بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع: «دخانيات از نگاه اسلام» روز دوشنبه، ١۴٠١/٠٣/٠٩ ✍️ مناسبت روز: امروز مناسبت خاصی نداریم، اما در آستانه «روز جهانی بدون دخانیات» هستیم، و متأسفانه طبق آمارهای رسمی سازمان بهداشت جهانی، استعمال دخانیات، شایع‌ترین عامل مرگ و میر و ناتوانی در سطح جهان است! به طوری که در هر ۸ ثانیه، یک نفر در جهان به دلیل ابتلا به بیماری‌های ناشی از مصرف و مواجهه با دود دخانيات، جان خود را از دست می‌دهد؛ در ایران نیز بر اساس آخرین آمار رسمی وزارت بهداشت، سالانه ۶۵ میلیارد نخ سیگار دود می‌شود و بیش از یازده میلیون نفر در کشور ما، به طور مداوم از دخانیاتی مانند سیگار و قلیان استفاده می‌نمایند، و متأسفانه مصرف دخانیات در ایران نیز از مهمترین عوامل بروز یا تشدید بیماری‌های قلبی‌عروقی، ریوی، عفونی، سرطان‌ و... است؛ البته علاوه بر زیان شدید دخانيات بر سلامت انسان، آمارهای رسمی از زيان‌های اجتماعی، اقتصادی و زيست محيطی نیز حکایت می‌کند؛ هرچند که خوشبختانه در سال‌های اخیر در ایران اسلامی، با اطلاع‌رسانی‌های مؤثر در فضای حقیقی و مجازی، سطح آگاهی مردم نسبت به عواقب وخیم دخانیات بر سلامت آنان افزایش یافته، اما مسلماً یکی از عوامل بسیار مهم کاهش این بلای خانمانسوز، تبیین دقیق نگاه اسلام در برابر دخانیات، و روشنگری در این زمینه است که انشاالله در سخن امروز به‌این موضوع می‌پردازیم؛ ما بر این عقیده هستیم که دين اسلام، به عنوان آخرين و کاملترین دين الهی، همه‌ی نیازمندی‌های جوامع بشری و فرهنگ‌ها و تمدن‌های روی زمين در تمامی دوران‌ها را در نظر گرفته و احکام و دستورات لازم در تمام شئون زندگی را صادر نموده است؛ لذا هرچند که در عصر ظهور اسلام نامی از دخانياتی مانند سیگار و قلیان و انواع دیگر دخانیات در میان نبوده، اما با نگاه کلی به دستورات صادره در آیات و روایات و احکام و تعالیم اسلامی به وضوح می‌توان به مقابله اسلام با هر چیز مضر، و یا حتی احتمالاً مضر، دست یافت‌‌؛ چنانچه خداوند در قرآن کریم، هر اقدامی که علیه سلامتی جسمی و روحی انسان انجام شود و موجودیت او را به خطر بیندازد را منع نموده: ⬅️ «وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيکمْ إِلَى التَّهْلُکة»: «خود را به دست خویش به هلاکت نیفکنید!» (بقره/١٩۵) ⬅️ «وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبَائِثَ»: «(پیامبر) برای مسلمانان پاکیزه‌ها را حلال و ناپاکی‌ها را حرام می‌سازد. (اعراف/١۵٧) ⬅️ «وَلَا تَقْتُلُوا أَنْفُسَکمْ»: «خودکشی نکنید و همدیگر را نکُشید» (نساء/٢٩) همچنین در روایات اسلامی نیز بر این موضوع تأکید فراوان گردیده، چنانچه پیامبر اکرم(ص) فرموده‌اند: «لاَ ضَرَرَ وَلاَ ضِرَارَ» یعنی ضرر و زيان رساندن به خود و ديگران ممنوع و حرام است؛ ✍️ بر همین اساس، فقها در این مسئله فرموده‌اند: «مصرف هر چیزى که براى انسان ضرر داشته باشد و یا حتی احتمال عقلایی ضرر وجود داشته باشد، حرام است» ❓اما سؤال اینجاست که آیا می‌توان گفت که ضرر دخانيات و یا احتمال آن در حدی است که استفاده‌ی از آن‌را حرام کند یا خیر؟ ✅ در جواب باید گفت: در این‌گونه مسائل نوعاً فقها به نظر متخصصان مربوطه ارجاع می‌دهند و امروزه گروه زیادى از اطبّا و پزشکان خبره، اجماع و اتّفاق نظر دارند که سیگار و قلیان، ضررهاى مهم و زیان‌هاى قابل توجّهى دارند، و کتاب‌هاى متعدّدى در مورد خطرات، زیان‌ها و بیماری‌هاى ناشى از استعمال دخانیات نوشته‌اند؛ لذا می‌توان ادعا کرد که دخانيات به تناسب افراد و حالات مختلف، ضرر قابل توجهی به انسان‌ وارد می‌نماید؛ بر همین اساس بعضی از فقها، صراحتاً و به طور مطلق، فتوا به حرمت سیگار و دخانيات داده‌اند؛ اما بعضی از مراجع، تشخیص را به‌عهده مکلف، گذاشته و فرموده‌اند که اگر سیگار برای فرد ضرر قابل ملاحظه‌ای داشته باشد و يا موجب ضرر و اذيّت و آزار ديگران شود، حرام است؛ ✍️ در پایان نباید فراموش کرد که با مصرف سیگار و دخانیات، علاوه بر ضرر به خود و اصراف در اموال، و آسیب به محیط زیست، ضرر زیادی به اطرافیان و انسان‌های دیگر، مخصوصاً اعضای خانواده فرد وارد می‌شود که از نظر اسلام، «حق‌الناس» و از بزرگترین گناهان و معاصی الهی است که حتی با شهادت در راه خدا نیز برطرف نمی‌گردد؛ چنانچه امام حسین (ع) در شب عاشورا، خطاب به اصحاب خود فرمودند: «هر کس از شما حق‌الناسی به گردن دارد، برود!» (احقاق الحق، ج ١٩، ص ۴٢٩) و با این کلام، به جهانیان هشدار دادند که حتی شهادت در رکاب سیدالشهداء (ع) نیز، پاک‌کننده گناه بزرگ «حق الناس» نیست؛ بنابراین می‌توان اذعان نمود که دین اسلام در یک کلام، مخالف صددرصد دخانيات و سیگار است. https://eitaa.com/ROOZBARG