #نکته_چهارم، در باب "اسم" و حقیقت آن 🔸کسانی که با عرفان اشنایی دارند، با "اسم" سطحی برخورد نمیکنند. عرفا در تفسیر آیه‌ی شریفه‌ی "عَلّمَ الآدَمَ الأسماءَ کلّها" اسم را به معنای #حقایق_هستی گرفته‌اند و این معنا اکنون مقبول همگان است. 🔸اسم، گاهی اسم عَلَم است و گاهی اسم صفت. اسم صفت یعنی اسمی که اشاره به یک حقیقت دارد. وقتی به کسی می‌گوییم قادر، یعنی نشانه‌ی حقیقی و تکوینی او در قدرتش است. 🔸این اسم وصفی در اصل #اسم‌الاسم است. اسم اصلی، آن وضعیتی است که در فرد هست و برای نشان دادن آن وضعیت حقیقی، اعتبار اسم در لفظ صورت می گیرد. 🔸راجع به اسم خداوند نیز همین‌گونه است. وقتی می‌گوییم رحیم، یعنی ذات متبلور در رحمت، غفور و رحمان و اینها یعنی حقیقت ذات که متبلور شده است در این صفات. منظور از اسماء جلوه های تکوینی و حقیقی خداوند متعال است. 🔸و ما برای رسیدن به معرفت الهی، بایستی از مسیر شناخت #اسماء حرکت کنیم، نه شناخت #ذات؛ ما دسترسی به ذات نداریم. 🔸لذا حضرت امام میگوید: "خدا گفته بسم الله الرحمن الرحیم؛ نگفته بذات الله الرحمن الرحیم." و اسم اعظم هم آن حقیقت اسم است نه یک لفظ. 💠 تشکل طلبگی ربیون 🌐 @rebbiion