یکی از سخنان تامل برانگیز حضرت علی علیه‌السلام در نهج‌البلاغه که در آن به توصیفات کم نظیری از شخصی پرداخته شده این کلام حضرت است: لِلَّهِ بَلَاءُ [بِلَادُ] فُلَانٍ‏فَلَقَدْ قَوَّمَ‏ الْأَوَدَ وَ دَاوَى الْعَمَدَ وَ أَقَامَ السُّنَّةَ وَ خَلَّفَ‏ الْفِتْنَةَ ذَهَبَ نَقِيَّ الثَّوْبِ قَلِيلَ الْعَيْبِ أَصَابَ خَيْرَهَا وَ سَبَقَ شَرَّهَا أَدَّى إِلَى اللَّهِ طَاعَتَهُ وَ اتَّقَاهُ بِحَقِّهِ رَحَلَ وَ تَرَكَهُمْ فِي طُرُقٍ مُتَشَعِّبَةٍ لَا يَهْتَدِي بِهَا الضَّالُّ وَ لَا يَسْتَيْقِنُ الْمُهْتَدِي‏. (خطبه ۲۲۸) در اینکه منظور حضرت در خطبه مذکور چه کسی است بین شارحین نهج‌البلاغه اختلاف وجود دارد، این اختلاف گاه در شخص مورد نظر و گاه در مراد و انگیزه حضرت است. 🔹ابن‌ابی‌الحدید معتزلی فرد مورد ستایش حضرت در این خطبه را خلیفه دوم دانسته و مدعیست نسخه‌ای به خط سید رضی به او رسیده که ذیل خطبه تصریح عمر می‌کند: فلان المكنى عنه عمر بن الخطاب و قد وجدت النسخة التي بخط الرضي أبي الحسن جامع نهج البلاغة و تحت فلان عمر حدثني بذلك فخار بن معد الموسوي‏. (شرح نهج‌البلاغه،ج۱۲،ص۴) 🔹صاحب منهاج البراعة، این کلام ابن‌ابی‌الحدید را مورد انتقاد قرار داده و احتمال می‌دهد شخص مورد نظر در این خطبه مالک اشتر باشد. وی در ادامه با فرض پذیرش سخن شارح معتزلی می‌نویسد: الحاصل أنّه على كون المكنّى عنه عمر لا بدّ من تأويل كلامه و جعله من باب الايهام و التّورية على ما جرت عليها عادة أهل البيت عليهم السّلام في أغلب المقامات فانّهم لما رأوا من النّاس جمهورهم إلّا النّادر من خواصّ أصحابهم الافتتان بمحبة صنمى قريش، و أنّهم اشربوا قلوبهم حبّ العجلين، و ولعوا بعبادة الجبت و الطاغوت سلكوا في كلماتهم كثيرا مسلك التّورية و التقيّة حقنا لدمائهم و دماء شيعتهم، حيث لم يتمكّنوا من إظهار حقيقة الأمر.(منهاج‌البراعهة، ج۱۴، ص۳۷۲) #کانال_علوم_ومعارف_حدیث @MaarefHadith