🔴 آشنایی با سوره‌ی عنکبوت / ۱۰
✅ وَ مِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ فَإِذَآ أُوذِىَ فِى اللَّهِ جَعَلَ فِتْنَةَ النَّاسِ كَعَذَابِ اللَّهِ وَ لَئِن جَآءَ نَصْرٌ مِّن رَّبِّكَ لَيَقُولُنَّ إِنَّا كُنَّا مَعَكُمْ أَوَ لَيْسَ اللَّهُ بِأَعْلَمَ بِمَا فِى صُدُورِ الْعَالَمِين. وَ لَيَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُواْ وَ لَيَعْلَمَنَّ الْمُنَافِقِينَ (۱۰_۱۱)
🔹و برخى از مردم (به زبان) مى‌گویند: به خداوند ایمان آورده‌ایم، پس هرگاه در راه خدا آزار ببینند، اذیّت و آزار مردم را به عنوان عذاب خداوند قرار مى‌دهند، و اگر از جانب پروردگارت یارى و پیروزى رسد، با تأكید مى‌گویند: ما با شما بودیم. آیا (نمى‌دانند كه هیچ كس از) خدا به آنچه در دلهاى جهانیان مى‌گذرد، آگاه‌تر نیست؟. و قطعاً خدا كسانى را كه ایمان آورده مى‌شناسد، و منافقان را (نیز) مى‌شناسد.
🔸منافقان شخصیتی دوگانه دارند و از آن‌جا که ایمان واقعی و ثابت ندارند، در پیروزی‌ها و کام‌یابی‌ها خود را شریک مؤمنان می‌دانند، اما در هنگام مشکلات و فتنه‌ها عقب‌گرد می‌کنند و دست از ایمان برمی‌دارند. بنابر قول مشهور، سوره‌ی عنکبوت در مکّه نازل شده است ولی در همان محیط از منافقان سخن می‌گوید و این نشان می‌دهد که خط نفاق از مکّه شروع شده و در مدینه ادامه یافته و شدّت گرفته است، به طوری که منافقان در مدینه به صورت گروهی منسجم و توطئه‌گر درآمدند.
🔸در این آیه به پیروزی پیامبر اکرم(ص) در مکّه اشاره شده است، این پیروزی اشاره به چه مطلبی است؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت که اولاً، در این آیه مطلب به صورت شرطی بیان شده که «اگر خدا در آینده به تو پیروزی بدهد» و این مطلب دلیل بر تحقّق آن در مکّه نیست. و ثانیاً، مسلمانان در مکّه پیروزی‌های غیر نظامی داشتند؛ هم‌چون پیروزی تبلیغاتی و پیشرفت اسلام در میان مردم.
🔸در این آیه از آزارهای مردم با عنوان «فتنه» یاد شده است، ولی از مجازات الهی با عنوان «عذاب» یاد شده است. این اختلاف تعبیر اشاره به آن است که آزارهای مردم در حقیقت عذاب نیست، بلکه وسیله‌ی آزمایش و تکامل انسان و جزیی از برنامه‌ی کلّی امتحان الهی است، پس نباید این آزارها عذاب الهی به شمار آید و بهانه‌ای برای دست برداشتن از ایمان شود. عذاب الهی معمولاً کیفر عملکرد افراد کافر و ناسپاس است، در حالی که فتنه‌ها و مشکلات و آزمایش‌ها برای مؤمنان است و نیز عذاب الهی هنگامی که فرود آید، راه فراری از آن نیست، در حالی که انسان می‌تواند در برابر مشکلات و فتنه‌ها مقاومت کند و بر آنها پیروز شود و از امتحان الهی سربلند بیرون آید. (ادامه دارد)