در برخی از موارد سلول های زایا تا چند مرحله تکامل یافته اند اما در یک مرحله خاص این تکامل متوقف شدند این دسته از افراد نیز فاقد اسپرم در مایع منی خود هستن ولی وضعیت این دسته با گروهی که فاقد سلول های زایا هستند، متفاوته؛

جهت اندازه گیری میزان آسیب وارده به ماده ژنتیکی DNA  داخل اسپرم از تست DFI با نام دیگر  Sperm DNA Fragmentation Assay (SDFA) استفاده میشه

در این آزمایش اسپرم را از نظر میزان شکستگی‌های موجود در داخل DNA بررسی می‌کنند تا مشخص بشه چه درصدی از اسپرم‌ها دارای DNA سالم و چه درصدی دارای DNA شکسته شده و یا معیوب هستند. در حقیقت شکسته و تکه‌تکه‌شدن DNA اسپرم یکی از دلایل مرتبط با ناباروری مردان است، چرا که یکپارچگی و عدم وجود شکستگی در DNA اسپرم برای لقاح موفق و رشد طبیعی جنین ضروریه.

دی اف ای در چه مواردی توصیه می‌شود؟ *مردانی که خواهان داشتن فرزند به دنبال یک یا چند دوره شیمی درمانی *زوج‌هایی با سابقه توقف در رشد جنین (Arrested embryo development) پیش از انجام لقاح آزمایشگاهی به روش‌های ICSI،IUI ، IVF *ناباروری بدون دلیل *سقط مکرر جنین (حداقل ۲ مورد) *سن بالای ۴۰ سال *مردان مبتلا به واریکوسل *تجزیه و تحلیل غیرطبیعی منی *مصرف مواد مضر مانند الکل، تنباکو و غیره

دلایل تکه تکه شدن زیاد DNA که باعث ناباروری مردان می‌شود عبارتند از: *قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی/سموم *قرار گرفتن در معرض گرما واریکوسل(واریس بیضه) *عفونت *افزایش سن *سیگار کشیدن *سرطان بیضه *تابش تشعشع *هر چیزی که باعث افزایش سطح رادیکال‌های آزاد در مایع منی شود، مانند سطح آنتی اکسیدان کم و سبک زندگی نامناسب

شکست دی ان اِی اسپرم در آزمایش اسپرم یا اسپرموگرام معمول و روتین قابل ارزیابی نیست، بنابراین تست تخصصی دی آف آی انجام می‌شود تا مشخص شود که وضعیت شکست کروموزومی اسپرم چگونه است

هرچه شاخص دی اف آی بالاتر باشد، نشان‌دهنده آسیب بیشتر به اسپرم است. محدوده نرمال دی اف آی، تا ۱۵ است و از ۱۵ تا ۳۰ در محدوده مرزی است. اما بیش از آن، نیاز به بررسی و درمان دارد.

بالا بودن دی اف آی می‌تواند ناشی از علل گوناگون، مانند عفونت، تب بالا، واریکوسل، افزایش درجه حرارت بیضه‌ها، سیگار کشیدن، مصرف مواد مخدر و الکل، رژیم غذایی نامناسب، آلودگی‌های محیطی و شغلی، بالا رفتن سن و استرس باشد.

اصلاح سبک زندگی نیز در این زمینه بسیار مؤثر است؛ ترک سیگار، مواد مخدر و نوشیدنی‌های الکلی، خودداری از نشستن مستمر و قراردادن بیضه‌ها در معرض حرارت، داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل و سرشار از آنتی‌اکسیدان، ویتامین E و ویتامین C و کاهش استرس می‌تواند این شاخص را تا حد زیادی بهبود بخشد

واریکوسل زمانی اتفاق می افتد که رگ های موجود در کیسه بیضه (pampiniform venous plexus)، به دلیل اختلال در خونرسانی بزرگ می شوند، اما بدلیل نقص در دریچه های این عروق جریان گردش خون به بیضه کاهش می یابد

واریکوسل معمولا منجر به بروز درد نمی شود، اما ممکن است هنگام انجام فعالیت های شدید و یا ایستادن های طولانی مدت درد داشته باشند و یا درد آنها تشدید شود، همچنین ممکن است دراز کشیدن و یا خوابیدن فرد به پشت کمتر شود. معمولا خود افرد متوجه واریکوسل نمی شود، اما با معاینات فیزیکی تشخیص داده می شود.

گرید 1 که به آن نوع خفیف هم گفته می شود: وریدها در چنین شرایطی در حالت فشار قابل لمس هستند، بعبارتی با زور زدن بیمار و جمع شدن باد در ناحیه شکم قابل لمس می شود.

