114. سورۀ ناس
بسم الله الرحمن الرحیم قل اعوذ برب الناس ملک الناس اله الناس من شر الوسواس الخناس الذی یوسوس فی صدور الناس من الجنه و الناس
👨👦👦سورۀ ناس آخرین سوره در ترتیب مصحف شریف (ترتیب تلاوت) و نخستین سوره در ترتیب آموزشی– پژوهشی قرآن کریم است. سورۀ ناس شش آیه دارد و در مکّه مکرّمه نازل شده است. نام سوره از کلمۀ «ناس» که در آیۀ نخست و چهار آیۀ دیگر به کار رفته اخذ شده و چون نخستین سورۀ قرآن است که مردم آن را می آموزند، نامگذاری آن به «ناس» (= مردم) و تکرار آن شایان تأمّل و تدبّر فراوان است.
سورۀ ناس بیانگر آن است که انسان و جوامع انسانی همواره در معرض سخنان، وسوسه ها، تبلیغات، نیرنگ ها، مکرها و حیله های گوناگونی قرار دارد که سلامت او را تهدید می کنند (ده بار تکرار حرف «سین» در کلمۀ «ناس» که پنج بار به کار رفته، «وسواس»، «خنّاس» و «یوسوس» قابل توجّه است). بیشتر این ترفندهایِ گمراه کننده و غفلت زا از سوی کسانی سازماندهی و القا میشوند که خواهان چپاول اموال مردم و تحقیر و تضعیف آنها هستند تا انسانها و جوامع بشری را از آزادگی و بندگی خدا به بردگی و بندگی خود بکشانند؛ اربابان، پادشاهان، امیران، فرمانروایان و معبودهایی که خود را مالک و صاحب مردم میپندارند؛ چنانکه فرعون مصر معتقد بود و می گفت: «أَنَا رَبُّكُمُ الْأَعلى» (نازعات، 24)؛ «وَنَادىٰ فِرعَوْنُ فِي قَوْمِهِ قالَ: يا قَوْمِ أَلَيسَ لِي مُلكُ مِصرَ وَهذِهِ الأَنهارُ تَجرِي مِن تَحتِي؟» (زخرف، 51)؛ «وَقالَ فِرعَوْنُ: يا أَيُّهَا المَلَأُ ما عَلِمتُ لَكُم مِن إِلهٍ غَيْري» (قصص، 38).
وسوسه های مختلفی که انسان با آن رو به روست از درون انسان و دیگر مردمانی که گاهی آشکار و شناخته شده اند و زمانی پنهان و مخفی اند نیز نشئت میگیرد؛ از این رو، سوره با فرمان «قل» (بگو - بشنو و بگو) و لزوم همراهی و همصحبتی با «ربّ»، «مالک» و «الـه» حقیقی و یکتای همۀ مردمان عالم، راه برون رفت از این وسوسه های درونی و برونی را توکّل و ایمان، و امید و اعتماد، و بندگی خداوند یکتا در همۀ صحنه های زندگی و همۀ ساحت های شناختی، عاطفی و رفتاری دانسته تا انسانها با اندیشیدن و برنامه ریزی بتوانند بر تهدیدها و تشکیک ها، ضعف ها و ترس ها، ظلمت ها و کاستی ها غلبه کنند.