📌 اندیشکدهها به چند نوع تقسیم میشوند؟ (قسمت چهارم)
الف) تقسیمبندی بر اساس سطح خروجیهای تولیدی
🔸۱. سطح بینشی و مبنایی
برخی از اندیشکدهها بیشتر در مسائل بینشی و مبنایی کار میکنند و به کارهای عملیاتی متناسب با مسائل روز کمتر میپردازند. مجموعههایی که روی علومانسانی اسلامی، الگوهای تمدن اسلامی، مباحث تمدنی و مباحث اعتقادی کار میکنند، بیشتر در این دسته قرار میگیرند. خروجیهای این نوع از اندیشکدهها معمولاً جهتهای فکری و بینشی ایجاد میکند.
هرچند کارهایشان بسیار مهم و زیربنایی است، اما مشتری نقد و نیازمند به کارهایشان در دستگاهها و نهادهای تخصصی معمولاً کم هست. فلذا در دنیا هم معمولاً با آنها بر اساس مدلهای حمایتی و گرنت تعامل میکنند. خروجیها خروجیهای بلندمدتی است.
🔹۲. سطح راهبردی و استراتژیک
مجموعههایی که در اسناد کلان، مثل سند تحول آموزش و o پرورش، سند چشمانداز، سیاستهای کلان اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی فعالیت میکنند. معمولاً مخاطبان آنها مسئولان لایه اول کشور و عمدتاً ملی و فرادستگاهی هستند. حداکثر آنکه مخاطبشان استانی ولی در این حالت هم رأس استانهاست. جنس خروجیهایشان راهبرد و سیاست است و معمولاً اسناد مکتوب تولید میکنند.
کمتر مخاطب عمومی و ترویجی دارند. خیلی از وقتهایشان در جلسات توجیهی با نهادهای مختلف صرف میشود. عمده کاری که شاید بتوان آنها را کمک کرد و سطحشان را ارتقا داد، ارتباط مؤثر برقرار کردن با مخاطبانی است که در لایههای کلان تصمیمگیر هستند و مهمترین چیزی هم که برای آنها انگیزه ایجاد میکند، بازخورد مثبت گرفتن از خروجیهایشان است.
🔸۳. سطح عملیاتی و اجرایی
مجموعههایی که راهکارهای عملیاتی و اجرایی طراحی و ارائه میکنند. مجموعههایی که روی بودجه سالانه کار میکنند. اندیشکدههایی که کارهای کوتاهمدت مثلاً یکی دوماهه، عمیق و دقیق روی یک موضوع کار میکنند یا کسانی که از نظر جغرافیایی روی یک موضوع خاص فعالیت دارند مانند مجموعههایی که روی مسئله محیطزیست خوزستان کار میکنند. یا کسانی که از منظر سطح سازمانی، به مسائل یک بخش از وزارت نیرو در حوزه آب میپردازند در این دسته قرار میگیرند.
معمولاً خروجیهای آنها به اجرا نزدیکتر و قابل ارزیابی دقیق و ملموس است. وصل کردن آنها به سازمانهای مختلف، تعریف مسائل موردنیاز کشور و اولویت دادن به آنها بسیار مهم است. ضمن اینکه ایجاد سازوکارهای ارزیابی راهحلها برای آنها، هم در رتبهبندی و ارزشگذاری آنها مهم است و هم در ارتقای کیفیت و کمّیت آنها و هم در اینکه مخاطبانشان بتوانند از آنها درست استفاده کنند.
🔹۴. سطح محصولات و خدمات نهایی
آخرین سطح از منظر خروجی مجموعههایی هستند که محصولات و خدمات نهایی تولید میکنند. یعنی کار اندیشهورزانهای که تولید میشود را در قالب اسناد سیاستی، چه در لایه راهبردی و چه در لایه عملیاتی ارائه نمیکنند بلکه آن را به یک محصول و خدمتی تبدیل میکنند که ممکن است آنها را به یک سری خدمات به جامعه نخبگانی تبدیل کنند و یا به دستگاهها و نهادهای حکومتی یک سری نظامهای ارزیابی و اعتبارسنجی و امثال آنها بدهند و یا یک سری محصولات رسانهای تولید کنند.
معمولاً تیمهای اجرایی آنها قویتر از هستههای اندیشهورزشان است. باشد. محصولاتشان میتواند محصولات خیلی ملموسی مثل کتاب داستان، حتی محصولات بازی و اسباببازی باشد.