🔰دو «ولایت» در ماه ذی الحجه!
ماه ذی الحجه آخرین ماه در ترتیب تقویم هجری قمری و از ماههای حرام و ماههای حج است. مناسبت های متعددی در این ماه وجود دارد که برخی از آنها به عنوان مناسبت های همراه با شادی و سرور شناخته می شوند از قبیل: ازدواج امام علی(ع) و حضرت فاطمه زهرا(س) (۱ ذیالحجه سال ۲ قمری)، بخشیدن فدک به حضرت زهرا(س) (۱۴ ذیالحجه۷ق)، واقعه غدیر (۱۸ ذیالحجه۱۰ق)، مباهله (۲۴ ذیالحجه ۱۰ق).
از دیگر مناسبت های سرورانگیز این ماه در روز 24 ذی الحجه واقع شده است و مربوط به ماجرای خاتمبخشی امیرالمؤمنین علیه السلام در سال نهم هجری است. در این روز، آیه ولایت نازل شده و مانند حدیث غدیر، واژه «ولی» و منصب «ولایت» برای امیرالمؤمنین علیه السلام به کار رفته است.
✅شأن نزول آیه ولایت
روایات تاریخی بیانگر آن هستند که روزی فقیری وارد مسجد پیامبر صلی الله علیه و آله شد و تقاضای کمک کرد؛ ولی کسی چیزی به او نداد. او دست خود را به آسمان بلند کرد و گفت: خدایا! شاهد باش که من در مسجد رسول تو تقاضای کمک کردم؛ ولی کسی به من چیزی نداد. در همین حال، امیرالمؤمنین علیه السلام که در حال رکوع بود، با انگشت کوچک دست راست خود اشاره کرد. فقیر نزدیک آمد و انگشتر را از دست حضرت بیرون آورد و این آیه نازل شد.
ابوذر غفاری نیز همین شأن نزول را روایت کرده و در ادامه آورده است: در آن هنگام، پیامبر صلی الله علیه و آله در حال نماز بود و این ماجرا را مشاهده کرد. هنگامی که از نماز فارغ شد، سر به سوی آسمان برداشت و گفت: خدایا! برادرم موسی از تو خواست که روح او را وسیع و کارها را بر او آسان کنی و گره از زبانش بگشایی تا مردم گفتارش را درک کنند و نیز تقاضا کرد هارون را که برادرش بود، وزیر و یاورش قرار دهی و به وسیله او بر نیرویش بیفزایی و در کارهایش شریک سازی.
خداوندا! من محمد، پیامبر و برگزیده توام. سینه مرا گشاده کن و کارها را بر من آسان ساز. از خاندانم، علی علیه السلام را وزیر من گردان تا به وسیلهاش پشتم قوی و محکم شود. هنوز دعای پیامبر صلی الله علیه و آله پایان نیافته بود که جبرئیل آیه ولایت را نازل کرد.
✅تأیید شأن نزول از سوی عالمان شیعه و اهل سنت
این شأن نزول از طرق گوناگون در منابع شیعه و اهل سنت نقل شده است. از جمله اصحابی که این حادثه را نقل کردهاند، امام علی علیه السلام، عبداللّه بن عباس، ابورافع مدنی، عمار بن یاسر، ابوذر غفاری، انس بن مالک، و مقداد بن اسود هستند. در کتاب غایة المرام تعداد 24 حدیث در این باره از اهل تسنن و 19 حدیث از شیعه نقل شده است. شهرت این خبر به حدی بوده که حسان بن ثابت، شاعر رسول خدا صلی الله علیه و آله نیز این منقبت علی علیه السلام را به نظم آورده است:
فانت الّذی اعطیت اذ کنت راکعاً / زکاة فدتک النفس یا خیر راکع
فانزل فیک اللّه خیر ولایة / و اثبتها اثنی کتاب الشرایع.
تو همانى كه در ركوع بخشيدى / على! جان فدايت، اى بهترين ركوع كننده!
