روزنگار
#گنگدژ ؛ #گرینویچ باستان @Roznegaar
#گنگدژ
طبق متون کهنِ پهلوی، ایرانیان ۴ هزار سال پیش کَنگ دژ که شهری بین سیستان و خراسان بود را به عنوان #نصف_النهار_مبدا در نظر گرفتند و به فواصل معین ساعات را تنظیم کردند و در آنجا رصدخانهی ساختند
اساسا اطلاق نام #نیمروز به #سیستان در آن روزگار به دلیل وجود همین نصف النهار بوده است.
جالب است بدانید که انتخاب #کنگ_دژ به عنوان نیمروز یا نصف النهار مبدا توسط ایرانیان باستان بسیار هوشمندانه بوده چرا که تنها نقطه است که اگر ظهر برروی آن بایستیم تمام مناطق غربی و شرقی زمین در روز بر سر می بردند، چیزی که در مورد #گرینویچ به عنوان نصف النهار مبدا در دوران مدرن به دلیل موقعیت جغرافیایی آن امکان پذیر نیست.
از نظر تاریخی نیز به طور مستند باید گفت که یونانیان نیز به دلیل در میانه و وسط قرار گرفتن ایران ، کشورمان را مدیکا، مدیا و مدس و مدین مینامیدند و واژه مدائن نیز در حقیقت تغییر شکل یافته این واژههای یونانی ست.
در سال ۱۸۸۴ برخلاف پیشینۀ تاریخی نیمروز ، گرینویچ به عنوان نصفالنهار مبدا در نظر گرفتهشد
نکته جالب اینکه #فردوسی (با توجه به مرارتهایی که کیخسرو و ایرانیان در طی سفر رفت و برگشت به آنجا تحمل میکنند) و توصیفاتی که خودش درشاهنامه دارد جای گنگدژ را در شرقیترین قسمت توران میداند نه بین سیستان و خراسانِ کهن.
ز من بشنو از گنگ دژ داستان
بدین داستان باش همداستان
که چون گنگ دژ در جهان جای نیست
بدان سان زمینی دلارای نیست
که آن را سیاوش برآورده بود
بسی اندرو رنجها برده بود
به یک ماه زان روی دریای چین
که بی نام بود آن زمان و زمین
بیابان بیاید چو دریا گذشت
ببینی یکی پهن بی آب دشت
کزین بگذری بینی آباد شهر
کزان شهرها بر توان داشت بهر
ازان پس یکی کوه بینی بلند
که بالای او برتر از چون و چند
مرین کوه را گنگ دژ در میان
بدان کت ز دانش نیاید زیان
چو فرسنگ صد گرد بر گرد کوه
ز بالای او چشم گردد ستوه
ز هر سو که پویی بدو راه نیست
همه گرد بر گرد او در یکیست
بدین کوه بینی دو فرسنگ تنگ
ازین روی و زان روی دیوار سنگ
بدین چند فرسنگ اگر پنج مرد
بباشد به راه از پی کارکرد
نیابد بریشان گذر صد هزار
زرهدار و بر گستوان ور سوار
چو زین بگذری شهر بینی فراخ
همه گلشن و باغ و ایوان و کاخ
همه شهر گرمابه و رود و جوی
به هر برزنی آتش و رنگ و بوی
همه کوه نخچیر و آهو به دشت
چو این شهر بینی نشاید گذشت
#محمدباقر_وثوقی استاد تاریخ دانشگاه تهران مقاله جالبی در اینباره دارد که در آن کنگدژ را کشور کره با ذخایر بسیار طلا در ان دوران میداند، واژۀ کنگدژ و یا گنگدژ میتواند همان واژۀ «گنج» در فارسی میانه باشد و به این ترتیب کنگدژ به معنای «گنجدژ» و یا «قلعۀ گنج» بوده است و به احتمال زیاد ترجمۀ فارسی نام پایتخت سلسلۀ سیلا، (شیلا) یعنی «گیونگجو» (Gyeong-ju) باشد که در زبان کرهای به معنای «دژ طلا» است.
منبع و اصل مقاله 👇
https://jhss.ut.ac.ir/article_56630.html
@Roznegaar