دست از طلب ندارم تا کام من برآید یا تن رسد به جانان یا جان ز تن برآید
حضرت حافظ(ره)
🌿دعاهای شیعه گنجینهای بیبدیل است که در کنار میراث عظیم روایی، باید بهشکلی مستقل هم دیده شود؛ شیعیان باید شکر آن را به جا آورند؛ هم از این سرچشمه بنوشند و سیراب شوند و هم دیگران را به این سفره آسمانی که انسان پای در گلِ هوس را بال پرواز و کندهشدن از زمین خاکی میدهد، فرا بخوانند.
🖋📚بررسی و پژوهش درباره انواع و گونهها و تقسیمات و مضامین و دلالتها و تضارب محتواهای این ادعیه، خود دنیایی از علم و فهم و معرفت نسبت به این گوهرهای بیبدیل ایجاد خواهد کرد که کمتر در میان دانشپژوهان بدان پرداخته شده است، گرچه ستارگانی در آسمان درخشان دانش شیعی بدان اهتمام ورزیده و راههایی را بهسوی این مقصد گشودهاند، اما این معدنکاوی به نسبت بایستهها، به خراشیدن و آزمون اولیه یک کان عظیم از طلا و سنگهای ارزشمند میماند.
🎙🎞واگویه و تمرکز بر این دعاها به عنوان یک منبع ثابت تبلیغی برای امروزی که تشنگی عظیم و گسترده معنوی ناشی از اَبر سمومات فرهنگ دنیاگرایی غربی، بروز و ظهور یافته، حتماً نسخهای شفابخش هم برای مبلغ و هم برای مخاطب است.
💫✨دعاهای شیعه چنان گسترده است که با انواع زمانها و مکانها و مناسبتها پیوند یافته است و البته اگر زیارتنامهها را به دعاها بیفزاییم این گستردگی چنان میشود که کمتر آنی از آنات حیات روزمره میتواند خالی از دعا باشد.
🕋در اهمیت دعا همین بس که آن را مغز عبادت دانستهاند؛
دعا، طلب و جستن است و حقیقت وجود آدمی چیز جز طلب نیست و حکمای مسلمان به خوبی این تساوی را آشکار کردهاند. و عبادت حقیقی هم آن است که آدمی با تمام وجود و نه با جا گذاشتن بخشی از وجود خویش به محضر مالک و خالقش بار یابد. و اگر آدمی و طلبش یکی است، این دعاست که مناسبترین و نزدیکترین حال به حاق عبادت را آشکار میکند؛ پس دعا مغز و لب عبادت است. اگر نماز هم این همه اهمیت یافته است یک وجه مهم آن بازمیگردد بدینکه حال نماز بهترین حال برای ابراز همین طلب و نیاز عمیق است و شاید بتوان گفت بهترین نماز، حاجتمندانهترین نماز باشد و آن نماز هم نماز حضرت ختمی مرتبت است که فرمود: الفقر فخری و هم آن حضرت فرمود قره عینی فی الصلوه.
💫برای انقلاب اسلامی هم که در تجدید عهد آسمانی انسان و تذکر مجدد بدان شکل گرفت، حتماً یکی از دستگیرههای اساسی و بلکه پیشرانهایش تمسک و بهرهبردن از فرصت دعا و مناجات است. بیهوده نیست که دعاهای جمعی هم در اوایل انقلاب و بهویژه در دوران دفاع مقدس و بلکه بعد از آن تا به امروز به عنوان یک سنت حسنه شکل گرفته است.
🔢فهرست این موارد هم قابل توجه است؛ از دعای کمیل هر هفته گرفته تا دعای عرفه در یک روز خاص از سال تا دعاهای هرشب اباحمزه ماه رمضان در برخی مساجد نامدار کشور و بلکه دعاهای سحرهای آن ماه مبارک و دعای عهدی که توسط بسیاری، فردی و جمعی هر روز خوانده میشود و...
جلوه دیگر این ماجرا چاپهای مکرر کتبی چون
مفاتیحالجنان،
صحیفه سجادیه و انواع کتب حاوی ادعیه مختلف با سلایق مختلف است.
بماند که گاه بدفهمی مدعیِ دینفهمی به بهانه و اسم پوک «منسکسازی» سعی در طعن این سنتهای حسنه دعاخوانی جمعی داشته است؛ طعنی که البته با اندک دقتی معلوم است که به ضد خویش بدل میشود و هویت خودخور و ناصوابش را آشکار میکند.
آیا بهراستی این همه ارتزاق از این سفرههای آسمانی در تار و پود جامعه ایرانی جایی نمینشیند و به محض اتصال همانند آبی که در کویر بخار میشود، از ذهن و ضمیر ایرانیان رخت میبندد؟ هرگز.
🌧🌈بدون شک این بارانهای پربرکت در سفرههای زیرزمینی جان و هویت ایرانی مینشیند و همینهاست که مجوز نگاههای امیدوارانه به حیات ایرانیان است؛ ایرانیانی که آزادمردی مرد و زنشان، ورای جستن از این شاخه و آن شاخه و این سرزمین و آن سرزمین، پروازی چون عقاب بلندپرواز و بلکه همآغوشی با عرشیان را برایشان خواستنی کرده است. فراتر آنکه این باران رحمت معنوی حتی در موسمهای خاص، رودخانههای دائمی معنویت و خداخواهی و رادمردی را پرآب و رودخانههای فصلی را چونان رودخانهای خروشان به تموج درمیآورد.
در اینکه دعا چگونه میتواند با حیات روزمره پیوند یابد و چه نسبتی با آن دارد، سخن بسیار است و اگر توفیقی شد در متنهای دیگر بدان خواهیم پرداخت. انشاءالله.
___
پ.ن: شور این متن وامدار رشحاتی از ادعیه دلکش و زیبای ماه رجب است. امید که بتوانم کلماتی درباره برخی از فرازهای این ادعیه هم بنگارم.
@abbas_heidaripour