استاد #سید_جلال_الدین_آشتیانی : «همه‌ی تحقیقات #احسائی را می‌توان در دو سطر خلاصه نمود، خلاصه‌ای بی‌معنی که خود آن مرحوم شاید از آن سر در نمی‌آورد و فقط دست‌خوش الفاظ با رعد و برق شده بود: «پیغمبر در #معراج از کره‌ی #خاک که گذشت عنصر خاکی را رها نمود و از کره‌ی #آتش که گذشت عنصر ناری را به‌جای گذاشت و از کره‌ی #هوا که مرور نمود عنصر هوایی را به اهلش سپرد...». خیال می‌کرد با #اجزای_مرکب اگر منحل شود، مرکب باقی می‌ماند یا عناصری که مزاج آن ترکیب می‌شود، ترکیب و #انحلال آن اختیاری است و نظیر کفش و کلاه می‌باشد که انسان از خود دور کند. #ترکیب_بدن_و_نفس، ترکیب طبیعی ناشی از سیر استکمالی ماده و عناصر اولیه است و از این #استکمالات_نفس موجود می‌شود و به مقامات اصلی خود واصل می‌گردد. احسایی در آثار خود مکرّر ذکر کرده است: «در #معاد انسان به #جسم_هورقلیایی #محشور می‌شود...». از این قبیل هفوات که واقعاً ارزش نداشت که منشأ گمراهی هزاران نفوس و علت فنای صدها خانواده گردد...» (الشواهد الربوبیة فی الناهج السلوکیة، مقدمه‌ی استاد سید جلال‌الدین آشتیانی، صص 91-93.) @risheh