خداوند، بهترين ولايت را در شأن تو فرو فرستاد / و آن را در قوانين استوار دين، تبيين كرد.
محدثان بزرگی از اهل سنت در اعصار گوناگون این روایت را در کتابهایشان آوردهاند. آلوسی گفته است: بیشتر اخباریان برآنند که این آیه در شأن امام علی علیه السلام نازل شده است. احادیث مربوط به نزول آیه در شأن علی علیه السلام که از شیعه و اهل سنت نقل شده در حد تواتر بوده و مفید یقین است، و این احادیث مورد استناد محدثان، مفسران، متکلمان و فقیهان قرار گرفته است؛ تا آنجا که فقها در مسئله فعل کثیر در نماز و اینکه آیا صدقه مستحبی زکات نامیده میشود یا نه، به آن استناد کردهاند.
اهمیت این آیه وقتی نمایان میشود که اهل بیت علیهم السلام و از جمله امیرالمومنین علیه السلام به این آیه در برابر مخالفین، استدلال نمودهاند. امام هادی علیه السلام در نامهای به اهل اهواز، بعد از ذکر این آیه میفرمایند: علماء اتفاق دارند بر این که این آیه در مورد امیرالمومنین علی علیه السلام است، آنگاه که در حالت رکوع، انگشترش را صدقه داد. شیخ طوسی از بزرگان علمای شیعه میفرماید که قویترین نص بر امامت امام علی علیه السلام از قرآن آیه ولایت است.
✅معنای «ولی» در آیه ولایت
مهمترین اختلاف در تفسیر این آیه، پیرامون واژه «ولی» در آن است. از دیدگاه شیعه «ولی» در این آیه مانند «مولی» در حدیث غدیر، به معنای «سرپرست» و «صاحب اختیار» است اما از دیدگاه اهل سنت، واژه «ولی» به معنای «دوست» و «یاور» است.
اگر چه واژه «ولی» بر معانی یا مصادیق متعددی اطلاق شده است، اما منظور از «ولی» در آیه، همان معنای اول است، یعنی امیر مؤمنان(ع) مانند خدا و رسول(ص) می تواند در باره امور مردم، دخالت، تصرّف و تصمیم گیری کرده، بر آنان حکومت کند. دلیل این ادّعا، آن است که:
👈اول) حصر موجود در آیه: معنای دوم و سوم با مفهوم حصر در آیه، سازگار نیست؛ زیرا در ابتدای آیه واژه «انما» به کار رفته شده و آن به معنای انحصار است؛ یعنی حکم را بر آنچه پس از «انّما» ذکر شده اثبات، و از آنچه ذکر نشده، نفی میکند بنابراین کلمه «إنّما» بر ولایتی خاص دلالت میکند، ولایتی که اوّلاً وبالذات به خداوند اختصاص دارد و برای دیگران با اذن و مشیت الهی ثابت میشود. دلیلی ندارد که قرآن کریم، تأکید کند تنها برخی از مؤمنان، دوستدار یا یاور شما هستند؛ امّا دیگر مؤمنان. واقعی که در رکوع زکات نداده اند، دوست و یاور شما نیستند!
👈 دوم) تنافی معنای نصرت با آیات دیگر: در صورتی که معنای آیه، تأکید بر لزوم دوستی و یاری افراد خاصی از مؤمنان باشد، این آیه با آیات و روایاتی که تأکید دارند همه اهل ایمان، دوست و یاور یکدیگرند و همه با هم برادرند و باید با هم تعاون داشته باشند، مانند «وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ» و «إِنَّمَا ٱلْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ» تنافی دارد.
نتیجه سخن اینکه ماه ذی الحجه یادآور فضائل بیشماری برای اهل بیت علیهم السلام است که از جمله آن، ماجرای خاتمبخشی امیرالمؤمنین علیه السلام است که موجب شد خداوند آیه «إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُواْ الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلاَةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَهُمْ رَاکِعُونَ» را نازل کند و در آن بر ولایت و سرپرستی امیرالمؤمنین علیه السلام تأکید نماند.
