♦️شهید صدر و فهم اجتماعی در استنباط♦️ 🔹شهید صدر ادبیات فهم اجتماعی را پایه‌گذاری کرد؛ فهم اجتماعی در علوم دیگر، بحث‌های سیاسی و غیر سیاسی است اما این فهم اجتماعی را شهید صدر شروع کرد. 🔹شهید صدر نظر می‌دهد که باید مفرد فهم را جدا کنیم؛ هرچند فهم به‌نوعی پیوست نص بوده است و مسائل ناظر به فهم به‌مثابه پیوست‌ها، ضمیمه‌ها و حاشیه‌هایی بر نص بوده است. حجت الاسلام احمد مبلغی بخش دوم ▫️به گزارش شبکه اجتهاد، چهارمین نشست از سلسله‌ نشست‌های علمی «اندیشۀ صدر» با موضوع «نوآوری‌های شهید صدر در فقه» با حضور استاد احمد مبلغی، عضو مجلس خبرگان رهبری و مدرس خارج فقه حوزه علمیه قم به صورت مجازی برگزار و از صفحه اینستاگرام پژوهشگاه شهید صدر به آدرس برگزار شد. ▫️فهم در چارچوب قواعد معطوف به نص، گم شده است. 🔸این عضو مجلس خبرگان رهبری با مد نظر قرار دادن تجربه اصولی و فقهی و اجتهادی تصریح کرد: می‌توان گفت فهم چنان که باید جایگاه خود را پیدا نکرده و در چارچوب قواعد معطوف به نص، گم شده است؛ در حالیکه همه قواعد اصولی یا دلالت‌های لفظی ابزار فهم است و به فهم سمت و سو می‌دهد. 🔸وی افزود: فهم به‌مثابه یک عنصر مستقل محل توجه قرار نگرفته است؛ به زوایای ناگفته، ابعاد ناشناخته و جنبه‌های علمی آن‌ که قابلیت پردازش و تبدیل شدن به ضوابط و قواعد را دارد نیز توجه نشده است. مگر پیوست‌هایی که برای نص وجود داشته است و این پیوست‌ها به‌نوعی فهم را به میدان کشیده است. 🔸مبلغی با اشاره به فهم عرفی اظهار داشت: اصول متأخر قدری در این زمینه پیش رفته است؛ تحلیل فهم اصولیون را نمی‌توان نادیده گرفت؛ مناسبات حکم و موضوع مثالی از تحلیل فهم عرفی است که تناسب‌های موضوع و حکم را رصد می‌کند، می‌سنجد، می‌شناسد و نشان می‌دهد. 🔸این عضو مجلس خبرگان رهبری تنقیح مناط را نوعی تحلیل فهم عرفی ارزیابی کرد و گفت: هرچند زحمات کشیده شده لکن جایگاه فهم را نمی‌توان نادیده گرفت؛ فهم خیلی بیش از این‌ها، جای سخن، تأسیس کردن، پرداختن و توجه اساسی در فقه و اجتهاد دارد؛ اگر فهم ما درست نباشد به خطا می‌رویم و نمی‌توانیم واقعیت نص را کشف کنیم. ▫️شهید صدر در باب «فهم» ادبیات و نگاه‌هایی متفاوت دارد 🔸وی در باب مقوله فهم، شهید صدر را با فاصله مشخصی از فقهای دیگر توصیف و تصریح کرد: شهید صدر در باب «فهم» ادبیات و نگاه‌هایی متفاوت داشته است. 🔸مبلغی در مثالی به افزوده‌های شهید صدر بر فهم عرفی اشاره کرد و گفت: شهید صدر به نظر فقها مبنی بر اینکه اگر نصی در جایی وارد شده باشد، فهم عرفی آن مورد را در حکم مثال می‌بیند و حمل بر مثالیت می‌کند، نکته‌ای اضافه کرده است که این حمل بر مثالیت، گاهی در ارتباط با چند نص هم قابل انجام است؛ به وسیله این دقت شهید صدر می‌توانیم قاعده بسازیم و پیش رویم. 🔸این عضو مجلس خبرگان رهبری مقوله‌های واردشده شهید صدر به بحث فهم را به چهار دسته فهم‌های عرفی، اجتماعی، علمی و تاریخی تقسیم کرد و اظهار داشت: شهید صدر ادبیات فهم اجتماعی را پایه‌گذاری کرد؛ فهم اجتماعی در علوم دیگر، بحث‌های سیاسی و غیر سیاسی است اما این فهم اجتماعی را شهید صدر شروع کرد. 🔸وی ادامه داد: شهید صدر نظر می‌دهد که باید مفرد فهم را جدا کنیم؛ هرچند فهم به‌نوعی پیوست نص بوده است و مسائل ناظر به فهم به‌مثابه پیوست‌ها، ضمیمه‌ها و حاشیه‌هایی بر نص بوده است اما شهید صدر تصریح می‌کند که باید عنصر فهم را جدا کنیم و روی فهم اجتماعی تمرکز می‌کند. 🔸مبلغی درباره فهم اجتماعی که بحث حساسی است ابراز داشت: شهید صدر بابی را در فهم اجتماعی گشوده است که بحث درباره آن باید کماکان انجام شود؛ کلام شهید صدر است که ارتکاز عمومی برای مجموعه وجود دارد که همه در آن مشارکت دارند و خبرگی، مهارت عمومی، ذوق یکسان و یکی‌شده، مربوط به همه و جامع است و در سایه و نتیجه این، ارتکازی متولد می‌شود که فهمی از خود تراوش می‌دهد که در موارد دیگر هم قابل استفاده است. ▫️ارجاع فهم اجتماعی شهید صدر به ارتکاز عام 🔸این عضو مجلس خبرگان رهبری از ارجاع فهم اجتماعی شهید صدر به ارتکاز عام سخن گفت و تصریح کرد: هنر شهید صدر است که برای فهم اجتماعی ادبیات تولید کرده است و زمینه را فراهم می‌کند؛ اما می‌توان زمینه را فراتر برد که فهم اجتماعی گاهی به لحاظ فاهم، گاهی به لحاظ مفهوم و گاهی به لحاظ متعلق مفهوم است؛ بنابراین سه ضلع دارد؛ آنچه شهید صدر می‌فرماید به لحاظ فاهم است، یعنی فهمی جمعی است. 🔸وی محتوای فهم بزرگان اسلامی را فهم اجتماعی دانست و افزود: گاهی در بحث‌های حوزوی تمرکز می‌شود که باید دانش اجتماعی را بدانیم، چون دانش اجتماعی باعث می‌شود که فهم اجتماعی پیدا کنیم. ادامه دارد ... https://b2n.ir/r54997 ♦️گفتمان تمدنی سربازان ولایت خلیج همیشه فارس♦️ @OlomEnsaniEslami