💢ارائهی سازوکار اجرایی «تحلیل فهرستی» به همراه پیادهسازی بر نمونهها
✍️حجتالاسلام سید رضا شیرازی
یکی از روشهای نوین ارزیابی حدیث، تحلیل فهرستی است. عرضه نشدن سازوکار اجرای این روش یکی از کاستیهای آن در جهت گشودن راه خود به مجامع علمی و همگانی شدن است. در این نوشتار پس از تبیین کلی تحلیل فهرستی، سازوکار اجرای آن ارائه شده و برای ارزیابی دو روایت به کار گرفته میشود.
سازوکار ارائه شده از لحاظ جمعآوری اطلاعات به روش کتابخانهای و از لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی است. این سازوکار از استخراج نمونههای عینی تحلیلهای فهرستی از درسهای خارج استاد سیداحمد مددی و فراتحلیل آنها حاصل گردیده است.
تحلیل فهرستی نوعی موردکاوی تاریخی حدیث با رویکرد واقعگرایانه است که با بومیسازی تکنیکهای روشهای ارزیابی دیگر از آنها بهره میبرد. در این روش مرحله اول ارزیابی بررسی رجالی و فهرستی است. در صورتی که روایت دارای اعتبار رجالی و فهرستی باشد، مضمون روایت در سه مرحله تاریخی: فضای صدور، واکنش اهل بیت (ع) و مرحلهی انتقال به فتوا پیگیری میگردد.
👈 در لینک زیر مطالعه نمایید: http://ijtihadnet.ir/?p=71071
┄══•ஜ۩🌹۩ஜ•══┄
✅ اخبار و رویدادهای گروه رجال و حدیث حوزه خراسان را دنبال کنید👇👇
https://eitaa.com/joinchat/1272905738C2804e3683c
https://t.me/Rejalkh
#مراسم بزرگداشت
🔰مقام شامخ ثقة الاسلام شیخ کلینی (ره) وآشنایی باکتاب الکافی شریف.
🔻با سخنرانی: آیت الله شیخ مهدی مروارید حفظه الله
🔹استاد خارج فقه و اصول و عضو شوری عالی حوزه علمیه خراسان.
🕗زمان: دوشنبه ۱۸ اردیبهشت ساعت ۱۶:۳۰
🔘مکان: خیابان آیت الله بهجت (ره) نبش چهارراه زرینه _ مدرسه علمیه سیادت
┄══•ஜ۩🌹۩ஜ•══┄
✅ اخبار و رویدادهای گروه رجال و حدیث حوزه خراسان را دنبال کنید👇👇
https://eitaa.com/joinchat/1272905738C2804e3683c
https://t.me/Rejalkh
🔹کتاب «صافی در شرح کافی» (ملا خلیل قزوینی) از جهات مختلف بسیار حائز اهمیت است. این کتاب، تنها کتاب فارسی است که به صورت کامل، الکافی را شرح کرده است. ما فقط دو شرح داریم که به صورت کامل الکافی را توضیح داده باشد؛ یعنی هر سه قسمت اصول، فروع و روضه را شرح زده باشد. یکی مرآة العقول مرحوم مجلسی دوم است و دوم همین کتاب صافی در شرح کافی. این دو کتاب از این جهت نمونه و سرآمد سائر شروح هستند.
🔸نکتهی جالب توجه این است که نسخ خطی که از کتاب صافی در شرح کافی وجود دارد، بیش از نسخی است که از مرآة العقول وجود دارد؛ یعنی اقبال نُسّاخ و کاتبان به این کتاب خیلی بیشتر از کتاب مرحوم مجلسی بوده است. شاید دلیل آن، فارسی بودن این کتاب باشد که در برههای از تاریخ صفویه، خیلی مورد مراجعه مردم بوده است.
🔹شاه عباس دوم، پیشنهادی به ملا خلیل قزوینی داد که: شما شرحی فارسی بر کتاب الکافی بنویس. مرحوم ملا خلیل قزوینی این پیشنهاد را قبول کرد که بیست سال تالیف این کتاب در 34 جلد طول کشید! مانند مدت زمان تالیف الکافی توسط کلینی.
