ا🖋📄🖋📄
ا📄
ا🖋
ا📄
#تراجم_و_رجال
📜 مقدمه اي در تبيين اصطلاح "اصول اربعمأة و رجال أصول اربعمأة"
با توجه به اینکه بخش نخستِ بررسي موضوعي مبحث تراجم و رجال اختصاص به معرفی «رجال أصول اربعمأة» يا صاحبان اصول چهار صدگانه شيعه دارد، ضرورت ديديم که ابتدائاً اصطلاح «أصول أربعمأة» يا به عبارت ديگر اصل هاي چهار صدگانه شيعه، تشریح و تبيين شود.
▫️تعریف أصول: أصول از ماده (أصل) و به معنای ريشه و پايه می باشد، أصل الشيء أساسه و ما يبتنى عليه، از اینرو آنچه که دین برآن ابتناء یافته، اصول دین گفته می شود.
📒فرهنگ ابجدى، متن، ص۸۵
📒دلائل الصدق لنهج الحق، ج۴، ص۲۱۱
▫️أصول أربعمأة در اصطلاح مجموعه احادیث مسموع و مضبوط از جانب امام معصوم است که بدلیل داشتن این شاخصه، احتمال تصحیف در آنها به حداقل رسیده است. مؤلفین این أصول نیز همان صاحبان أصول، يعني رجال اصول اربعمأة می باشند.
🖊 به این ترتیب معلوم می شود که وجه تسمیه أصول أربعمأة بر معنای لغوی آن استوار است. چرا كه معناي أصول در اين موجز، مکتوباتی هستند که مصدر و مرجع سایر منابع قرار گرفته و از کتب دیگر اخذ نشده اند.
▫️با توجه به نظريات اجماعي علماي رجال و حديث، تعداد اين اصول چهارصد عدد برشمرده شده كه به آن مصطلحاً، اصول چهارصدگانه گفته مي شود.
▫️ضبط این چهارصد (أربع مأة) مجموعه مکتوب حدیثی از زمان امير المومنين تا زمان امام حسن عسکری (علیهم السلام) صورت گرفته است؛ «صنّف الإمامية من عهد أمير المؤمنين (عليه السّلام) إلى عهد أبي محمّد الحسن العسكري (عليه السّلام) أربعماة كتاب تسمّى الاصول».
📒الأصول الستة عشر، ص۱۱
🖊 هرچند هر یک از ذخایر حدیثی امامیه واجد شاخصه های معتنی به می باشد، اما أصول أربعمأة دربردارنده اوصافی است که آنها را از سایر منابع متمایز می سازد:
▪️أحادیث أصول أربعمأة از ذات مقدس امام صادر و إملاء شده است؛ "أنّ الأصول أخذت من المعصوم (عليه السّلام) مشافهة و دوّنت من غير واسطة راو، و غيرها أخذ منها في أصل باعتبار انّ غيرها أخذ منها" مؤید این مطلب روایتی منقول از سید بن طاووس است: «گروهی از اصحاب امام کاظم (علیه السلام) با قلم و کاغذ در محضر ایشان حاضر می‌شدند و چون امام سخنی می‌فرمود یا درباره واقعه‌ای فتوا می‌داد، آن را می‌نگاشتند».
📒مدارك العروة (للإشتهاردي)، ج۲۰، ص۱۴
📒الذریعة، ج۲، ص۱۲۷
▪️أصول أربعمأة مبنا، مصدر و پايه هاي اساسي معارف شيعه به شمار آمده، مورد عنایت خاص علمای علم حدیث، فقه و ... بوده و محل رجوع شیعیان بودند.
همچنین معیار اعتبار کتب حدیثی بعدی محسوب می شدند، به نحوی كه یکی از ملاکات صحّت حدیث نزد محدّثان نسل‌های بعد، وجود آن حدیث در یکی از اين اصول می باشد.
📒وسائل الشيعة، ج۳۰، ص۲۰۰
لازم به ذکر است که جوامع حدیثی دیگر مانند اصول یا کتب أربعه مأخوذ از أصول أربعمأة اند. علامه مجلسی که کتاب شریف بحارالانوار را مبتنی بر اصول أربعمأة تدوین نموده، در مدخل این کتاب، ضمن معرفی مصادر جامع حدیثی اش، اصول أربعمأة را برمی شمرد، از وثاقت آنها دفاع می کند و تصریح می کند که بحارالأنوار مبتنی بر آنها تالیف شده تا ضمن تبویب موضوعی ذخایر و کنوز حدیثی، از زوال آنها محافظت کند.
📒بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج۱، ص۳الی۴۶
▪️اين اصول غالباً توسط شاگردان برجسته ائمه معصومين (علیهم السلام) نگاشته شده و خدمت آن حضرات عرضه شده و به تأييد مباركشان رسيده است، سپس بر آن تقریظ می زدند.
🖊 لذا به منظور اهميت بسيار اين اصول در مكتب اهل بيت (علیهم السلام)، براي غور در فرمايشات مقدس حضرات معصومين (علیهم السلام) إن شاءالله به بررسي اين كتب اصل و شخصيت شناسي صاحبان آن خواهيم پرداخت.
📄
🖋
📄
🖋📄🖋📄