#مستند_راه_طی_شده زندگی #مهدی_بازرگان است اما نه همه ابعاد آن. #علی_ملاقلی_پور اندکی به تفسیر علمی بازرگان از قرآن می پردازد و از استاد #فراماسونر او #ابوالحسن_فروغی می گوید و‌اندکی به دوران #مصدق اشاره دارد، ولی بیشتر به رابطه اش با #سازمان_مجاهدین_خلق می پردازد. در اینجا مسئله #روشنفکری_دینی (که معروف است بازرگان پدر آن است) و ماجرای #تسخیر_سفارت مطرح نمی شوند و #شهید_چمران یک استثنا در #نهضت_آزادی معرفی می شود .
از نقاط قوت مستند، کتابخوانی و تمرکز بر کتب بازرگان به ویژه #راه_طی_شده و نیز تحلیل قرآن به ویژه #آیات_نفاق است.
تنها منتقد اندیشه بازرگان که مصاحبه می شود #مجتبی_مطهری است که در کنار تصویر پدرش #شهید_مطهری سخن می گوید و بقیه مصاحبه شوندگان نزدیکان و آشنایان بازرگان هستند. در این میان خود کارگردان، که قبلا #قندون_جهیزیه را ساخته اکنون چهره متفاوتی از خود نشان می دهد و به‌شدت در اثرش دیده می شود و بیش از همه تحلیل و تفسیر و مباحثه می کند و آنجا که مصاحبه شونده سخن می گوید بازهم ملاقلی پور در آینه خودش را نمایش می دهد!
راه طی شده نمی خواهد خنثی باشد و بلکه منتقدانه برخورد می کند و تبدیل به یک #مستند_جنجالی شده است که مورد اعتراض طرفداران بازرگان قرار گرفته و حتی #روزنامه_سازندگی در تیتر یک خود آن را تحریف تاریخ نامید. در حالی که ملاقلی پور گفته خواسته ام تا برخی حقایق مخفی نمانده باشد.
اما به هر حال این‌مستند پر از مسائل مهم بوده و دیدن آن تأمل برانگیز و تفکر برانگیز است.
#تختی قهرمانی بود با مرگ ابهام آلود اما #بهرام_توکلی با نظر خانواده تختی همدل است نه با #جلال_آل_احمد و #بهروز_افخمی و طرفداران دوآتشه تختی. کارگردان نام فیلم را #غلامرضا_تختی می گذارد تا بخواهد تختی حقیقی را نشان دهد ولی علنا اعلام می کند که وارد اختلافات خانوادگی نمی شود و جمله ای از زبان تختی می شنویم که دوست ندارم کسی در زندگی خصوصی ام دخالت کند.
توکلی با وجود نمایش ظریف و باشکوه بعضی صحنه ها مانند فینال المپیک ملبورن، بسیاری از لحظات ورزشی را که توقع دیدنش را داشتیم نشان نمی دهد و در عوض چون می خواهد بگوید او اول انسان بود بعد قهرمان، پس کمکهای مردمی و #مصدق و #طالقانی را پررنگ می کند و از نماز خواندن و قبول نکردن تعارف الکل و نرقصیدن در کافه شبانه می گوید. او در کشتی به تماشاچی هایش بیشتر از بردن فکر می کند و همینجاست که برخی قهرمانان تیم‌ملی با او‌درگیر می شوند. تختی در این فیلم‌همچنان قهرمان مردمی است که در سینما برخلاف #محمدعلی_فردین به حکومت «بله» نمی گوید. او فدایی مردم و عاشق آنهاست و در این راه هزینه های زیادی می دهد و حتی شاید بتوانیم بگوییم در انفاق افراط می کند. اما نهایتا قهرمان مغلوب می شود. در این فیلم او را یک قهرمان ناکام و تنها می بینیم که باید با صدای #محمد_معتمدی برای او گریست و در گوشه ذهن خود معترف باشیم که قهرمانی بود که روحیه مقاومت و ایستادگی کافی نداشت.
فیلم تختی می خواهد بگوید نوع زندگی تختی مهم است نه نوع مرگش. ولی اولاً تلاش می کند تا بگوید تختی تحت فشار و ظلم بود و به تعبیر برخی او را «خودکشی» کردند! ثانیاً گویا خودکشی کردن تختی را کاملا قطعی و بدیهی دیده است که آن را واضح و بی پرده نشان می دهد. اگر فیلمساز به همان اندیشه اش، وفادار می ماند و فقط از زندگی او می گفت و نه مرگش و در سکانس پایان فقط صحنه دورشدن از اتاقش در هتل را به تصویر می کشید... شاید فیلم دوست داشتنی تر بود. مبهم باقی نگذاشتن سکانس پایانی قهرمان، او را از اسطوره به یک تراژدی تبدیل کرد.
شاید هم هر کسی را باید در جای خود نشاند. ایران قهرمان کم‌ندارد.