🔸مرحوم ملا خلیل از اخباریان متصلب بوده و تند بودن زبان ایشان، نسبت به اصولیان مشهود و در آثار ایشان مانند حاشیه بر العده مرحوم شیخ طوسی دیده میشود. شاید یکی از نکاتی که انتشارات وزین دارالحدیث از ادامهی تحقیق و تصحیح و چاپ سایر مجلدات این کتاب منصرف شد (در کنار کمبود بودجه)، همین زبان تند ایشان علیه اصولیان باشد.
👈 متن کامل گزارش را در لینک زیر ملاحظه نمایید: http://ijtihadnet.ir/?p=71158
https://eitaa.com/joinchat/1272905738C2804e3683c
💢کلینی و نخستین گزیدههای حدیثی شیعه دوازده امامی
✔️این نوشتار، گزارشی از مقاله «کلینی و نخستین گزیده های حدیثی شیعه دوازده امامی» اثر محمد اسماعیل (مارسین کاوسکی) ترجمه علی راد است. نویسنده اصالتاً آلمانی و از محققان حدیث شیعه است. از دیگر آثار وی میتوان به «هویتهای تشیع»، «دین و سیاست در عراق» و «نگاهی به زندگی شیخ صدوق» اشاره کرد. متن ترجمه مقاله با وجود فوائد فراوان، بسیار مغلق و غیر روان بود. در این تلخیص سعی شد تا متنی روان تقدیم نگاه اهل دقت گردد.
👈 در لینک زیر بخوانید:
http://ijtihadnet.ir/?p=71161
┄══•ஜ۩🌹۩ஜ•══┄
✅ اخبار و رویدادهای گروه رجال و حدیث حوزه خراسان را دنبال کنید👇👇
https://eitaa.com/joinchat/1272905738C2804e3683c
https://t.me/Rejalkh
💢کتب اربعه شیعه و کتب حدیثی اهلسنت، پیوند متن و سند
✔️مصطفی موحدیفر، دانشجوی دکتری مطالعات اسلامی در دانشگاه بیرمنگام است. او سه سال است که در مقطع دکتری تحصیل میکند و پیش از این در دانشگاه قرآن و حدیث پیرامون منابع «من لایحضره الفقیه» و «قرائن صحت قدمائی» در مقطع ارشد فعالیت داشته است.
📌هدف اصلی او این است که ببیند چگونه میتوان یک حدیث شیعی را بررسی کرد و تاریخ، منبع و سیر تحولش را یافت. وی میگوید از سال 2019 که غرب رفتم متوجه شدم طرح «جاناتان براون» را میتوان برای حدیث امامیه نیز اجرا کرد. من فلوچارتی تهیه کردهام بر اساس روشی که شیخ طوسی در مقدمه تهذیب و استبصار ارائه میکند و خیلی هم ساده است. شما یک خبر را وارد این فلوچارت و الگوریتم میکنید. این الگوریتم فیلترهایی دارد؛ سپس یا حدیث رد میشود و یا به آن عمل میکنید.
🔻موحدیفر در این گفتار، به تبیین چهار موضوع ذیل میپردازد:
🔹دورنمایی از موضوع در آکادمیای غرب
🔸اهمیت مطالعات تاریخی حدیث
🔹روش اعتبارسنجی مسلمانان قدیم
🔸تطبیق مطالعات غربی بر حدیث امامیه
👈 متن این گزارش را در لینک زیر مطالعه نمایید:
http://ijtihadnet.ir/?p=71167
┄══•ஜ۩🌹۩ஜ•══┄
✅ اخبار و رویدادهای گروه رجال و حدیث حوزه خراسان را دنبال کنید👇👇
https://eitaa.com/joinchat/1272905738C2804e3683c
https://t.me/Rejalkh
🔖پروندۀ «کتب اربعۀ حدیثی و مطالعاتِ مغفول»
✔️کتب اربعۀ حدیثی شیعه (الکافی، من لایحضره الفقیه، تهذیب الاحکام و الاستبصار فیما اختلف من الاخبار) را میتوان ارکان اربعۀ حدیث شیعه به ویژه در میدان فقه دانست. مطالعات و پژوهشها و جُستارهایی که پیرامون این کتب انجام شده، بسیار فراوان است؛ اما این پرونده به عرصههای مغفول و کمترکارشدۀ این کتب در حد توان و مجال توجه دارد.