گرید 2 که به آن نوع متوسط هم گفته می شود: در این شرایط ورید ها در حالت ایستاده قابل لمس کردن هستند

گرید 3 که به آن نوع شدید هم گفته می شود: در این وضعیت ورید ها درحالت ایستاده قابل مشاهده هستند

این جراحی برای بعضی از افرادی که ویژگی های زیر را دارند مناسب می باشد. اگر حجم یکی از بیضه ها به نسبت دیگری حدود 25% کاهش داشته باشد. درصورتی که اسپرموگرام فرد دچار اختلال شده باشد. داشتن واریکوسل با درجه 3 باعث شده تا ظاهر بیضه خراب شود. زمانی که فردی دچار مشکل ناباروری باشد ولی درصورتی که همسر اون چنین مشکلی نداشته باشد. مشاهده اخلالاتی در آزمایش های فرد مجرد زمانی که قوام بیضه از حالت سفت به قوام شل تبدیل شود

تست اسپرموگرام و یا آزمایش اسپرم تست بسیار مهمی در بررسی های اولیه ناباروری در زوجین می باشد.

فاصله بین انجام تست تا آخرین انزال باید بین 5- 2 روز باشد (اگر این مقدارکمتراز 2 روزبود رنگ متمایل به زرد بوده ولی درتحرک تاثیری ندارد اما اگر از 5 روزبیشتر باشد تعداد اسپرمها زیاد می شود ولی بیشتر انها مرده اند و فاقد تحرک می باشند

معمولاً زمانی که تست اسپرموگرام در بار اول مشکلی دارد، توصیه می شود که یک نمونه دیگر هم بلافاصله انجام شود و میانگین دو نتیجه مورد تفسیر قرار گیرد

مایع منی از ترشح قسمت های ذیل تشکیل می شود: 1- ترشحات پروستات که 30- 25% حجم مایع منی را تشکیل می دهد. 2- ترشحات بیضه که 5- 2% حجم مایع منی را تشکیل می دهد. 3- ترشحات سمینال وزیکول ها (یا کیسه منی) که 75- 65% حجم مایع منی را تشکیل می دهد.

مايع مني در عرض 60 دقيقه در حرارت اتاق و در عرض 20 تا 30 دقيقه در حرارت 37 درجه سيال ميشود. تشكيل لخته بلافاصله بعد از انزال، از خروج مايع مني از واژن جلوگيري کرده و همچنين باعث محافظت اسپرمها از تماس مستقيم با pH پايين موکوس سرويكس مي شود، تا اينكه در عرض 20 تا 30 دقيقه مايع مني در اثر فعاليت آنزيمهاي پرتئوليتيك پروستات سيال شده و با موکوس سرويكس مخلوط ميگردد و pH محيط را بالا ميبرد . نقص در سيال شدن مايع مني نشان دهنده ترشح ناکافي پروستات ميباشد.

در حالت طبيعي مايع مني وقتیکه به داخل يك پيپت 5 ميلي ليتر کشيده شده باشد، بايد به صورت قطرات مجزا رها شود ولي اگر تشكيل يك رشته نخي شكل طويل تر از 2 سانتيمتر بدهد، غير طبيعي محسوب شده و ميتواند باعث کاهش تحرك اسپرمها شود.

مايع مني پس ازسيال شدن بايد در حرارت اتاق و زير نور چراغ مورد بررسي قرار گيرد. يك نمونه طبيعي بايد ظاهري يكنواخت، خاکستري (و یا شیری) و نيمه کدر و بوي مخصوص نم گرفته و تلخ داشته باشد. اگر تعداد اسپرم بسيار کم باشد، کدورت کمتري نشان ميدهد و اگر نمونه حاوي گلبول قرمز باشد به رنگ قرمز متمايل به قهوه اي در مي آيد .

حجم مايع مني بايد بطور طبيعي بين 1.5 تا 5 ميلي ليتر باشد. حجم کمتر از 1 ميلي ليتر باعث کاهش احتمال تماس اسپرمها با سرويكس ميشود و حجم بيش از 7 ميلي ليتر نيز به دليل رقيق سازي، سبب کاهش تعداد اسپرمها در ناحيه سرويكس ميشود. افزايش حجم، بيشتر ناشي از طولاني شدن مدت امساك جنسي ميباشد ولي کاهش حجم ناشي از وجود نقص در ارگانهاي اصلي توليد کننده مايع مني بخصوص سمينال وزيكول و پروستات است.

میزان pH طبيعي مايع مني حدود 7.2 تا 8 ميباشد. کاهش pH در حالات Azoospermia ( فقدان اسپرم در مايع مني )، انسداد Ejaculatory duct، فقدان مادرزادي دوطرفه Vas deferens و يا آلودگي مايع مني به ادرار ديده مي شود. کاهش pH مي تواند با افزايش ترشحات پروستات نيز همراه باشد. موارد pH بالاتر از 8.0 معمولا ناشي از وجود عفونت در ناحيه پروستات، سمينال وزيكول و اپيديديم است که در اين صورت همراه با Pyospermia مي باشد.

عزیزان همراه سلام مطالب بعدی در رابطه با مشخصات میکروسکوپی اسپرم خواهد بود. 🚶🚶🚶