🔹اما پرسش اساسی در این اینجا امکان عملیاتی شدن «امتداد حکمت» و فراتر از یک شعار بودن آن می باشد ؟ آیا حکمت اسلامی ظرفیت امتداد یافتن در زندگی بشر را دارد ؟
▫️کدام جهان بینی ؟
• در موضوع «امتداد حکمت» هر جهان بینی استعداد امتداد یافتن را ندارد بلکه تا یک جهان بینی ویژگی های زیر را دارا نباشد از ظرفیت امتداد یافتن بی بهره است :
۱) متکی بر برهان عقلی باشد و از بدیهی آغاز گردد تا پایدار و با ثبات و جاودان باشد .
۲) نگاهی لاحدّی و بی انتهاء به انسان دهد تا او را از پوچ گرایی و توقف در حرکت برهاند .
۳) نگاهی وحدت گرایانه به کثرات جهان دهد تا تقدس و ایمان بر زندگی انسان حاکم شود .
۴) در نگاه به انسان ،فرد گرا و جامعه محور باشد تا تعهد و مسئولیت آوری را به ارمغان آورد .
۵) ادراکات اعتباری انسان را ارزش دهد تا حرکت انسان در زندگی دنیایی را سامان دهد .
▫️شهید مطهری جهان بینی ها را به چهار گروه تقسیم می کند:
۱) جهان بینی علمی
۲) جهان بینی فلسفی
۳) جهان بینی مذهبی
۴)جهان بینی توحیدی
▫️و از میان آنها تنها جهان بینی توحیدی است که ویژگی های بالا را داراست زیرا :
الف) در این جهان بینی نخستین آگاهی انسان که با آن دفع سفسطه و شک گرایی می شود ، «ضرورت ازلی» است . لذا نقطه آغاز و پایان آن توحیدی است که نگاهی وحدت گرا از جهان می دهد .
ب) در جهان بینی توحیدی ، جایگاه انسان در بالاترین تجلی است که باید حرکت خود را از پایین ترین تجلی(دنیای مادی) به سوی آن جایگاه آغاز کند . حرکت انسان ، اجتماعی است و بر اساس قوانین اعتبار شده از سوی خداوند سامان می یابد .
• در جهان بینی فلسفی ،واجب الوجود داریم اما در پس پرده نظام علیت ماهوی نشسته و همچون بیگانه ای با جهان تنها عنوان «فاعل بعید» را دارد . فیلسوف در حکمت عملی به زندگی انسان توجه دارد اما به سبب کنار گذاشتن ادراکات اعتباری ،از فقه و نقل بی بهره است و به دلیل محدود شدن به «عقل معاش» ، قداست و ایمان و شوق انگیزی را از دست می دهد .
• در جهان بینی مذهبی ، اعتقاد به خدا هست اما به سبب تکیه بر بهشت و جهنم جسمانی ، هم خداوند مقامی تشریفاتی یافته و هم نگاه فردی بر حرکت انسان حاکم گشته است. همچنین روش تعبدی و جدلی این جهان بینی و دوری از برهان ، ما را از ظرفیت عقل محروم می سازد .
• در آخر ، با جهان بینی فلسفی یونانی و یا جهان بینی مذهبی اخباری و یا جهان بینی پوزیتویستی اسلامی ، نمی توان به «امتداد حکمت» جامه عمل پوشاند .
•
•
•
•
༺ مدرسه علوم انسانی اسلامی آیه ༻
https://eitaa.com/joinchat/2315124922C2faae9826b