⚪️ وجود ذهنی؛ بیان نظر استاد 📜برگرفته از نگاهی نو به فلسفه اسلامی ص ۱۷۵_۱۸۷ برای روشن شدنِ حقیقت وجود ذهنی و رابطه آن با علم حصولی از منظر استاد فیاضی لازم است به چند نکته اشاره کنیم : 1⃣از دیدگاه استاد فیاضی ، علم حصولی همان مفهوم است که به نحو بالذات و بالفعل در حال حکایت از محکی خاص خود است. ایشان به تبع ملاصدرا و برخلاف مشائین علم حصولی را حالت حکایت گری نفس می دانند نه حاصل انفعال نفس از اشیاء بیرونی . بدین ترتیب می توان ادعا کرد علم حصولی کمال نفس است زیرا نفس پیش از علم حصولی ، حالت حکایت گری را نداشته اما با استکمال تدریجی حالت حکایت گری پیدا کرده است و از چیزی حکایت می کند. 2⃣بیان شد معنا و محکی چیزی است که مفهوم به نحو ذاتی و فعلی از آن حکایت می کند . استاد فیاضی معتقد است " وجود ذهنی یا صورت ذهنی و وجود ظلی " قسمی از معناست نه مفهوم . توضیح : هرگاه مفهوم در حال حکایت است حتما باید محکی ای داشته باشد؛ زیرا حاکی و محکی متضایفان هستند و بدون هم تحقق ندارند . محکی خود دو قسم است: محکی واقعی و محکی ذهنی مثال مفهوم کتاب ( حالت حکایت گری نفس ) در حال حکایت از معنای کتابی است که در خارج محقق است که این معنا ، " محکی واقعی " مفهوم کتاب است . اما پس از آن ، در نفسِ فاعل شناسا ، تصویری از محکی پدیدار می شود که این تصویر همان " محکی ذهنی " مفهوم کتاب است که از آن به وجود ذهنی یا صورت ذهنی تعبیر می کنیم. 3⃣از دو نکته قبل معلوم شد علم حصولی غیر از وجود ذهنی است و اساسا این دو از دو سنخ هستند، علم حصولی از سنخ حاکی و وجود ذهنی محکی علم حصولی منتها محکی ذهنی نه واقعی آن. 4⃣ علم حصولی و وجود ذهنی ، عرض و از مقوله کیف نفسانی هستند که وجود حقیقی دارند و به عین نفس موجودند. 5⃣ نفس به علم حصولی و نیز وجود ذهنی اشراف و علم حضوری دارد. 6⃣شاهد بر تحقق وجودات ذهنی در انسان ، مواردی است که او دچار خطای در تطبیق می شود . همچون فردی تشنه ای که در بیابان سراب می بیند ؛ او دارای علم حصولی به آب است که از حقیقت آب بالذات و بالفعل حکایت می کند ، از این رو به جستوجوی آن می کوشد ولی زمانی که به آن می رسد با سراب رو به رو می شود نه آب . در این حالت پی می برد در آن هنگام که به آب علم حصولی داشت ، علم حصولی او از محکی دیگری حکایت می کرد که مشابه با آب حقیقی بوده است. بنابرین در مواردی که خطای در تطبیق رخ می دهد حتما وجود ذهنی محقق است. 7⃣بر اساس نکات بیان شده می توان تصدیق کرد که وجود ذهنی ، شِبه ، مثال، شبح و سایه وجود خارجی است و از نظر استاد هیچ یک از ادله وجود ذهنی توان اثبات این مدعا را ندارد که نفس شیئ خارجی به ذهن می آید. 8⃣با توجه به اینکه گفتیم هر مفهومی (علم حصولی ) بالذات از محکی خود حکایت می کند و تفاوتی میان مفاهیم در این جهت نیست و نیز گفتیم محکی گاهی واقعی و گاهی ذهنی است،از این نکته به دست می آید که وجود ذهنی مختص مفاهیم ماهوی نیست. #مکتب_فلسفی_استاد_فیاضی #استاد_فیاضی #فلسفه #آیت_الله_فیاضی ◀️مکتب فلسفی استاد فیاضی 🆔 @FayaziPhilosophicalSchool