مقدمه:
افزایش تعطیلات هفتگی از آن دست تصمیمات بنیادینی است که سهم بسزایی در بنیاد الگوی زیستِ ایرانیان خواهد داشت. سهمی که لایههای عمیقی داشته و پیامدهای مثبت و منفی آن در درازمدت رخ خواهد نمود. برخلاف تصور رایج، تصمیمگیری در رابطه با تعطیلات یک موضوع بسیار مهم و پیچیده است. بیراه نیست اگر بگوییم تصمیمگیری در رابطه با تغییر تعطیلات (میزان و روز آن)، تصمیم گیری برای یک امر دینی، تاریخی، تمدنی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، امنیتی، اقتصادی، جغرافیایی ،... است. با رصد و مرور تعداد بالایی از گزارشهای رسانهای در شش ماهۀ اخیر (بیش از 100 گزارش)، متوجه می شویم، اضافهشدن روز شنبه به تعطیلات و تقلیل و فروکاستن مساله تجارت به اضافه شدن یک روز تعطیلی توسط جریانی است که بهواسطه حضور در ساختارهای رسمی و قدرت رسانهای، بیشترین پوشش رسانهای را یافته و مورد حمایت قرار گرفته است. این در حالی است که بررسی علمی و کارشناسی مساله ابعاد و زوایای مغفولی را نمایان میکند که تصمیم گیری در این خصوص را با مخاطرات جدی مواجه میکند. برخی از مهمترین نکاتی که در این بین باید مورد توجه قرار بگیرد به شرح ذیل است. (به پیوست گزارش تفصیلی تقدیم میگردد)
- سادهنمایی مسأله یا بزرگ نمایی راهحل تعطیلی شنبه در اقتصاد ایران: همانطور که آمار های تجاری ما نشان می دهد، 85 درصد تجارت خارجی ما با 10 کشور بوده و این که ارتباط تجارت خارجی ما با جهان (200 کشور) با اضافه شدن یا کم شدن یک روز کاری فلج خواهد شد، در بحث تجارت خارجی بیشتر به یک جوک شباهت دارد تا یک واقعیت خارجی؛ چرا که به علت تفاوت زمانی کشورها با یکدیگر، عملا همه کشورها امکان تعامل در ساعات مشترک اداری با بسیاری از کشورها را ندارند، اما حجم تجاری سنگینی میان آنها برقرار است. اساسا متغییرهای اصلی و مهم در اضافه یا کم شدن حجم تجارت خارجی یک کشور به موضوعات بسیار مهمی مانند اقتصاد سیاسی حاکم بر جهان، وضعیت سیاسی و ارتباطات سیاسی میان کشورها، تدارک زیرساخت های ملی و بین المللی، ... وابسته است و که متغییر اضافه یا کم شدن یک روز تعطیلی برای افزایش چند ساعت اداری مشترک، تقریبا هیچ اثر ملموسی را نمی توانند بر تجارت خارجی ما داشته باشند. درواقع در یک عملیات رسانه گسترده توسط یک صنف خاص، علل متعدد و اصلی مشکلات مذکور، به عدم همپوشانی تعطیلات، فروکاسته شده و پیچیدگیهای دیگر موضوع، و علل آن، مورد غفلت واقع شده است. ایدۀ «کاهش و یا رفع مشکلات اقتصادی، با کاهش یکروزه تعطیلات»، یک بزرگنمایی از اثرگذاری چنین اتفاقی در حل مشکل یا معضل مذکور است
- مسکوتگذاشتن امکان راهحلهای دیگر: درحال حاضر تدبیر امور در سطوح مختلف از وضعیتهای فردی تا وضعیت جهانی، در بستر ارتباطات مجازی صورت میگیرد و بسیاری از مشکلاتِ ناشی از فاصلههای زمانی و مکانی را برطرف کرده است. حتی پیشبینی ایناست که مبتنیبر هوش مصنوعی، بسیاری از مشکلات ناشی از نیاز به حضور مستقیم نیروی انسانی نیز در ارتباطات و مبادلات کاهش پیدا خواهدکرد. ورود رمزارزها به مبادلات رسمی جهانی نیز جدّیبودن مشکل پیشگفته را با سؤال جدیتری مواجه میکند. گو اینکه مبادلات مجازی بینابانکی، معاملات دیجیتال و رمزارزها، خود مانع بروز مشکل مبادلات بوده، یا پاسخی به بزرگیِ چنین مشکلی هستند. از طرف دیگر در حال حاضر 5 شنبه ها در چند استان و به ویژه در تهران به عنوان بزرگترین مرکز مبادلات مالی کشور که حجم اصلی و بالای تبادلات مالی در آن اتفاق می افتد، تعطیل بوده و اگر اثراتی این تعطیلی داشته، مر بوط به قبل است و اضافه شدن استان های دیگر به تعطیلات هفتگی، اتفاق خاص تازه ای را در مبادلات ما رقم نخواهد زد.
- بی توجهی به اختلافات زمانی میان کشورها: این مشکل به علت چرخش زمین و تغییر زمان روزانه میان کشورها، یک مشکل عمومی است.به عبارتی نظم شب و روز دو نیمکره و فاصله زمانی میان کشورها را نمیتوان با تعطیلکردن، درست کرد. وقتی چندین ساعت اختلاف زمانی میان کشورهای غیرهمسایه و دور برای تنظیم زمانهای اداری برای همه کشورها متصور است، اضافه یا کم شدن تعطیلات، اثری بر مراودات تعداد زیادی از کشورها نمی تواند داشته باشد.به عنوان مثال اختلاف زمانی 8 تا 12 ساعته میان کشور چین واتحادیه اروپا و امریکا وجود دارد و این اختلاف زمانی مانع از حجم بالای مراودات میان انها نشده است
- بی توجهی به عمق مسئله:تغییر تعطیلات،برابر با تغییر تقویم کشور و چارچوب آن است و لذا تمام حوزه های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی را دچار تغییرات عمیق و گسترده خواهد کرد.بی توجهی اعجاب آور نسبت به تضعیف قدرت و توان فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جامعه برای کشوری مانند ما، یک مسأله بسیار حیاتی است، چراکه اساساً جامعه بدون این توان فرهنگی و اجتماعی، امکان حرکتهای ایجابی که در راستای الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت باشد را از دست خواهد داد.