🛑 تحلیل نظام آموزشی کشور (۶) 🖋 استاد اردوان مجیدی 🔰 تکامل خود سازمانده و از درون 📌 ترکیب بخشهای در هم تنیده ساختارهای سنتی در نظامها منحصر به نظام تربیت نیست. البته دو لایه بودن ساختار نظام، یک لایه در حوزه ماهیت تربیت و برنامه درسی، و یک لایه در حوزه ساختار اجرائی و نظام عملیاتی، کار این نظام را نسبت به سایر نظامها پیچیده تر کرده است. 📌 اما به هر حال این بافتی است که در بسیاری از نظامهای ما، کما بیش وجود دارد. اما در نظام تربیت، به دلایل متعدد که ورود به آنها خارج از حوصله این متن است، استحکام و مقاومت بافت سنتی در مقابل تغییر، غلیظتر، شدیدتر و عمیق تر است، و تغییر آن نیز دشوارتر و پیچیده تر است. 📌 از منظر معماری نظامهای نهادی، تحول این نوع از بافت نظامها، با ساختار رویه ای و دستورالعملی و سند تحول و ابلاغ آن، محقق نمی شود، مگر در سطوح جزئی. در صورتی که تحول عمیقتری را نیاز داشته باشید، راه این تحول نهادی بجز از مسیر خودسازماندهی و تحول درونی اتفاق نمی افتد؛ منتهی این تحول درونی خودسازمانده باید به صورت شکل گیری یک زیست‌بوم در درون زیست‌بوم دیگر اتفاق بیفتد. 📌 یعنی وقتی یک عنصر با رویکرد جدید و البته تا حدی ناهمگون و ناساز با بافت سنتی در ساختار وارد می شود، اگر این عنصر بخواهد منابعش را از بافت سنتی دریافت و تامین کند، بدیهی است که بافت سنتی به سرعت منابع آن را قطع و آن را می خشکاند. اما اگر جریان منابع آن در همان بافت درونی به نحو مناسب خودش تامین شود، به تدریج این عنصر با سازوکارهای پشتیبانش، یک زیست بوم کوچک را در درون زیست بوم بزرگتر تشکیل می دهد، که بتدریج رشد می کند. 📌 مثلا وقتی زیست بوم عکاسی سنتی را در 20 سال قبل تصور کنید، دوربینهای عکاسی و فیلم و مراکز ظهور و چاپ عکس و ... یک زیست بوم را تشکیل داده بود. اسمش را بگذاریم زیست بوم عکاسی فتوشیمیائی! بعد از ورود برخی از عناصر عکاسی دیجیتال، نظیر دوربینهای عکاسی جدید، تا مدتها منابع این دوربینها در دسترس نبود. پرینتر مناسب آن را پیدا نمی کردید یا گران بود؛ لنز دوربین آن به سادگی قابل خرید نبود و ... 📌 اما به تدریج آن منابع در همان زیست بوم قبلی شکل گرفت، و با رشد زیست بوم عکاسی دیجیتال، زیست بوم عکاسی فتو شیمیائی جای خودش را به این زیست بوم جدید داد. جوری که الان نه فیلم عکاسی فتوشیمیائی را پیدا می کنید، و نه مرکز ظهور و چاپ آن به وفور گذشته وجود دارد. این یک تحول از درون است. 📌 یا زیست بوم خودروهای با سوخت فسیلی، در حال حاضر وجود دارد. زیست بوم خودروی الکتریکی در ایران هنوز به صورت کامل شکل نگرفته، و اگر شما این خودروها تهیه کنید، در شارژ یا تعمیرات یا تهیه لوازم و ... آن دچار مشکل می شوید. 📌 هرگز نمی توانید تصور کنید که همان پمپ بنزینهای قبلی، به مرکز شارژ خودرو تبدیل شوند. نیاز به شکل گیری نوع جدیدی از مراکز وجود دارد؛ همانگونه که در گازسوز شدن خودروها هم، پمپ گازها در همان پمپ بنزینها شکل نگرفت. 📌 به هر حال مسئله این است که شکل گیری عناصر نظام جدید، باید در شکل گیری زیست بوم خودش اتفاق بیفتد، و همانطور که انتظار ارائه شدن پمپ گاز یا مرکز شارژ برق خودرو در همین پمپ بنزینهای موجود خطا است، نمی توان انتظار داشت که زیست بوم بافت جدید نظام تربیت را بتوان با دستکاری مختصر یا مفصل همان عناصر زیست بوم نظام سنتی و در همان ساختار اجرائی و در همان ساختار نیروی انسانی، ایجاد کرد. 📌 اما مسئله مهم این است که اولا زیست بوم جدید، در درون و در کنار و در تعامل با زیست بوم قبلی شکل بگیرد. ثانیا این تعامل نه در شکل یک جنگ، بلکه در یک همزیستی مسالمت آمیز اتفاق بیفتد. شکل گیری زیست بوم خودروهای گازسوز، منجر به از بین رفتن زیست بوم خودروهای بنزینی نشد. و همینطور هم شکل گیری زیست بوم خودروهای برقی، منجر به ازبین رفتن دو زیست بوم دیگر نمی شود. 📌 البته ممکن است با افزایش خودروها در یکی از این زیست بومها، تعدادی از پمپ بنزینها یا مراکز خدمات یک زیست بوم، به تدریج به نوع زیست بوم دیگر تبدیل شود. اما این تبدیل دفعی نیست و بر اساس نیاز است. احتمالا تا دهها سال دیگر، هر سه زیست بوم بنزینی – گازوئیلی، گازسوز، و برقی، در کنار هم به صورت مسالمت آمیز فعالیت خواهند کرد. 📌 ادامه دارد... ❇️ اینجا کانال رسمی ستاد مدارس مسجدمحور کشور است: https://eitaa.com/joinchat/3942449329C0d3812e329