✅ #روزبرگ_شیعه بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِیِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع امروز: «چرایی عدم حضور ایرانیان در قیام حسینی»        روز یکشنبه، ١۴٠٢/٠۵/٠١ ✍️ مناسبت روز: امروز پنجمین روز از ماه #محرم‌ الحرام است و بر اساس نظر برخی از مورخان در این روز «شَبَث بن رِبعِی» به دستور عبیدالله بن زیاد ملعون با چهار هزار نیروی سواره وارد کربلا شد؛ او یکی از شخصیت‌های بسیار بی‌ثبات در تاریخ اسلام است که بارها به لشگر خیر و دوباره به لشگر شرّ پیوسته و در واقعه کربلا نیز ابتدا به امام حسین (ع) نامه نوشته و از حضرت دعوت نموده، اما با تسلط ابن‌زیاد بر کوفه بار دیگر تغییر موضع داده و در روز عاشورا فرماندهی نیروهای پیاده سپاه عمر بن سعد را بر عهده داشت؛ همچنین در‬ روز‬ پنجم محرم، عبیداللّه‏ بن زیاد دستور داد تا ۵۰۰ نفر به فرماندهی «زجر بن قیس» بر سر راه کربلا بایستد و هر کسی را که قصد همراهی امام حسین‌(ع) را داشت به قتل برسانند؛ «زجر» نیز ابتدا از یاران حضرت علی‌(ع) در جنگ‌های جمل و صفین بود اما پس از شهادت آن حضرت، به معاویه پیوست؛ او در واقعه کربلا، رئیس پاسبانان کوفه بود و پس از آن جنایت بزرگ، سرهای شهدا را به همراه اسیران کربلا از کوفه به شام نزد یزید بن معاویه برد؛ لذا در آغاز سخن، پایداری در راه حق و عاقبت به خیری را از خداوند منان درخواست می‌نمائیم‌؛ ✍️ اما در سخن امروز نیز همانند روزهای گذشته محرم به یکی دیگر از شبهات قیام حسینی می‌پردازیم؛ ❓از جمله سؤالاتی که در رابطه با حماسه حسینی مطرح شده، این است که چرا حتی یک نفر از ايرانيان که ادعای پیروی از مکتب اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) را دارند، در قیام حسینی حضور نداشته و از یاری حضرت خودداری نموده‌اند؟ ✅ ابتدا باید عرض کنیم که اگر چه در تاریخ کربلا به تصریح از ایرانیان نام برده نشده که مثلاً بگویند این افراد ایرانی در سپاه امام حسین‌ (ع) حضور داشته‌اند، اما برخی از مورخین اشاره به حضور تعدادی از «موالیان» در بین اصحاب امام حسین (ع) در کربلا نموده‌اند که این «موالیان» از افراد غیر عرب بوده‌اند که به یکی از تیره‌ها و قبایل بزرگ عرب پیوند خورده بودند، لذا برخی، این مولیان را ایرانی‌ دانسته‌اند، منتها سند و مدرک معتبری برای اثبات آن ارائه نکرده‌اند؛ افرادی همچون: اسلم بن عمرو، رافع بن عبدالله، زاهر بن عمرو کندی، نصر بن ابی‌نیزر، فیروزان و... (اعیان الشیعة، ج‌۳، ص۴۱ و ۴۲ و ٣٠٣ و...) ✍️ اما در پاسخ به این شبهه، نکته مهم این است که بدانیم تصوری که امروز از «ایران» و «ایرانی» وجود دارد با آن دوره کاملاً متفاوت است و در آن زمان اصلاً چیزی به عنوان شیعیان ایرانی امروز، وجود نداشته‌ است! ایران در آن سال‌ها پس از جنگ و لشگرکشی اعراب و شکست سخت از آنها، تحت سلطه شدید اعراب قرار گرفته بودند و به جز شمار بسیار اندک، هنوز مشرف به اسلام نشده بودند و به همین دلیل به اعراب، جزیه پرداخت می‌کردند؛ و البته همان جمعیت اندک مسلمان شده نیز با عقاید اهل‌سنت مسلمان شده و در بین اعراب به‌عنوان شهروندان درجه دو و سه بوده‌اند تا جایی که حتی سال‌ها بعد از عاشورا و در شورش‌ بر علیه امویان نیز هنوز ایرانیان به عنوان سرباز پیاده نظام قبایل عربی در خراسان فعالیت می‌کردند و هویت اقدام سیاسی و اجتماعی مستقل نداشتند؛ لذا طبعاً انتظار برای حضور ایرانیان شیعه در ماجرای کربلا در سال ۶١ هجری قمری، انتظار بسیار نابجایی می‌باشد؛ البته در تاریخ آمده که بعد از واقعه کربلا، عده‌ای از ایرانیان که در نزدیکی آن مناطق بوده‌اند و از مظلومیت امام حسین (ع) و جنایات یزید اطلاع یافتند، در قیام مختار ثقفی (ره) برای خونخواهی از شهدای کربلا، حضور و نقش مؤثری داشتند تا آنجا که فزونی آنان در لشکر مختار و ابراهیم بن مالک اشتر و توجه این دو فرمانده به ایشان، به حدی بود که خشم اشراف عرب کوفه را برمی‌انگیخت.[دایرة ‌المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۵۳۲] این وضع، ادامه داشت تا این‌که در زمان قیام زید بن علی نیز بیشتر موالی عراق، ایرانیان ری، جرجان و خراسان نیز تحت تأثیر قیام وی قرار گرفتند.[همان، ص۵۳۳] در پایان این مبحث باید بدانیم که ایرانیان پس از سقوط بنی‌امیه به تدریج هویت مجدد خود را بدست آوردند و از آن دوران تمایل خود را به انقلاب حسینی به طور جدی نشان دادند؛ تا جایی که در عصر تیموریان، ده‌ها کتاب توسط اهل سنت ایران درباره قیام کربلا و حضرت سیدالشهداء (ع) نوشته شده و از همان دوره نیز کم‌کم به مکتب اهل‌بیت (ع) و مذهب تشیع متمایل شدند و مجالس عزاداری اباعبدالله در بین آن‌ها شکل گرفت‌؛ و این روند تا سال ٩٠٧ قمری ادامه داشت تا بالاخره حکومت مرکزی ایران به دست شیعیان در دوران صفویه افتاد و تا امروز پیش رفت که ایران اسلامی دارای بزرگترین مجالس حسینی در جهان است. https://eitaa.com/ROOZBARG