📍هدف از تشکیل این پرونده، پرداختن به زوایایی از کتب اربعه است که کمتر مورد توجه قرار میگیرد. به قطع نزد کمی از دانشیان، این زوایا دیری است که پرداخته شده و مورد مطالعه قرار گرفته؛ اما فقط کمی از ایشان چنیناند. برای محسوستر شدن این ضرورت، باید اشاره کنیم که قرار است چه مطالعات و با چه محورهایی را ارائه دهیم.
📌این پرونده با آثار و گفتاریهای از اساتید: مجید معارف، علی نصیری، محمدحسن ربانی بیرجندی، محمدباقر ملکیان، احمد عابدی، حسین انصاریان، سید محمدهای گرامی، سیدعلی سجادیزاده، سیدعلی دلبری، محمدکاظم تقوی، محمدحسین اخوان، منصور گروسی، امیرحسین عرفان، محمد فایزی، حسین عاملی، عباس مفید، محمدجعفر اسلامی، مصطفی قناعتگر، مصطفی موحدیفر، مارسین کاوسکی، رابرت گلیو؛ پیش روی شما قرار میگیرد.
👈 در لینک زیر مطالعه نمایید: http://ijtihadnet.ir/?p=71190
┄══•ஜ۩🌹۩ஜ•══┄
✅ اخبار و رویدادهای گروه رجال و حدیث حوزه خراسان را دنبال کنید👇👇
https://eitaa.com/joinchat/1272905738C2804e3683c
https://t.me/Rejalkh
🔰مراسم بزرگداشت مقام شامخ شیخ کلینی(ره) برگزار شد
🔻مراسم بزرگداشت مقام شامخ ثقة الاسلام شیخ کلینی(ره) و آشنایی باکتاب الکافی شریف، در مدرسه علمیه سیادت برگزار شد.
💠 بیشتر بخوانیم👇
https://www.hozehkh.com/OneEntry?id=47804
┄══•ஜ۩🌹۩ஜ•══┄
✅ اخبار و رویدادهای گروه رجال و حدیث حوزه خراسان را دنبال کنید👇👇
https://eitaa.com/joinchat/1272905738C2804e3683c
https://t.me/Rejalkh
💢جایگاه دیباچه کتب اربعه در بازشناسی منهج و زمانه محمدون ثلاث
✔️دکتر مجید معارف در گفتگوی تفصیلی با «اجتهاد»:
🔹خواندن مقدمهای که یک محدث بر کتاب مینویسد باعث فهم چند مطلب میشود، ازجمله: شرایطی که مؤلف در آن به سر میبرد و کمبودهای حوزه حدیث در آن دوره که کتاب میتوانسته به آن نیاز پاسخ دهد. دیگر اینکه پی میبریم مؤلف جامع حدیثی بگوید، روش انتخاب روایاتش چه بوده؟ آیا معیاری برای انتخاب داشته؟ قاعدتاً هر محدثی روایات کتاب خود را گزینش کرده است.
🔸پیرامون کتاب الکافی کلینی باید گفت بعید است او 20 سال پس از درخواست سائل به فکرجواب دادن افتاده باشد! البته خود کلینی این را نگفته [20سال] و بعدها در کتب فهرست افرادی مانند نجاشی گفتهاند.
🔹وقتی مقدمه کتاب کافی را میخوانید، میتوان برداشت کرد کلینی درصدد تحکیم مبانی دینی شیعی و مبارزه با جهل و خرافات بوده است؛ او از ضعف دینداری در میان گروههایی از مردم شکایت دارد. از اینکه جهل و خرافات جایگزین اسلام حقیقی شده است.