📌#فضائل_امیرالمؤمنین_علیه_السلام
📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|
🔰 آیه ولایت در اشعار شاعران مسلمان
✍️روز 24 ذی الحجه سال نهم هجری، روزی است که ماجرای خاتم بخشی امیرالمؤمنین علیه السلام و نزول آیه ولایت واقع شده است.
✍️بر این اساس، برخی شاعران پیرامون این فضیلت امیرالمؤمنین علیه السلام اشعاری را سروده اند.
1️⃣نخستین شعر سروده شده در این باب به صحابی شاعر حسان بن ثابت برمیگردد که سرودهاست:
🏷 و انت الذی اعطیت اذ کنت راکعا / زکاه فدتک النفس یا خیر راکع
🏷 فانزل فیک الله خیر ولایت / و بینّها فی محکمات الشرایع
💢تو بودی که در حال رکوع زکات بخشیدی، جان به فدای تو باد ای بهترین رکوع کنندگان
💢و به دنبال آن خداوند بهترین ولایت را دربارهٔ تو نازل کرد و در ضمن قرآن مجید آن را ثبت نمود.
2️⃣ سید رضی میگوید:
🏷و من سمحت بخاتمه یمین / تضن بکل عالیه الکعاب
💢و علی آن کسی است که دست پر جودش انگشتری را بخشید، آن دستی که بر هر صاحب فضیلت و شرافتی برتری داشت.
3️⃣دعبل شاعر شیعه در مورد خاتم بخشی علی چنین انشا نمودهاست:
🏷اذ جاءه المسکین حال صلوته / فامتد طوعا بالذراع و بالید
🏷فتناول المسکین منه خاتما / هبط الکریم الاجودی الاجود
💢در آن هنگامیکه مسکینی در حال نماز او به سوی او آمدو او از روی میل و رغبت ذراع و دست خود را به سوی او دراز کرد
💢در این وقت آن مسکین انگشتری را از او گرفت و جبراییل که گرامیترین افراد گرامیست نازل شد.
4️⃣خزیمه بن ثابت در این مورد سرودهاست:
🏷صدق خاتمه راکعا / فاحسن بفعل امام الوری
💢اوست که در رکوع نماز انگشتری خود را صدقه داد، پس چقدر نیکوست این عمل در مقابل همه خلایق عالم.
5️⃣سید حمیری از شعرای بزرگ صدر اسلام در دیوان خود چنین بیان میدارد:
🏷من ذا بخاتمه تصدق راکعا / فاثابه ذوالعرش منه ولاءا
💢کیست آنکه انگشتری خود را در حال رکوع صدقه داد و بدین جهت خداوند صاحب عرش ولای خود را جزای او داد.
6️⃣شهریار تبریزی شاعر معاصرنیز در غزل معروف «علی ای همای رحمت» با اشاره ای به این آیه چنین سروده:
🏷برو ای گدای مسکین در خانه علی زن / که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را
📌 #امامت
📌 #فضائل_امیرالمؤمنین_علیه_السلام
📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|
✡️ شیپور «شوفار»؛ از کنیسه تا حسینیه!
📍این شیپور از چه چیزی ساخته شده است؟
📍تاریخچه استفاده از آن در مراسم عزاداری چگونه است؟
📍آیا امروزه در مناطق دیگر جهان نیز از این شیپور استفاده می شود؟
📥در فرسته بعد پاسخ این سؤالات بیان شده است
👇👇👇👇
📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|
✡️ شیپور «شوفار»؛ از کنیسه تا حسینیه!
✍️ رسول چگینی
🔹یکی از رسوم مناطق جنوب ایران که در عزاداری دیده می شود، استفاده از شیپوری استوانه ای شکل و مارپیچ است که برای نواختن صدای بلند به همراه دمام، طبل و سنج استفاده می شود.
این شیپور در واقع نوعی شاخ حیوان است که با ایجاد سوراخی در بدنه آن و دمیدن شدید هوا در آن سوراخ، صدای بلندی از دهانه آن خارج می شود.