✅ #روزبرگ_شیعه بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِیِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع امروز: «#ثمره_غفلت_خواص»        روز دوشنبه، ١۴٠٢/٠۵/٠٢ ✍️ مناسبت روز: امروز ششمین روز از ماه #محرم‌ الحرام است که طبق روال روزهای قبل در این ماه، به یکی از شبهات و سؤالات مطرح شده در رابطه حماسه حسینی می‌پردازیم؛ ❓یکی از پرسش‌هایی که همواره در طول تاریخ مطرح بوده، این است که اگر فرض کنیم که بسیاری از دعوت‌کنندگان امام به کوفه با «طمع به سکه‌های طلا و نقره» و یا از روی «ترس و وحشت» از ابن‌زیاد ملعون از یاری حضرت اباعبدالله (ع) امتناع کرده باشند؛ اما چطور ممکن است، عالمان و بزرگان شجاع شیعه در کوفه مانند سلیمان بن صُرَد خُزاعی، مُسَیَّب بن نَجَبَه، رِفاعَة بن شَدّاد، ابراهیم بن مالک اشتر و مختار ثقفی که طبق تاریخ برخی از آن‌ها بارها در راه اسلام و در لشکر امیرالمؤمنین (ع) جهاد و جانفشانی کرده‌ بودند، خودشان را به کربلا نرسانده و امام را یاری نکرده باشند؟! ✅ در پاسخ به این سؤال ابتدا باید حساب دو نفر از بزرگان شیعه یعنی «حبیب بن مظاهر» و «مسلم بن عوسجه» را از بقیه جدا کنیم که خودشان را به غافله عشق رسانده و در رکاب امام حسین (ع) به شهادت رسیدند؛ همچنین «مختار سقفی» نیز که اولین میزبان سفیر امام در کوفه بود، پس از قیام و شهادت حضرت مسلم (ع) توسط ابن زیاد دستگیر و در زمان حادثه کربلا در زندان کوفه بود و نتوانست به قافله حسینی برسد؛ ✍️ اما در رابطه با چرایی عدم حضور دیگر سران شیعه مانند سلیمان بن صُرَد در حادثه کربلا، چند احتمال مطرح شده که به‌صورت اجمالی به آن‌ها می‌پردازیم: 1️⃣ «زندانی بودن سران شیعه از قیام حضرت مسلم (ره) تا بعد از عاشورا» نخستین احتمال آن است که سلیمان و سایر بزرگان شیعه نیز مانند مختار ثقفی بعد از قیام حضرت مسلم (ع) در زندان عبیدالله بن زیاد گرفتار شده و تا بعد از عاشورا در حبس بوده باشند که این احتمال گرچه معقول به نظر می‌رسد و آن‌ها را از هر گناه و کوتاهی تبرئه می‌کند، اما در هیچ یک از منابع اصیل تاریخی تأییدی بر آن وجود ندارد؛ 2️⃣ «وجود موانع شدید امنیتی برای حضور در کربلا» دومین احتمال این است که با توجه به تدابیر شدید امنیتی از سوی ابن‌زیاد و بستن راه‌های منتهی به کربلا، سلیمان و دیگر بزرگان شیعه به هیچ نحوی نتوانستند خود را به کاروان حسینی برسانند که البته این احتمال نیز با رسیدن به موقع افرادی همچون حبیب بن مظاهر و مسلم بن عوسجه به کربلا منتفی می‌شود؛ زیرا وقتی که پیرمردی مانند حبیب بتواند به کربلا برسد مسلماً امکان حضور دیگر بزرگان شیعه نیز وجود داشته است؛ 3️⃣ «عدم پیش‌بینی شهادت امام حسین (ع)» یکی دیگر از احتمالات مطرح شده این است که بزرگان شیعه در کوفه که پیش از این، شاهد صلح معاویه با امام حسن (ع) بودند، گمان می‌کردند که اختلاف امام حسین (ع) و بنی‌امیه نیز با گفت‌وگو و مصالحه حل خواهد شد و هرگز فکر نمی‌کردند که يزيد ملعون و ابن زیاد پستی و رذالت خود را به این حد برساند که حاضر شود خون فرزند رسول خدا را بر زمین بریزند! آن هم در ماهی که جنگ در آن، هم بر اساس رسوم کهن عرب و هم طبق احکام اسلامی حرام و ممنوع شمرده می‌شد؛ گرچه ظاهراً این احتمال در مقایسه با احتمال‌های دیگر، معقول‌تر به نظر می‌رسد، اما با اندکی دقت در اتفاقات قبل از حادثه کربلا، مانند حضور شخص سفاک و خون ریزی مانند «ابن زیاد» در کوفه و سخت‌گیری‌های شدید او و شهادت «میثم تَمّار»، «هانی بن عُرْوَه» و «مسلم بن عقیل» و «قیس بن مسهر»، و همچنین تجهیز سپاه چند ده هزار نفری برای رویارویی با کاروان حسینی، هر انسان عاقلی را به وقوع حادثه‌ای بزرگ و خونین آگاه می‌سازد و علی‌القاعده بیداری و تحرک فوری را از طرف خواص شیعه کوفه طلب می‌نماید؛ لذا باید این احتمال مطرح شده را نیز عذری بدتر از گناه برای بزرگان شیعه در کوفه دانست؛ 4️⃣ «بی بصیرتی، غفلت و کوتاهی و تقصیر خواص شیعه در یاری نکردن امام» با عنایت به نکات فوق‌الذکر