🔸کلینی در مقدمه کتاب خود از چهار معیار در مقام انتخاب روایات و نیز حل تعارض آنها نام میبرد و معتقد است عمل به این معیارها خود بر اساس دستور امامان است. این نشان میدهد که او دست بهگزینش روایات زده است.
🔹کتاب تهذیب الاحکام در شرایطی نوشته شد که خود شیعیان هم از اختلاف حدیث و تعارض اخبار رنج میبردند. شیخ طوسی کوشید قدم مؤثری در حل تعارض اخبار بردارد...
👈متن کامل گفتگو را در لینک زیر ملاحظه نمایید: http://ijtihadnet.ir/?p=71187
┄══•ஜ۩🌹۩ஜ•══┄
https://eitaa.com/joinchat/1272905738C2804e3683c
💢ناگفتههایی از نُسخ خطی استبصار
✍️محمدجعفر اسلامی
عدد نسخ خطی التهذیبِ شیخ طوسی، پس از قرآن کمنظیر است و کتاب استبصار از لحاظ اهمیت و تعداد نسخهها پس از تهذیب قلمداد میشود. نکات و خصائصی که در نسخههای این کتاب وجود دارد، ذهن هر پژوهشگر را به خود جذب میکند. در این مجال نمیتوانیم به بسیاری از این نکات اشاره کنیم؛ ولی برخی از این نکات را به حسب مجال مینمایانیم.
متأسفانه به جز کتاب مبسوط که نسخه دستخط شیخ طوسی از آن در کتابخانه عتبه علویه حرم اميرالؤمنین علیهالسلام در نجف موجود است، نسخه دیگری از کتب شیخ بدست خط ایشان تاکنون پیدا ومعرفی نشده است؛ پس ما به نسخههای تهذیب و استبصار به دستخط شیخ طوسی نیز خبر و دسترسی نداریم.
درباره تاریخ کتابت وکاتبین نسخههای کتاب شریف «استبصار» باید بگوییم که بعد از شیخ طوسی در طول تاریخ، فقها و علمای برجسته در قرون متمادی این کتاب را به استنساخ کردهاند؛ طبعا بخشی از این نسخهها هم به دست ما نرسیده ولی از گزارش نسخههای دیگر یا مقابله علمای دیگر بر نسخههای اقدم، به آن نسخهها اطلاع پیدا میکنیم.
👈 ادامه مطلب: http://ijtihadnet.ir/?p=71180
┄══•ஜ۩🌹۩ஜ•══┄
✅ اخبار و رویدادهای گروه رجال و حدیث حوزه خراسان را دنبال کنید👇👇
https://eitaa.com/joinchat/1272905738C2804e3683c
https://t.me/Rejalkh
💢وضعیت نُسخ، شروح و حواشی من لایحضره الفقیه
✔️در عصر چاپ و دیجیتال و دسترسی آسان به اطلاعات، کمتر کسی زحمت کنکاش در نسخههای خطی را به خود میدهد. محمدباقر ملکیان، از آن افراد اندک است. فعالیتهای نسخهپژوهانه و حدیثی_رجالی وی، سبب شد تا با او دربارهی اوضاع نسخههای کتاب مهم منلایحضرهالفقیه به گفتوگو بنشینیم. ملکیان از راههای نرفته و کاستیهای پژوهشی در این عرصه میگوید و البته شکوائیههایش را نیز پنهان نمیکند.
🔹او تصریح دارد در مورد چاپ کتب اربعه شیعه، کمکاری زیادی داریم بهجز تعداد انگشتشماری، هنوز مصادر روایی ما مصادر اولیه، مانند کتابهای صدوق، کتابهای شیخ و دیگر کتابها، چاپ منقح و مصحح و محققانهای نداریم.
🔹همچنین متأسفانه من لا یحضره الفقیه هنوز چاپ محققانهای ندارد. البته با ارفاق فقط میشود کار مرحوم غفاری را با عنوان چاپ قابلتوجه قلمداد کرد اما هنوز جهات نقص در کار ایشان هم هست، لذا شایسته است که بر اساس نسخههای موجود، براساس شروح، بر اساس حواشی، چاپ محققانه و منقحی از من لا یحضره الفقیه عرضه کنیم زیرا هم آبرویی برای حوزههای شیعی است و هم در مباحث معرفتی استنادی، ارزش بیشتری خواهد داشت.
