(آيه ١٠٣) -دعوت به سوى اتحاد! در اين آيه بحث نهايى كه همان «مسألۀ اتحاد و مبارزه با هر گونه تفرقه» باشد مطرح شده، مى‌فرمايد: «و همگى به ريسمان الهى چنگ بزنيد، و از هم پراكنده نشويد» (وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللّهِ جَمِيعاً وَ لا تَفَرَّقُوا) . در بارۀ «بِحَبْلِ اللّهِ» (ريسمان الهى) مفسران احتمالات مختلفى ذكر كرده‌اند و در روايات اسلامى نيز تعبيرات گوناگونى ديده مى‌شود ولى هيچ كدام با يكديگر اختلاف ندارند زيرا منظور از «ريسمان الهى» هر گونه وسيلۀ ارتباط با ذات پاك خداوند است، خواه اين وسيله اسلام باشد، يا قرآن، يا پيامبر و اهل بيت او. سپس قرآن به نعمت بزرگ اتحاد و برادرى اشاره كرده و مسلمانان را به تفكر در وضع اندوهبار گذشته، و مقايسۀ آن «پراكندگى» با اين «وحدت» دعوت مى‌كند، مى‌گويد: «و نعمت (بزرگ) خدا را بر خود به ياد آريد كه چگونه دشمن يكديگر بوديد و او در ميان دلهاى شما الفت ايجاد كرد، و به بركت نعمت او برادر شديد» (وَ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْواناً) . در اينجا مسألۀ تأليف قلوب مؤمنان را به خود نسبت داده مى‌گويد: «خدا در ميان دلهاى شما الفت ايجاد كرد» با اين تعبير، اشاره به يك معجزۀ اجتماعى اسلام نموده، زيرا اگر سابقۀ دشمنى و عداوت پيشين عرب را درست بررسى كنيم خواهيم ديد كه چگونه يك موضوع جزئى و ساده كافى بود آتش جنگ خونين در ميان آنها بيفروزد و ثابت مى‌گردد كه از طرق عادى امكان پذير نبود كه از چنان ملت پراكنده و نادان و بى‌خبر، ملتى واحد و متحد و برادر بسازند. اهميت وحدت و برادرى در ميان قبايل كينه‌توز عرب حتى از نظر دانشمندان و مورّخان غير مسلمان مخفى نمانده و همگى با اعجاب فراوان از آن ياد كرده‌اند! سپس قرآن مى‌افزايد: «شما در گذشته در لبۀ گودالى از آتش بوديد كه هر آن ممكن بود در آن سقوط كنيد و همه چيز شما خاكستر گردد» (وَ كُنْتُمْ عَلى شَفا حُفْرَةٍ مِنَ النّارِ فَأَنْقَذَكُمْ مِنْها) . اما خداوند شما را نجات داد و از اين پرتگاه به نقطۀ امن و امانى كه همان نقطه «برادرى و محبت» بود رهنمون ساخت. «نار» (آتش) در آيۀ فوق كنايه از جنگها و نزاعهايى بوده كه هر لحظه در دوران جاهليت به بهانه‌اى در ميان اعراب شعله‌ور مى‌شد. در پايان آيه براى تأكيد بيشتر مى‌گويد: «خداوند اين چنين آيات خود را بر شما روشن مى‌سازد شايد قبول هدايت كنيد» (كَذلِكَ يُبَيِّنُ اللّهُ لَكُمْ آياتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ) . بنابر اين، هدف نهايى هدايت و نجات شماست، پس بايد به آنچه گفته شد اهميت فراوان دهيد. برگزیده تفسیر نمونه - 1، صفحه 316 کانال 👇 #درسهایی_از_قران #دائره_المعارف #تفسیر @Targomeh