"اگر دانه نمیرد" مولانا قطب‌الدین شیرازی سؤال کرد که: «راه شما چیست؟» [مولانا] فرمود که: «راهِ ما مُردن و نقدِ خود را به آسمان بُردن؟، تا نمیری نرسی؛ چنانکه صدرِ جهان گفت: تا نمُردی نبُردی»(مناقب‌العارفین) از نگاه مولانا زندگی در گروِ مرگ است و آنکه می‌خواهد حیات حقیقی بیابید باید هنر مُردن را بیاموزد: گفت که تو کُشته نه‌ای در طرب آغشته نه‌ای پیش رخ زنده‌کُنش کُشته و افکنده شدم (غزلیات شمس) بمیرید بمیرید در این عشق بمیرید در این عشق چو مُردید همه روح پذیرید بمیرید بمیرید و زین مرگ مترسید کز این خاک برآیید سماوات بگیرید (غزلیات شمس) - آزمودم مرگ من در زندگی است چون رهم زین زندگی پایندگی است (مثنوی، دفتر سوم) مُردم از حیوانی و آدم شدم پس چه ترسم کی ز مردن کم شدم حملهٔ دیگر بمیرم از بشر تا بر آرم از ملایک پر و سر (مثنوی، دفتر سوم) مُرده شو تا مُخرجُ الحَیّ الصمد زنده‌ای زین مرده بیرون آورد (مثنوی، دفتر پنجم) گفت لیکن تا نمُردی ای عَنود از جناب من نبردی هیچ جود سِرّ موتوا قبل موتٍ این بُوَد کز پس مردن غنیمت‌ها رسد غیر مُردن هیچ فرهنگی دگر در نگیرد با خدای این حیله گر (مثنوی، دفتر ششم) مولانا برای ملموس کردن این معنا مثال‌هایی می‌زد: ۱. وقتی در دریا افتادی باید مُردن بلد باشی تا نجات بیابی. دست و پا نزدن و خود را وانهادن شیوه نجات است. در تلاطم دریا، «علم محو شدن» به کار می‌آید. «چون در دریا افتد اگر دست و پا زند، دریا در هم شکندش، اگر خود شیر باشد. الا خود را مُرده سازد. عادت دریا آن است که تا زنده است، اورا فرو می‌بَرَد، چندان که غرقه شود و بمیرد. چون غرقه شد و بمُرد برگیردش و حمّال او شود. اکنون از اول خود را مُرده ساز و خوش بر روی آب رو.»(مقالات شمس) محو می‌بايد نه نحو اينجا بدان گر تو محوی بی‌خطر در آب ران آب دريا مُرده را بر سر نهد ور بود زنده ز دريا کی رهد چون بمُردی تو ز اوصاف بشر بحر اسرارت نهد بر فرق سر (مثنوی، دفتراول) مُرده گردم، خویش بسپارم به آب مرگ پیش از مرگ امن است از عذاب مرگ پیش از مرگ امن است ای فتی این چنین فرمود ما را مصطفی (مثنوی، دفتر چهارم) ۲. همچنان که برای یافتن گنج باید خانه‌ای را که روی گنج ساخته شده خراب و ویران کنی، برای راه یافتن به حیات ابد نیز باید از این زندگی بمیری: مرگ جو باشی، ولی نز عجز رنج بلکه بینی در خراب خانه گنج پس به دست خویش گیری تیشه‌ای می‌زنی بر خانه بی‌اندیشه‌ای که حجاب گنج بینی خانه را مانع صد خرمن این یک دانه را (مثنوی، دفتر چهارم) ۳. پرنده خوش‌نوا را تا نمیرد از قفس آزاد نمی‌کنند. در داستان طوطی و بازرگان، طوطی برای خلاصی از قفس، آواز را ترک گفت و خود را به مُردگی زد: یعنی ای مطرب شده با عام و خاص مُرده شو چون من که تا یابی خلاص (مثنوی، دفتر اول) ۴. دانه تا در خاک نمیرد پُرثمر نمی‌شود: چو دانه‌ای که بمیرد هزار شاخه شود شدم به فضل خدا صدهزار، چون مُردم (غزلیات شمس) همین مضمون در بیان عیسی آمده است: «به راستی، شما را می‌گویم، اگر دانه‌ی گندمی که بر زمین افتاده است نمیرد، تنها می‌ماند؛لیک اگر بمیرد،بسی ثمر آورد. آن کس که جان خویش را دوست بدارد، آن را از کف می‌دهد؛ و آن کس که از جان خویش در این جهان بیزاری جوید، آن را در حیات جاودان حفظ خواهد کرد.»(یوحنا، ۱۲: ۲۴-۲۵) این مضمونی متناقض‌نما است. برای نیل به زندگی حقیقی باید مُردن آموخت. مولانا می‌گفت: ای حیات عاشقان در مُردگی... #صدیق قطبی https://eitaa.com/TAMASHAGAH