باید بگوییم که در حقیقت، بزرگان شیعه نیز همچون دیگر مردم عهدشکن کوفه، مرعوب قدرت و دسیسه‌های ابن زیاد شده و متأسفانه عافیت‌طلبی و غفلت کرده و دست از یاری و نصرت امام زمان خود کشیدند و دچار گناهی بسیار بزرگ در تاریخ شدند که اعتراف صریح سلیمان بن صرد و دیگر سران توابین در یاری نکردن امام، و اظهار پشیمانی از اشتباه بزرگ خود در جریان کربلا و همچنین دچار شدن آن‌ها به عذاب وجدان شدید و تشکیل لشکری با عنوان «توابین» این موضوع را تأیید می‌نماید، اما دیگر حرکت و جهاد آنها اثری نداشت! چراکه غفلت آنها باعث شهادت امام حسین (ع) و یاران مظلوم ایشان شده بود که مسلماً این غفلت بزرگ، درس عبرتی برای همه شیعیان جهان، مخصوصاً خواص بی‌بصیرت است. https://eitaa.com/ROOZBARG

✅ #تقویم_معارفی_شیعه ☀️ چهارشنبه ٢٠ تیر ١۴٠٣ 🌙 الأربعاء ٠۴ محرم الحرام ١۴۴۶ 🌲 جولای 2024 10 Wednesday ❇️ وقایع مهم روز: 🌙 چهارمین روز ماه #محرم‌ الحرام و سخنرانی ابن زیاد علیه امام حسین (ع) در مسجد کوفه و تهدید و تطمیع مردم برای حضور در #کربلا (۶١ ق) 🌙 شهادت #قَیس_بن_مَسْهِر (۶١ ق) 🌙 دهه احيای #امر_به_معروف ونهی از منکر 💠 حدیث روز: 💎 پیامبر اکرم (ص): «یا فاطِمَةُ! کُلُّ عَینٍ باکِیَةٌ یَومَ القِیامَةِ إلاّ عَینٌ بَکَت عَلی مُصابِ الحُسَین» «ای فاطمه! همه چشم ها در روز قیامت گریان است؛ جز چشمی که بر مصیبت‌های حسین تو بگرید» 📚 بحارالأنوار، ج ۴۴، ص ۲۹۳ ┈┈•✾🌸✾•┈┈ https://eitaa.com/ROOZBARG

✅ #روزبرگ_شیعه بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِیِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع امروز: «٣٠ هزار نفر در برابر ٧٢ نفر؟!» ✍️ مناسبت روز: امروز چهارمین روز از ماه #محرم‌ الحرام است که در کتب تاریخی آمده در چنین روزی در سال ۶١ هجری قمری، ابن زیاد ملعون، مردم کوفه را در مسجد جمع کرد و با تهدید و تطمیع آنها، جمع زیاد دیگری را به کربلا گسیل داشت؛ به‌طوری که برخی از مورخین نوشته‌اند ١٣ هزار نفر در قالب ۴ گروه به سپاه عمر بن سعد ملعون که تا آن زمان حدود ده هزار نفر بودند، پیوستند و در برابر کاروان حسینی صف‌آرایی نمودند؛ البته این پایان کار نبود و طبق برخی از مستندات تاریخی تا روز عاشورا، حدود هفت تا ده هزار نفر دیگر نیز به لشگر عمربن‌سعد پیوستند تا با بیش از ٣٠ هزار نفر با سپاه ٧٢ نفری امام بجنگند! ❓براین اساس یکی از شبهاتی که پیوسته در طول تاریخ مطرح شده این است که به راستی تعداد لشکر یزید و همچنین تعداد جنگجویان کاروان حسینی چند نفر بوده‌اند؟ و اگر واقعاً سپاه امام تنها ٧٢ نفر بوده‌اند، چه نیازی به تدارک بیش از ٣٠ هزار نفر در لشکر عمر بن سعد بوده است؟! ✅ برای پاسخگویی به این سؤال، ابتدا باید عرض کنیم که مسلماً «آمار» نقش بنيادی در ارائه روشن از سيمای يك فرايند و حادثه تاريخی دارد، ليكن در رابطه با حادثه تلخ کربلا، اعداد مختلفی برای سپاهيان دو طرف ذکر گردیده، اما این موضوع، تفاوت زیادی را در اصل حادثه کربلا ایجاد نمی‌کند، چراکه آنچه كه مسلم است، مجموع سپاهيان حضرت اباعبدالله (ع) بسیار اندک بوده و طبق قول مشهور که شيخ مفيد (ره) در ارشاد، صفحه ۴۴٧ به آن اشاره نموده بجز شخص امام، تنها ٧٢ نفر (٣٢ نفر سواره و ۴٠ تن پياده بوده‌اند؛ و البته در روایت دیگری که علامه مجلسی (ره) در بحارالأنوار، جلد ۴۵،صفحه ۴ آورده، اصحاب امام حسین را ١۴۵ نفر ( ۴۵ نفر سواره و ١٠٠ تن پياده ذكر کرده است، اما بالاخره در اصل موضوع که قلیل بودن تعداد اصحاب حضرت است، تفاوتی وجود ندارد؛ در رابطه آمار سپاهیان یزیدی نیز اعداد متفاوتی ذکر شده و آمار از ١۴ هزار تا ٣۵هزار و بیشتر در کتب مختلف تاریخی آمده، اما به نظر مى‌رسد گزارش قابل اعتماد در این‌باره، دو روایت از شیخ صدوق (ره) در امالى، مجلس ٢۴، ص ١٧٧ می‌باشد که آمار ٣٠ هزار نفری سپاه يزيد را تأیید می‌نماید؛ اما به هر حال با این ارقام نیز در اصل موضوع که کثرت لشگریان یزید در کربلا بوده، تفاوتی ایجاد نمی‌شود؛ ✅ اما در پاسخ به سؤال دوم که در برابر ٧٢ نفر، چه نیازی به تدارک چند ده هزار نفر نیرو بوده است؟ باید به چند نکته مهم اشاره نمائیم: 1️⃣ تمامی افراد لشگر عمر بن سعد به ظاهر مسلمان بوده‌اند و حتی در برخی از کتب تاریخی نام برخی از صحابه پیامبر (ص) و تابعین در این لشگر ذکر شده، لذا آنها از زبان پیامبر (ص) در رابطه با امام حسین (ع) سخنان بسیاری شنیده بودند؛ سخنانی همچون: ⬅️ «حسن و حسين(ع) دو سرور جوانان اهل بهشتند، هر كه آنان را دوست بدارد، مرا دوست داشته و هر كه با آنان دشمنى كند، با من دشمنى كرده است»‌ (بحارالأنوار، ج‏۴٣، ص٣٠۴) ⬅️ «حسین از من است و من از حسین هستم؛ خدا دوست دارد كسی را كه حسین دوست دارد...» (سنن ترمذی، ج ۵، ص ۶۵٨؛و ارشاد شیخ مفید، ج ۲، ص ۱۲۷) لذا آن‌ها از رویارویی و کشتن امام حسین (ع) به شدت وحشت داشتند، از همین رو ابن‌زیاد ملعون تصمیم گرفت که با ایجاد کثرت در سپاه، قبح این جنایت بزرگ را در بین مردم کوفه بشکند و به‌گونه‌ای در بین آنها «مسابقه رذالت» برپا کند؛ 2️⃣ از آنجا که طبق تاریخ، سران بنی‌امیه، خودشان نیز از کشتن امام بسیار وحشت داشتند و حتی بعد از ماجرای کربلا نیز یزید و ابن زیاد هر کدام به نحوی این جنایت را به گردن دیگری می‌انداختند؛ لذا ابن‌مرجانه ملعون تمامی سعی خود را به‌کار گرفت تا بیشترین جمعیت ممکن از تمامی قبیله‌های ساکن در کوفه در این کارزار حضور و نقش داشته باشند تا این جنایت بزرگ، کمترین اثر و بازخورد منفی را برای بنی‌امیه داشته باشد؛ 3️⃣ بنی‌امیه، جنگ های صدر اسلام مانند جنگ بدر و جنگ احزاب را کاملاً به یاد داشتند که عدد لشکر کفر بسیار زیادتر از سپاهیان اسلام بود، اما مسلمانان با قدرت ایمان به خداوند متعال و با بهره‌گیری از امدادهای غیبی بر لشگریان بزرگ کفار غلبه نمودند، لذا بنی‌امیه از این موضوع نیز به شدت وحشت داشتند و برای جلوگیری از تکرار آن، تا می‌توانستند بر تعداد لشگریان خود در کربلا افزودند تا مبادا سرنوشت این جنگ نیز مانند «بدر و احزاب» شود؛ ✍️ لذا با توجه به نکات فوق‌الذکر، کاملاً بدیهی است که ابن زیاد ملعون اگر می‌توانست باز هم بر شمار لشکریان در کربلا می‌افزود تا با کمترین ریسک و احتمال خطر به همه‌ی اهداف خبیثانه خود در این جنگ نابرابر دست یابد. https://eitaa.com/ROOZBARG

✅ #تقویم_معارفی_شیعه ☀️ پنجشنبه ٢١ تیر ١۴٠٣ 🌙 الخمیس ٠۵ محرم الحرام ١۴۴۶ 🌲 جولای 2024 11 Thursday ❇️ وقایع مهم روز: 🌙 عبور حضرت موسى (ع ) با بنى‌اسرائیل از رود بزرگ نیل و غرق شدن فرعون و جنود او 🌙 پنجمین روز ماه #محرم‌ الحرام و ورود شبث بن ربعى با چهار هزار نفر به کربلاء (۶١ ق) 🌙 دهه احيای #امر_به_معروف ونهی از منکر ☀️ فاجعه خونین حمله رضا خان پهلوی به #مسجد_گوهرشاد (١٣١۴ش) 💠 حدیث روز: 💎 امام صادق (ع): «قَالَ مَا مِنْ أَحَدٍ قَالَ فِی اَلْحُسَینِ شِعْراً فَبَکی وَ أَبْکی بِهِ إِلاَّ أَوْجَبَ اَللَّهُ لَهُ اَلْجَنَّةَ وَ غَفَرَ لَهُ» «هیچ کس نیست که درباره حسین (ع) شعری بگوید و بگرید و با آن بگریاند مگر آن‌که خداوند، بهشت را بر او واجب می‌کند و او را می‌آمرزد» 📚بحارالأنوار، ج ۴۴، ص ۲۸۲ ┈┈•✾🌸✾•┈┈ https://eitaa.com/ROOZBARG

✅ #روزبرگ_شیعه بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِیِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع امروز: «چرایی عدم حضور ایرانیان در #قیام_حسینی» ✍️ مناسبت روز: امروز پنجمین روز از ماه #محرم‌ الحرام است و بر اساس نظر برخی از مورخان در این روز «شَبَث بن رِبعِی» به دستور عبیدالله بن زیاد ملعون با چهار هزار نیروی سواره وارد کربلا شد؛ او یکی از شخصیت‌های بسیار بی‌ثبات در تاریخ اسلام است که بارها به لشگر خیر و دوباره به لشگر شرّ پیوسته و در واقعه کربلا نیز ابتدا به امام حسین (ع) نامه نوشته و از حضرت دعوت نموده، اما با تسلط ابن‌زیاد بر کوفه بار دیگر تغییر موضع داده و در روز عاشورا فرماندهی نیروهای پیاده سپاه عمر بن سعد را بر عهده داشت؛ همچنین در‬ روز‬ پنجم محرم، عبیداللّه‏ بن زیاد دستور داد تا ۵۰۰ نفر به فرماندهی «زجر بن قیس» بر سر راه کربلا بایستد و هر کسی را که قصد همراهی امام حسین‌(ع) را داشت به قتل برسانند؛ «زجر» نیز ابتدا از یاران حضرت علی‌(ع) در جنگ‌های جمل و صفین بود اما پس از شهادت آن حضرت، به معاویه پیوست؛ او در واقعه کربلا، رئیس پاسبانان کوفه بود و پس از آن جنایت بزرگ، سرهای شهدا را به همراه اسیران کربلا از کوفه به شام نزد یزید بن معاویه برد؛ لذا در آغاز سخن، پایداری در راه حق و عاقبت به خیری را از خداوند منان درخواست می‌نمائیم‌؛ ✍️ اما در سخن امروز نیز همانند روزهای گذشته محرم به یکی دیگر از شبهات قیام حسینی می‌پردازیم؛ ❓از جمله سؤالاتی که در رابطه با حماسه حسینی مطرح شده، این است که چرا حتی یک نفر از ايرانيان که ادعای پیروی از مکتب اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) را دارند، در قیام حسینی حضور نداشته و از یاری حضرت خودداری نموده‌اند؟ ✅ ابتدا باید عرض کنیم که اگر چه در تاریخ کربلا به تصریح از ایرانیان نام برده نشده که مثلاً بگویند این افراد ایرانی در سپاه امام حسین‌ (ع) حضور داشته‌اند، اما برخی از مورخین اشاره به حضور تعدادی از «موالیان» در بین اصحاب امام حسین (ع) در کربلا نموده‌اند که این «موالیان» از افراد غیر عرب بوده‌اند که به یکی از تیره‌ها و قبایل بزرگ عرب پیوند خورده بودند، لذا برخی، این مولیان را ایرانی‌ دانسته‌اند، منتها سند و مدرک معتبری برای اثبات آن ارائه نکرده‌اند؛ افرادی همچون: اسلم بن عمرو، رافع بن عبدالله، زاهر بن عمرو کندی، نصر بن ابی‌نیزر، فیروزان و... (اعیان الشیعة، ج‌۳، ص۴۱ و ۴۲ و ٣٠٣ و...) ✍️ اما در پاسخ به این شبهه، نکته مهم این است که بدانیم تصوری که امروز از «ایران» و «ایرانی» وجود دارد با آن دوره کاملاً متفاوت است و در آن زمان اصلاً چیزی به عنوان شیعیان ایرانی امروز، وجود نداشته‌ است! ایران در آن سال‌ها پس از جنگ و لشگرکشی اعراب و شکست سخت از آنها، تحت سلطه شدید اعراب قرار گرفته بودند و به جز شمار بسیار اندک، هنوز مشرف به اسلام نشده بودند و به همین دلیل به اعراب، جزیه پرداخت می‌کردند؛ و البته همان جمعیت اندک مسلمان شده نیز با عقاید اهل‌سنت مسلمان شده و در بین اعراب به‌عنوان شهروندان درجه دو و سه بوده‌اند تا جایی که حتی سال‌ها بعد از عاشورا و در شورش‌ بر علیه امویان نیز هنوز ایرانیان به عنوان سرباز پیاده نظام قبایل عربی در خراسان فعالیت می‌کردند و هویت اقدام سیاسی و اجتماعی مستقل نداشتند؛ لذا طبعاً انتظار برای حضور ایرانیان شیعه در ماجرای کربلا در سال ۶١ هجری قمری، انتظار بسیار نابجایی می‌باشد؛ البته در تاریخ آمده که بعد از واقعه کربلا، عده‌ای از ایرانیان که در نزدیکی آن مناطق بوده‌اند و از مظلومیت امام حسین (ع) و جنایات یزید اطلاع یافتند، در قیام مختار ثقفی (ره) برای خونخواهی از شهدای کربلا، حضور و نقش مؤثری داشتند تا آنجا که فزونی آنان در لشکر مختار و ابراهیم بن مالک اشتر و توجه این دو فرمانده به ایشان، به حدی بود که خشم اشراف عرب کوفه را برمی‌انگیخت.[دایرة ‌المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۵۳۲] این وضع، ادامه داشت تا این‌که در زمان قیام زید بن علی نیز بیشتر موالی عراق، ایرانیان ری، جرجان و خراسان نیز تحت تأثیر قیام وی قرار گرفتند.[همان، ص۵۳۳] در پایان این مبحث باید بدانیم که ایرانیان پس از سقوط بنی‌امیه به تدریج هویت مجدد خود را بدست آوردند و از آن دوران تمایل خود را به انقلاب حسینی به طور جدی نشان دادند؛ تا جایی که در عصر تیموریان، ده‌ها کتاب توسط اهل سنت ایران درباره قیام کربلا و حضرت سیدالشهداء (ع) نوشته شده و از همان دوره نیز کم‌کم به مکتب اهل‌بیت (ع) و مذهب تشیع متمایل شدند و مجالس عزاداری اباعبدالله در بین آن‌ها شکل گرفت‌؛ و این روند تا سال ٩٠٧ قمری ادامه داشت تا بالاخره حکومت مرکزی ایران به دست شیعیان در دوران صفویه افتاد و تا امروز پیش رفت که ایران اسلامی دارای بزرگترین مجالس حسینی در جهان است. https://eitaa.com/ROOZBARG

✅ #روزبرگ_شیعه بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِیِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع امروز: «#ثمره_غفلت_خواص» ✍️ مناسبت روز: امروز ششمین روز از ماه #محرم‌ الحرام است که طبق روال روزهای قبل در این ماه، به یکی از شبهات و سؤالات مطرح شده در رابطه حماسه حسینی می‌پردازیم؛ ❓یکی از پرسش‌هایی که همواره در طول تاریخ مطرح بوده، این است که اگر فرض کنیم که بسیاری از دعوت‌کنندگان امام به کوفه با «طمع به سکه‌های طلا و نقره» و یا از روی «ترس و وحشت» از ابن‌زیاد ملعون از یاری حضرت اباعبدالله (ع) امتناع کرده باشند؛ اما چطور ممکن است، عالمان و بزرگان شجاع شیعه در کوفه مانند سلیمان بن صُرَد خُزاعی، مُسَیَّب بن نَجَبَه، رِفاعَة بن شَدّاد، ابراهیم بن مالک اشتر و مختار ثقفی که طبق تاریخ برخی از آن‌ها بارها در راه اسلام و در لشکر امیرالمؤمنین (ع) جهاد و جانفشانی کرده‌ بودند، خودشان را به کربلا نرسانده و امام را یاری نکرده باشند؟! ✅ در پاسخ به این سؤال ابتدا باید حساب دو نفر از بزرگان شیعه یعنی «حبیب بن مظاهر» و «مسلم بن عوسجه» را از بقیه جدا کنیم که خودشان را به غافله عشق رسانده و در رکاب امام حسین (ع) به شهادت رسیدند؛ همچنین «مختار سقفی» نیز که اولین میزبان سفیر امام در کوفه بود، پس از قیام و شهادت حضرت