👈 متن گفتگوی تفصیلی با محمدباقر ملکیان: http://ijtihadnet.ir/?p=71184
┄══•ஜ۩🌹۩ஜ•══┄
✅ اخبار و رویدادهای گروه رجال و حدیث حوزه خراسان را دنبال کنید👇👇
https://eitaa.com/joinchat/1272905738C2804e3683c
https://t.me/Rejalkh
💢کلینی و استحسان؛ محیطشناسی علمی
✍️ مصطفی قناعتگر
استحسانِ اصطلاحی در کلمات فقیهان عامه پیش از کلینی نیز به وفور دیده میشود. گرچه برای استحسان تعریف واحدی از سوی باورمندان به آن نمیبینیم، اما دیرین بودن این اصطلاح و رواجش در متون فقهی سده دوم به بعد امری روشن است.
استحسان را چه به معنای افتاء بر اساس میل و خوشایند شخصی بدانیم (آنگونه که بیشتر منتقدان آن تعریفش کردهاند) و چه به معنای یک ابزار روشمند و دارای ملاک (با زیرمجموعههای اختلافیاش)، مورد پذیرش بیشتر فقیهان عامهی پیشاکلینی است.
میتوان این احتمال را داد وقتی کلینی استحسان را مذمت میکند، صرفا دینداری بر اساس ذوق و سلیقه را اراده کرده؛ اما از کنار این احتمال نیز نمیتوان گذشت که او صراحتا استحسان اصطلاحی را هدف گرفته و مورد نقد قرار میدهد.
👈 متن یادداشت: http://ijtihadnet.ir/?p=71175
┄══•ஜ۩🌹۩ஜ•══┄
✅ اخبار و رویدادهای گروه رجال و حدیث حوزه خراسان را دنبال کنید👇👇
https://eitaa.com/joinchat/1272905738C2804e3683c
https://t.me/Rejalkh
💢کلینی جامعترین پایهگذار میراث حدیثی شیعه
✍️حجتالاسلام والمسلمین علی نصیری
نوزدهم اردیبهشت ماه؛ روز بزرگداشت بزرگ ترین و ماناترین محدث تشیع مرحوم ثقهالاسلام کلینی (اعلی الله مقاماته العالیه) است. اگر کسی میخواهد این محدث بزرگ و نقش بیبدیل ایشان در حفظ تراث اهل بیت (ع) را دریابد، مناسب است به چند گزاره ذیل عنایت بورزد:
۱. عالمان اهل سنت مهم ترین و معتبرترین کتاب را پس از قرآن، صحیح بخاری میدانند، در شیعه به اشتباه دومین کتاب معتبر نهجالبلاغه دانسته شده است. در حالی که به رغم اذعان به جایگاه وزین نهج البلاغه، به دلایلی چند از جمله جامعیت کافی شریف در ثبت روایات دوازده معصوم، گستره این کتاب در بازتاب آموزههای دین و وجود اسناد، کتاب کافی شریف را باید معترترین کتاب در شیعه پس از قرآن دانست.
۲. بهرغم احترام به شیخ صدوق و شیخ طوسی (رحمه الله علیهما) و اذعان به جایگاه ستودنی سه کتاب: من لایحضر و تهذیببن، کتاب کافی شریف از جهاتی چند بر سه کتاب دیگر ترجیح دارد که یکی از آنها انحصار سه کتاب دیگر به روایات فقهی و اهتمام کتاب کافی شریف نسبت به روایات اعتقادی و اخلاقی در کنار بازتاب روایات فقهی است.
👈 ادامه: http://ijtihadnet.ir/?p=71178
┄══•ஜ۩🌹۩ஜ•══┄
✅ اخبار و رویدادهای گروه رجال و حدیث حوزه خراسان را دنبال کنید👇👇
https://eitaa.com/joinchat/1272905738C2804e3683c
https://t.me/Rejalkh