⭕️ جهاد با نفس
❓راه و روشِ جهاد با نفس، چیست؟
👈 برای طرح سوال، اینجا را لمس کنید.
ــــــــــــــــــ
📝 پاسخ:
✍️ در روایاتِ ما از جهادِ نظامی با نامِ "جهادِ اصغر" و از جهاد با نفس یا همان تهذیبِ نفس، با نامِ "جهاد اکبر" یاد شده است. جهاد با نفس یعنی کوشش در جهتِ پاک‌سازیِ خود از هر نوع زشتی و مقابله با خواسته‌های ناپسندِ نفسانی. این نوع جهاد دارای مراحلِ زیر است:
1️⃣ یقظه: ابتدا باید بیدار شد از خوابِ غفلت. کسی که خواب است به فکرِ تزکیه و پاک‌سازیِ درونِ خود نمی‌افتد. خَشم، یک بیماریِ مُهلک است. ابتدا باید دغدغه‌ی زدودنِ خشم در وجودمان باشد؛ کما این‌که دغدغه‌ی زدودنِ فلان بیماریِ جسمی را داریم.
2️⃣ تفکر: بالاترین عبادت، تفکر است. با خود خلوت کنیم و به آسمان نگاه کنیم در صُنعِ خدا بیندیشیم. در مفهومِ آیاتِ قرآن، تأمل و تدبر کنیم. به عاقبةُ الأمرمان و به عُمری که گذشت و رو به پایان است کمی فکر کنیم. کتاب‌های معرفتی و دینی بخوانیم. در محافلِ وعظ و ذکر شرکت کنیم و با افرادِ معنوی ارتباط بگیریم.
3️⃣ عزم: باید تصمیم بگیریم بر ادای واجبات، ترکِ گناهان، پرهیز از امور بیهوده، جبرانِ گذشته و پایداری بر مسیرِ حق. بقولِ امام خمینی: "تا نیروی جوانی دارید می‌توانید هواهای نفسانیريال مشتهیات دنیایی و خواسته‌های حیوانی را از خود دور سازید، ولی اگر در جوانی به فکر اصلاح و ساختن خود نباشید، دیگر در پیری کار از کار گذشته است".
4️⃣ مشارطه: بینِ ما و خدا باید یک شرط و تعهدی بسته شود بر ترک معاصی و انجامِ تکالیف. بقولِ امام خمینی: "مشارطه آن است که در اولِ روز مثلاً با خود شرط کند امروز برخلاف فرموده‌ی خدا رفتار نکند و این مطلب را تصمیم بگیرد. معلوم است که یک روز خلاف نکردن امری است سهل و انسان به آسانی می‌تواند از عهده به در آید".
5️⃣ مراقبه: یعنی در تمامِ مدّت تعهد، مراقب باشد که خلافِ شرط و عهدَش رفتار نکند. یک مدل تعهد معنوی با عنوان "برنامه‌ی عبادی" در این لینک آورده‌ام. بقولِ حضرت امام خمینی: "انسان باید مثل طبیب و پرستارِ مهربان از حال خود مواظبت نماید و مهار نفس سرکش را از دست ندهد".
6️⃣ محاسبه: وقتِ خواب، حساب و کتابِ روزمان را داشته باشیم. امام کاظم می‌فرمایَد: "از ما نیست کسی که هر روز نفس خود را محاسبه نکند". اگر کارِ خوبی داشتیم، شُکر کنیم و تلاش کنیم روزِ بعد آن‌را بیفزاییم. اگر گناهی داشتیم توبه کنیم و در جبرانَش بکوشیم. بفرموده‌ی مولا: " آن‌که نفسَش را حساب‌رسی کند، بر عیب‌ها و گناهانش واقف گشته، از گناهان پوزش طلبد و در اصلاح عیب‌هایش بکوشد".
7️⃣ ضبط خیال: قوّه‌ی تخیّل مانند پرنده‌ای است که به هر سو پرواز می‌کند. اوهام فاسد و خیالاتِ باطل، زمینه‌ی فسادِ روح و انحرافِ انسان را فراهم می‌کند. روش دور کردنِ افکارِ منفی را در اینجا توضیح دادیم.
🆔 @SinJimDin