مسلم (ع) توسط ابن زیاد دستگیر و در زمان حادثه کربلا در زندان کوفه بود و نتوانست به قافله حسینی برسد؛ ✍️ اما در رابطه با چرایی عدم حضور دیگر سران شیعه مانند سلیمان بن صُرَد در حادثه کربلا، چند احتمال مطرح شده که به‌صورت اجمالی به آن‌ها می‌پردازیم: 1️⃣ «زندانی بودن سران شیعه از قیام حضرت مسلم (ره) تا بعد از عاشورا» نخستین احتمال آن است که سلیمان و سایر بزرگان شیعه نیز مانند مختار ثقفی بعد از قیام حضرت مسلم (ع) در زندان عبیدالله بن زیاد گرفتار شده و تا بعد از عاشورا در حبس بوده باشند که این احتمال گرچه معقول به نظر می‌رسد و آن‌ها را از هر گناه و کوتاهی تبرئه می‌کند، اما در هیچ یک از منابع اصیل تاریخی تأییدی بر آن وجود ندارد؛ 2️⃣ «وجود موانع شدید امنیتی برای حضور در کربلا» دومین احتمال این است که با توجه به تدابیر شدید امنیتی از سوی ابن‌زیاد و بستن راه‌های منتهی به کربلا، سلیمان و دیگر بزرگان شیعه به هیچ نحوی نتوانستند خود را به کاروان حسینی برسانند که البته این احتمال نیز با رسیدن به موقع افرادی همچون حبیب بن مظاهر و مسلم بن عوسجه به کربلا منتفی می‌شود؛ زیرا وقتی که پیرمردی مانند حبیب بتواند به کربلا برسد مسلماً امکان حضور دیگر بزرگان شیعه نیز وجود داشته است؛ 3️⃣ «عدم پیش‌بینی شهادت امام حسین (ع)» یکی دیگر از احتمالات مطرح شده این است که بزرگان شیعه در کوفه که پیش از این، شاهد صلح معاویه با امام حسن (ع) بودند، گمان می‌کردند که اختلاف امام حسین (ع) و بنی‌امیه نیز با گفت‌وگو و مصالحه حل خواهد شد و هرگز فکر نمی‌کردند که يزيد ملعون و ابن زیاد پستی و رذالت خود را به این حد برساند که حاضر شود خون فرزند رسول خدا را بر زمین بریزند! آن هم در ماهی که جنگ در آن، هم بر اساس رسوم کهن عرب و هم طبق احکام اسلامی حرام و ممنوع شمرده می‌شد؛ گرچه ظاهراً این احتمال در مقایسه با احتمال‌های دیگر، معقول‌تر به نظر می‌رسد، اما با اندکی دقت در اتفاقات قبل از حادثه کربلا، مانند حضور شخص سفاک و خون ریزی مانند «ابن زیاد» در کوفه و سخت‌گیری‌های شدید او و شهادت «میثم تَمّار»، «هانی بن عُرْوَه» و «مسلم بن عقیل» و «قیس بن مسهر»، و همچنین تجهیز سپاه چند ده هزار نفری برای رویارویی با کاروان حسینی، هر انسان عاقلی را به وقوع حادثه‌ای بزرگ و خونین آگاه می‌سازد و علی‌القاعده بیداری و تحرک فوری را از طرف خواص شیعه کوفه طلب می‌نماید؛ لذا باید این احتمال مطرح شده را نیز عذری بدتر از گناه برای بزرگان شیعه در کوفه دانست؛ 4️⃣ «بی بصیرتی، غفلت و کوتاهی و تقصیر خواص شیعه در یاری نکردن امام» با عنایت به نکات فوق‌الذکر باید بگوییم که در حقیقت، بزرگان شیعه نیز همچون دیگر مردم عهدشکن کوفه، مرعوب قدرت و دسیسه‌های ابن زیاد شده و متأسفانه عافیت‌طلبی و غفلت کرده و دست از یاری و نصرت امام زمان خود کشیدند و دچار گناهی بسیار بزرگ در تاریخ شدند که اعتراف صریح سلیمان بن صرد و دیگر سران توابین در یاری نکردن امام، و اظهار پشیمانی از اشتباه بزرگ خود در جریان کربلا و همچنین دچار شدن آن‌ها به عذاب وجدان شدید و تشکیل لشکری با عنوان «توابین» این موضوع را تأیید می‌نماید، اما دیگر حرکت و جهاد آنها اثری نداشت! چراکه غفلت آنها باعث شهادت امام حسین (ع) و یاران مظلوم ایشان شده بود که مسلماً این غفلت بزرگ، درس عبرتی برای همه شیعیان جهان، مخصوصاً خواص بی‌بصیرت است. https://eitaa.com/ROOZBARG

✅ #تقویم_معارفی_شیعه ☀️ شنبه ٢٣ تیر ١۴٠٣ 🌙 السبت ٠٧ محرم الحرام ١۴۴۶ 🌲 جولای 2024 13 Saturday ❇️ وقایع مهم روز: 🌙 مبعوث شدن حضرت #موسى (ع) به پیامبری 🌙 تکلّم حق تعالى با حضرت موسى (ع) در #کوه_طور 🌙 هفتمین روز ماه #محرم‌ الحرام و بستن #آب بر #کاروان_حسینی به دستور ابن زیاد ملعون (۶١ق) 🌙 دهه احيای #امر_به_معروف ونهی از منکر ☀️ گشایش نخستین مجلس خبرگان رهبری (١٣۶٢ش) ☀️ روز گفتگو و تعامل سازنده با جهان 💠 حدیث روز: 💎 امام صادق (ع): «لِكُلّ شَيْئٍ ثَوابٌ اِلا الدَمْعَةٌ فينا» 💎 «هر چيزى پاداش و مزدى دارد، مگر اشكى كه براى ما ريخته شود (كه چيزى با آن برابرى نمی‌كند و مزد بی‌اندازه دارد)» 📚جامع‌الاحادیث الشیعه، ج۱۲، ص۵۴۸ ┈┈•✾🌸✾•┈┈ https://eitaa.com/ROOZBARG