🔸استفاده از این شیپور در مراسم عزاداری، یکی از رسوم وارداتی است که نمی توان پیشینه زیادی برای آن در ایران یافت و به نظر می رسد اواخر صفویه این شیپور در مراسم عزاداری جنوب ایران استفاده شده است.
صد البته استفاده از شاخ حیوانات به عنوان شیپور، پیشینه ای طولانی در میان جوامع بشری دارد و امروزه نیز در مناطقی از هند، خاورمیانه و آفریقا همچنان از آن در مراسمات مذهبی استفاده می کنند.
✡️ اما شاید بتوان بیشترین استفاده از این نوع شیپور را در دین یهودیت دانست. یهودیان این شیپور را شوفار نامیده اند.
📣 شوفار (به عبری: שופר) نوعی سازی بادی است که بهطور معمول در آیینهای یهودی از دوران کهن تا به امروز استفاده میشود. این ساز را یهودیان در هنگام نبرد سرزمین کنعان در پشت دیوارهای شهر اریحا استفاده کردند. آن روز یوشع این ساز را نواخت. در سنت یهودی شوفار را در جشنهای روش هشانا و یوم کیپور مینوازند تا نشان دهند که روزه به پایان رسید و وقت افطار است.
📣کابالا معتقد است که شوفار شیطان را گیج می کند و از توطئه های او علیه یهودیان جلوگیری می کند
شوفار تنها سازی است که یهودیان از دوران باستان تاکنون حفظ کردهاند. این ساز با استفاده از شاخ یک حیوان حلال گوشت معمولاً قوچ ساخته میشود.
واژهٔ شوفار و شیپور احتمالاً هردو از یک ریشه هستند.
🕎 دستور نواختن شوفار (دمیدن در شاخ قوچ) بهطور مستقیم در تورات آمده است:
1️⃣ «روز اول ماه هفتم برای شما روز مقدس اعلام شده است. هیچ کار و پیشهای انجام ندهید، برای شما روز نواختن شوفار باشد.» (سِفر اعداد، فصل۲۹، آیه۱)
2️⃣ حتی اگر شخصی بهسبب بیماری یا علل دیگر نتواند به کنیسا آمده و صدای شوفار را بشنود، باید از کسی که شوفار میزند درخواست کند که به خانهٔ او یا به بیمارستان آمده و در آنجا برای او شوفار بزند.
3️⃣ نواختن شوفار در یهودیت میصوای [فریضه و واجب] بسیار مهمی است.
♨️ هرچند نمی توان کاربست شوفار را منحصر در یهودیت کرد، اما به نظر می رسد توجه به جایگاه آن در یهودیت و تبدیل شدن به نمادی برای آنان به گونه ای که حتی شبکه ای تلویزیونی با عنوان «شوفار تی وی» دارند، ضرورت دقت بیشتر برای استفاده از آن را گوشزد می کند تا از آسیب های تمدنی در میان مسلمانان پیشگیری شود.
📌#هزار_و_یک_نکته
📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|
5.79M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
✡️ نواختن شوفار (کرنا) و شادی برخی اعضای «مؤسسه معبد» و سازمان «بنه اسرائیل» بهخاطر پیداشدن مادهگاوهای قرمز
📹 منبع: اندیشکده مطالعات یهود
📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|
✡️ مراسم دعای یهودی " Slichot " با شوفار در طول روزهای توبه قبل از یوم کیپور در دیوار غربی در شهر قدیمی اورشلیم، 2008.
📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|
✡️یک مرد یهودی اسرائیلی در دیوار غربی اورشلیم در حال دمیدن شوفار.
📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|
✡️شلومو گورن خاخام یهودی و فرمانده اسرائیلی در جنگ با اعراب، پس از تصرف موفقیتآمیز اورشلیم شرقی توسط اسرائیل در طول جنگ شش روزه در سال 1967، برای اعلام پیروزی در شوفار دمید.
📚 @rsl_chegini |کانال هزار و یک نکته|