⚡️بررسی روایت خانهنشینی زنان
✍مهدی مسائلی
روایتی به نقل از حضرت فاطمه(ع) معروف است که: «خَيْرٌ لِلنِّساءِ اَنْ لا يَرَيْنَ الرِّجالَ وَ لا يَراهُنَّ الرِّجالُ؛ خوب براى زنان آن است كه مردان را نبينند و مردان نيز آنها را نبينند.»
بعضی از علما از این روایت برای اثبات دو موضوع بهره میگیرند: ۱. توجیه حجاب حداکثری برای زنان(حتی پوشاندن صورت و دستان). ۲. مطلوبیت خانهنشینی زنان و عدم حضور آنان در اجتماع.
بعضی دیگر نیز مفاد این روایت را مربوط به کمال زن میدانند یا آن را مقید به عدم ضرورت میکنند، ولی با این حال، این عده نیز انزوای زنان یا حجاب حداکثری را کمالی برای زنان در نظر میگیرند.
اما قبل از هر سخن درباره معنای این روایت، ابتدا باید صحت صدور آن را بررسی کنیم و ببینیم آیا انتساب این روایت به حضرت فاطمه(ع) حجیت علمی و دینی دارد؟
همراه این روایت داستانی نقل شده که توضیحش چنین است: از امام علی(ع) نقل شده که گفتهاند: روزى نزد پيامبر بودیم که ایشان از ما سؤال كرد: «چه چیزی براى زنان خوب است؟» كسى نتوانست پاسخ گويد. من اين واقعه و پرسش پیامبر را برای فاطمه نقل کردم، او گفت: «ولى من مى دانم: خوب براى زنان آن اسـت كـه مردان را نبينند و مردان نيز آنها را نبينند.» من نزد پیامبر رفتم و پاسخ را به ایشان گفتم. پیامبر فرمود: «چه کسی این پاسخ را به تو گفته است؟ تو پیش من بودی و پاسخ را نمیدانستی!» گفتم: «فاطمه.» پیامبر تعجب کرد و فرمود: «فاطمه پاره تن من است.»
◀️ صحت صدور این روایت از دو جهت مخدوش است:
۱. این روایت سند معتبری ندارد. توضیح اینکه: این روایت در کتب حدیثی شیعه بدون سند و اصطلاحا مرسل نقل شده است. دو کتاب كشف الغُمَة و مكارم الاخلاق در قرن هفتم قمری بدون ذکر سند این روایت را نقل کردهاند.(کشف الغمه، ج۱، ص۴۶۶ و مکارم الاخلاق، ص۲۳۳) در کتابهای حدیثی اهلسنت نیز این روایت در کتاب حلیة الاولیاء اثر ابونعيم اصفهانی (متوفى: ۴۳۰ق) با دو سند نقل شده است، ولی هر دو سند از جهت رجالشناسی اهلسنت ضعیف است. عالم حدیثشناس سلفی معاصر، ناصرالدین البانی در کتاب «سلسلة الأحاديث الضعيفة والموضوعة» با بررسی رجال این دو سند، ضعف آنها را بیان کرده است.( ج۱۲، ص۵۳۸) البانی اضافه میکند که سند مشابهی که در کتاب مسند البزار آمده است، نیز ضعیف است. باقی نقلها در کتب اهلسنت نیز به صورت مرفوع یا مرسل است.
در مجموع این روایت از جهت سند حجیت ندارد و نمیتواند در مقام استدلال دینی مورد استفاده قرار گیرد.
۲. این روایت با سیره اجتماعی و سیاسی حضرت فاطمه(ع) همخوانی ندارد و حضور اجتماعی ایشان یا ملاقات آن حضرت با صحابه به گونهای نیست که آن را به موارد ضرورت مقید کنیم. محققا بسیاری از جزئیات زندگی اجتماعی حضرت فاطمه برای ما گزارش نشده است ولی همان مقداری که گزارش شده با این برداشت که کمال زنان در انزوا از مردان یا حفظ حجاب حداکثری است، مخالفت دارد. گزارشهای متعددی از دیدار آن حضرت با اصحابی همچون سلمان در کتابهای حدیثی و تاریخی وجود دارد که در آنها حجابی فراتر از پوشاندن سر برای ایشان توصیف نشده است.
البته نفی بهرهگیری از این روایت در برداشتهای دینی به معنای توجیه بیبندباری و عدم رعایت عفت در روابط زن و مرد نیست.
#حجاب
#جعلیات
#نقد_مشهورات
#رجال
#تأمل
👇👇
@Taammolate_talabegi