✅ #روزبرگ_شیعه بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِیِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع امروز: «#تاسوعا، پاسداشت وفاداری حضرت #عباس (ع)» ✍️ مناسبت روز: امروز نهمین روز از ماه #محرم‌ الحرام و منسوب به تاسوعای حسینی است که در روایات آمده، یکی از سخت‌ترین روزها برای اهل‌بیت امام حسین (ع) بوده، چنانچه امام صادق(ع) فرمودند: «تاسوعا روزی است که حسین (ع) و اصحاب ایشان در کربلا محاصره شدند و سپاه (عظیم) شامیان بر ضد آنان گرد آمدند و ابن زیاد و عمر سعد از فراهم آمدن آن همه سوار خوشحال شدند؛ و در آن روز، حسین (ع) و یاران ایشان را ناتوان شمردند و یقین کردند که دیگر یاوری برای امام نخواهد آمد و عراقی‌ها ایشان را پشتیبانی نخواهند کرد» (سفینه البحار، ج١، ص٣١٢) ⬅️ یکی از وقایع مهم روز تاسوعا، ورود شمر ملعون به کربلاست؛ او که در دشمنی با اهل‌بیت زبانزد است، نامه ابن‌زیاد را در این روز به دست عمر بن سعد رساند و به او هشدار داد که یا باید بلادرنگ با امام حسین (ع) نبرد کند و یا فرماندهی را به او واگذار نماید و برای همیشه حکومت بر ری را فراموش کند! مورخین آورده‌اند در این هنگام عمر سعد که حُب ریاست و هوای نفس بر او غلبه کرده بود، بدون در نظر گرفتن خدا و جایگاه فرزند رسول خدا و اهل‌بیت گرامی ایشان، با دست‌پاچگی تمام فرمان حمله عمومی به سوی خیمه‌های حسینی را صادر نمود و گفت: «اى رزم‌آوران خدا، سوار شويد و به بهشت شادمان باشيد»؛ پس سپاهیان نفاق، يكپارچه به سوى خيمه‌هاى حسینی حركت کردند؛ (بحارالانوار، ج۴۴، ص٣٩٠) امام که خيل عظيم سپاهيان دشمن را در روبروى خيمه‌ها مشاهده نمودند، برادرشان حضرت عباس (ع) را طلبيدند و ایشان را به همراه بيست تن از ياران شجاع و فداكارشان به سوى سپاه دشمن فرستادند، تا از علت آتش‌افروزى آنان جويا گردند؛ پس آنها به طرف لشگر دشمن رفتند و از عمر سعد ملعون علت تحرک لشگر را پرسیدند، و او در جواب گفت از امیر عبيدالله فرمان فوری آمده كه يا بايد در طاعت او درآييد و با وى بيعت كنيد و يا آماده نبرد و جنگ شوید! حضرت عباس (ع) به نزد برادر بزرگوارشان آمدند و امام حسين (ع) پس از شنیدن ماجرا فرمودند: «از عمر سعد بخواهید كه امشب را مهلت دهد و كار را به فردا واگذار نماید، تا با خدای خود راز و نیاز کنیم و به درگاهش نماز بگزاریم؛ خدا می‌داند که من نماز و تلاوت قرآن را بسیار دوست دارم»؛ پس حضرت ابوالفضل (ع) پيام امام را به عمرسعد رساندند، اما او كه مظنون به مسامحه كارى شده بود و شمر را رقيب سرسخت خود مى‌ديد، ابتدا از درخواست حضرت، سرباز زد؛ اما پس از اعتراض شدید برخى از فرماندهان سپاه، ناگزير به پذیرش درخواست امام شد؛ پس پيام داد كه فقط يك شب شما را مهلت می‌دهم ولى اگر بامدادان بر فرمان امير، سر طاعت فرود نياوريد، كار را با شمشير تمام خواهم کرد! و بدین ترتیب هر دو سپاه به خيمه‌گاه خويش برگشته و منتظر فرارسيدن روز خونین عاشورا شدند. (ارشاد شيخ مفيد، ج٢، ص۴۴٠، تاریخ طبری، ج۵، ص۴۱۷) ⬅️ همچنین آورده‌اند که در عصر روز تاسوعا، شمر ملعون که از قبیله مادر حضرت عباس (ع) بود، برای چهار فرزند رشيد و دلاور حضرت ام‌البنین (س) که همگی در کربلا بودند، امان‌نامه آورد و با صداى بلند فرياد زد: خواهرزادگان من كجايند؟ پس حضرت اباالفضل (ع) كه كانون وفادارى و معدن غيرت بودند، با شنیدن صدای نحس شمر، بانگ برآوردند که بريده باد دست‌هاى تو، و لعنت خدا بر تو و بر امان نامه‌ی تو باد! اى دشمن خدا! آيا ما را امان مى‌دهید ولى فرزند رسول خدا را امان نمی‌دهید؟! (بحارالانوار، ج۴۴، ص٣٩١) ✍️ لذا آنها که همواره این سؤال را داشته‌اند که چرا تاسوعا را به حضرت عباس منسوب نموده‌اند، باید بدانند که این نام‌گذاری به پاسداشت وفاداری، ولایت‌یاوری و رشادت‌های فراوان پورحیدر، حضرت قمربنی‌هاشم (ع) در روز تاسوعا انجام شده تا با یاد این قهرمان بزرگ کربلا، همواره خوبی‌ها و فضیلت‌های انسانی و اسلامی در جهان، زنده و پایدار بماند. 🏴#روضه اما امشب، شب عاشورای حسینی است و در روایتی امام سجاد (ع) می‌فرمایند: من شب عاشورا نشسته بودم و عمه‌ام از من پرستاری می‌کردند، در آن هنگام پدرم به خیمه خود می‌رفتند و این اشعار را می‌خواندند: «"ای روزگار! اف بر دوستی تو! چه بسا یاران و طالبانی را که در بامداد و شامگاهت کُشتی؛ آری! روزگار بجای آنان دیگری را نپذیرد؛ به راستی که پایان کار در دست خدای بزرگ است و هر زنده‌ای باید این راه را طی کند»؛ پس من فهمیدم که کار تمام است و پدرم فردا به شهادت می‌رسد و بغض گلویم را گرفت ولی خودم را نگه داشتم، اما صدای ناله و گریه عمه‌ام زینب (س) بلند شد... (بحارالانوار، ج۴۵، ص٢) امشبی‌را، شه‌دین درحرمش مهمان‌است ظهر فردا، بدنش زیر سم اسبان است مکن ای‌صبح طلوع مکن ای‌صبح طلوع... https://eitaa.com/ROOZBARG

