بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
💠« #روزبرگ_شیعه »💠
موضوع امروز:
«حکیم عمر خیام، اعجوبهی علم و هنر ایران»
روز سهشنبه، ١۴٠٠/٠٢/٢٨
✍️ مناسبت روز: ٢٨ اردیبهشت،
روز بزرگداشت حکیم عمر خیام است؛ غیاثالدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم نیشابوری ملقب به عمر خیام، از بزرگترین و مشهورترین شعرا و دانشمندان تاریخ ایران بعد از اسلام است؛
هرچند او به عنوان شاعری بزرگ معروف شده، اما بنا بر شهادت مورخین و آثار به جا مانده از او، خیام، دانشمند، متفكر، حكيم، فقیه، فیلسوف، ریاضیدان و منجمی بزرگ بوده که در علوم دیگر مانند: قرآن، حديث، تاريخ و طب، نیز سرآمد زمان بوده است، بهگونهای که برخی او را «همهچیزدان» و «اعجوبه علم و هنر ایران» نامیدهاند!
از این شاعر و دانشمند مسلمان ایرانی که خود را شاگرد شیخالرئیس ابوعلی سینا میداند، علاوه بر اشعار و رباعیات پرمعنا، آثار ارزشمندی در علوم فلسفه، ریاضی و نجوم به زبانهای عربی و فارسی برجای مانده است که هر یک نمایانگر علم و دانش عمیق او در علوم مختلف زمان خویش است!
همچنین تقویم امروز ایران، برگرفته از محاسباتی نجومی است که خیام، در زمان جلال الدین ملک شاه سلجوقی انجام داد و به نام «تقویم جلالی» معروف شد.
هرچند بعضی از مورخین به دلیل برخی از ابیات و اشعار عارفانه و عاشقانه خیام و همچنین گرایش او به فلسفه (که در آن زمان، اهلسنت بهشدت با آن مخالف بودهاند)، خیام را شاعری لاقيد و حتی بی دین معرفی کردهاند، اما با بررسی دقیق تاریخ و ابعاد مختلف این دانشمند چندوجهی و كثيرالاطراف، میتوان اثبات کرد که حکیم عمر خیام، دانشمند و شاعری متدین و عالمی معتقد به حكومت اسلامی بوده که در «رساله فی الكون و التكليف»، بر این موضوع تأکید نموده است؛
اگر چه دلیل محکمی بر شیعه یا سنی بودن خیام وجود ندارد، اما
عالم بزرگ شیعی معاصر با وی، «ابوالحسن بیهقی» در «تتمه صوان الحكمة»، استاد خود «حکیم عمرخیام» را، «حجةالحق» و تالیتِلوِ ابن سینا دانسته و از داماد او، محمد بغدادی نقل مىكند كه خیام در آخرين روز حيات، مشغول مطالعه بخش الهیات کتاب شفای ابن سینا بود، که ناگهان سر خود را از كتاب برداشت و رو به من کرد و گفت، جماعت را بخوان تا وصيت كنم! پس از وصيت، نماز گزارد و سر به سجده گذاشت و گفت: «اللهم انی عرفتک علی مبلغ امکانی فاغفرلی فان معرفتی ایاک وسیلتی الیک»: «خدايا میدانی كه من تو را به اندازهای كه در وُسعم بود شناختم، پس مرا بیامرز، زیرا همین معرفتم نسبت به تو وسیله (نجات) من است سوی تو» و در همان حال سجده، جان به جانآفرين تسليم كرد.
پیكر این اندیشمند مسلمان، در جوار آرامگاه امامزاده محمد محروق (١) در نیشابور به خاك سپرده شد و آثار غنی و پربار او، هنوز پس از گذشت قرنها، راهگشای دانش پژوهان و ادیبان و ریاضیدانان و منجمین ایران و جهان است!
و بالاخره سخن امروز را با رباعی مشهوری از خیام، به پایان میبریم:
«اسرار ازل را، نه تو دانی و نه من/ وین حرف معما، نه تو خوانی و نه من
هست از پس پرده گفتگوی من و تو/ چون پرده برافتد، نه تو مانی و نه من»
(📚 برگرفته از کتاب «حکیم عمر خیام» از مجموعه کتابهای آفرینندگان فرهنگ و تمدن اسلام و بوم ایران، نوشته دکتر علی اکبر ولایتی)
--------------------------------------------
(١):
«امامزاده محمد محروق» از امامزادگان عظیمالشأن و بسیار با کرامت و مجرب است، ایشان نوهی «زيد بن علی»، یکی از شجاعترین فرزندان امام زینالعابدین (ع) است که در قیامی که بر علیه حاکم وقت خراسان برپا میگردد توسط دشمنان، شهید شده و پیکر پاکشان را به منظور عبرت پیروان حضرت مانند جد گرامیشان زیدبنعلی (ع)، به آتش میکشند و خاکستر ایشان را در محل کنونی دفن میکنند! لذا به ایشان لقب «محروق» دادهاند.
طبق روایات معتبر، امامزاده محروق در سال دویست هجری قمری به شهادت رسیدهاند و زمانی که امام رضا (ع) به دستور مأمون، عازم خراسان بودهاند، به آرامگاه این امامزاده عظیمالشأن رفته و ایشان را زیارت میکنند! که نشان از تأیید شخصیت و مقام معنوی حضرت بوده، و به همین دلیل، این مکان مقدس، بهعنوان یکی از مهمترین قدمگاههای متبرک رضوی در نیشابور به شمار میرود.
از نسل و ذریه امامزاده سیدمحمد محروق، علماء و شخصیتهای بزرگی همچون میرزا سیداحمد مجتهد ساوجی و علامه سید مرتضی عسکری به وجود آمدند که خدمات ارزشمندی به جهان اسلام و تشیع نمودهاند و برخی دیگر از این بزرگان، هنوز هم در حال خدمت به اسلام و مسلمین هستند.
✅ با«مسابقه بزرگ مجازی والعصر» با ۵٩ جایزه نفیس، همراه شوید👇👇👇
https://eitaa.com/ROOZBARG