✅ #روزبرگ_شیعه بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدیِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع امروز: «#شیخ_الطایفه (ره)» ✍️ مناسبت روز: بیست و دوم ماه #محرم‌ الحرام برابر با سالروز رحلت فقیه، محدث، مفسر و عالم بزرگ جهان تشیع در قرن چهارم و پنجم هجری قمری، #شیخ_طوسی (ره) است، لذا سخن امروز را با سلام و صلوات به روح بلند این مرجع عظیم‌الشأن جهان تشیع آغاز می‌نمائیم؛ ابوجعفر محمد بن حسن طوسی معروف به «شیخ الطائفه» و «شیخ طوسی» در رمضان سال ۳۸۵ ه.ق در شهر طوس خراسان دیده به جهان گشود و پس از طی تحصیلات مقدماتی در زادگاه خود، در سال ۴۰۸ ه.ق در سن ۲۳ سالگی به بغداد هجرت نمود؛ در آن هنگام ریاست عالیه مذهب جعفری در زمان غیبت امام زمان (عج) با شیخ ‌مفید (ره) بزرگ پرچمدار شیعه بود؛ لذا شیخ طوسی (ره) ملازمت و شاگردی ایشان را اختیار نمود و به مدت ۵ سال تا پایان زندگی استاد از محضر شیخ مفید (ره) بهره‌ برد؛ پس از رحلت شیخ مفید (ره)، داناترین و والامقام‌ترین شاگرد ایشان یعنی سید مرتضی علم‌الهدی (ره) ریاست مذهب شیعه را به عهده گرفت و شیخ طوسی نیز به مکتب ایشان پیوست و از علوم الهی و چشمه‌ی گوارای علم و دانشِ بسیار استاد سیراب گردید؛ سید مرتضی (ره) نیز که در شیخ طوسی لیاقت و استعداد و ذکاوت فوق‌العاده می‌دید، او را مورد عنایات و توجهات خاصه خود قرار داد و کرسی تدریس در حوزه بغداد را برای ایشان فراهم نمود و به بدین ترتیب شیخ طوسی، ۲۳ سال در ملازمت آن عالم بزرگوار بسر برد تا این که سید مرتضی (ره) نیز در سال ۴۳۶ ه.ق به دیار باقی شتافت و بعد از رحلت ایشان، رهبری و پرچمداری جهان تشیع به مدت ٢۴ سال به عهده‌ی شیخ طوسی (ره) قرار گرفت و به واسطه حضور ایشان در بغداد، این شهر به پناهگاه و مقصد و مقصود بسیاری از علماء و دانشمندان شیعه و سنی از سراسر سرزمین‌های اسلامی تبدیل شد تا از محضر شیخ‌الطایفه بهره برند؛ اما بعد از دوازده سال به دلیل یک سلسله آشوب‌ها در بغداد، حکومت وقت، خانه و کاشانه استاد را به تاراج برد و شیخ طوسی مجبور به مهاجرت به نجف شد و تا پایان عمر در جوار مرقد مطهر حضرت امیرالمؤمنین (ع) ساکن گردید و حوزه علمیه بزرگ نجف را پایه‌گذاری نمود؛ ✍️ شیخ طوسی (ره) در تمام علوم اسلامى، از جمله فقه و اصول، کلام، رجال و حدیث، تفسیر، و ادبیات، متبحّر و صاحب نظر بود؛ لذا بحث درباره شخصیت شیخ الطائفه و ابعاد گسترده علمى ایشان، از توان این گفتار کوتاه بیرون و نیازمند کتابى کلان و محققى پرتوان است؛ اما برای درک عظمت علمی شیخ طوسی (ره) همین کافی است که بدانیم تا سال‌ها بعد از وی با وجود انبوه دانشمندان شیعه، هیچ عالمی توفیق نیافت که شخصیت علمی و موقعیت ایشان را تحت‌الشعاع خود قرار دهد و در علوم کلامی و فلسفی و معقول و منقول، تا ظهور خواجه نصیرالدین طوسی (متوفی ۶۷۲ ق) و علامه حلی (متوفی ۷۲۶ ق)، هیچ کس یارای برابری با عقاید کلامی ایشان را نداشت؛ در تفسیر قرآن نیز تا پیش از مجمع‌البیان شیخ طبرسی (متوفی ۵۴۸ ق) هیچ کتاب تفسیری همتای «التبیان» شیخ طوسی (ره) وجود نداشته است. در فقه و اصول نیز تمام فقهای بعد از ایشان، ناقل فتاوای شیخ بوده‌اند و به احترام فقاهت و دانش بسیار «شیخ‌الشیعه» از خود رای و نظری ابراز نمی‌داشتند تا این که بالاخره بعد از حدود صد سال، محمد بن ادریس حلی (ره) مکتب فقهی شیعه را متحول نمود؛ شیخ طوسی (ره) در علم حدیث نیز برتری خود را در طول تاریخ به اثبات رسانده، چنانچه کماکان دو کتاب از «کُتُب اَربعه» که معتبرترین منابع حدیثی شیعیان است به نام‌های «تهذیب‌الاحکام» و «استبصار» متعلق به ایشان است؛ همچنین شیخ، شاگردان بزرگی را در مکتب علمی خود تربیت نموده که پس از او، هر یک از قله‌های علمی زمان خود بوده‌اند، چنانچه شیخ عباس قمى (ره)، شاگردان مجتهد شیخ طوسی (ره) را افزون بر ۳۰۰ نفر دانسته است؛ ✍️ در پایان بدیهی است آنچه گذشت تنها بخش کوچکی از شخصیت علمی شیخ طوسی (ره) است که خورشید تابناکش پس از حدود هزار سال هنوز هم بر سپهر حوزه‌هاى علمیه تشیع پرتو افکنده، و دانش‌پژوهان و اندیشمندان بیشمارى از نور و برکت آثار پرمغز و گرانسنگ ایشان در علوم‌ مختلف دینی همچون کلام، فقه، حدیث، رجال و درايه وتفسیر بهره‌ها می‌برند؛ روحش شاد، یادش گرامی، نامش جاودان و راهش همواره پر رهرو باد. 📚 دانشنامه اسلامی https://eitaa.com/ROOZBARG