مسایل پزشکی
آنچه در زیر می‌آید، دروس "هفتادوهفتم و هفتادوهشتم و هفتادونهم" از جلد دوم «رساله‌ی آموزشی» احکام و مسائل شرعی است که مطابق با فتاوای حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای مدظله‌العالی تهیه، تنظیم و منتشر شده است.
۱. جلوگیری از بارداری
شرایط جواز جلوگیری از بارداری
الف) خوف ضرر قابل توجه برای بدن مرد یا زن نباشد.
ب) مستلزم لمس یا نظر حرام نباشد.
ج) موجب از بین رفتن نطفه بعد از استقرار آن در رحم نشود.
د) با یک غرض عقلایی باشد.
ه) در مورد زن، باید علاوه بر شرایط فوق، بنابر احتیاط واجب، اجازه شوهر نیز باشد.
نکته
الف) با توجه به اینکه جز همسر فرد، کسی نمیتواند به عورت دیگری نگاه کند، مگر در صورت ضرورت، لذا اگر روشی که برای جلوگیری انتخاب کرده موجب نگاه به عورت شود، انجام آن جایز نیست.
ب) ملاک، ضرر قابل توجه نداشتن است. لذا اگر ضرر آن قابل اعتنا نباشد، اشکالی ندارد.
ج) برداشتن لوله یا جلوگیری از بارداری معالجه نیست. لذا اگر لمس یا نظر حرامی صورت گیرد، جلوگیری از بارداری حرام خواهد بود؛ اگرچه زن و شوهر هر دو راضی باشند و ضرر قابل توجهی هم برای بدن آنها نداشته باشد. بله اگر برای درمان بیماری یا جلوگیری از تشدید آن، اینکار ضرورت دارد، اشکالی نخواهد داشت. لذا توهم ضرورت، برای جواز این کار کافی نیست.
مسئله
الف) جلوگیری از بارداری به صورت دائمی باید غرض عقلائی داشته باشد؛ مثل جلوگیری از تولد فرزند مریض و... .
ب) شوهر حق ندارد همسر خود را مجبور به جلوگیری از بارداری کند.
ج) بستن لولههای مرد منوط به اجازه زن نیست.
د) اگر حاملگى براى حیات مادر خطر داشته باشد، باردار شدن بهطور اختیارى جایز نیست.
۲. سقط جنین
از بین بردن نطفه بعد از استقرار آن در رحم و همچنین سقط جنین در هیچ یک از مراحل رشد جنین، جایز نیست.
به محض انعقاد نطفه:
الف) قبل از دمیده شدن روح در صورت مشقت فوقالعاده و غیر قابل تحمل در نگهداری یا بزرگ کردن طفل ناقصالخلقه برای والدین یا خوف مرگ مادر، جایز است.
ب) پس از دمیده شدن روح مطلقاً حرام است. مگر با استمرار بارداری، حیات مادر و جنین هر دو تهدید شود و نجات زندگی طفل به هیچ وجه ممکن نباشد، ولی نجات زندگی مادر فقط با سقط جنین ممکن باشد.
در این حالت واجب است به گونه‌ای عمل شود که قتل طفل عرفاً مستند به کسی نشود.
مسئله
الف) سقط جنین حرام است؛ هرچند بر اثر زنا باشد و درخواست پدر دختر یا دیگران مجوّز نمیشود.
ب) زن بارداری که مجبور به معالجه لثه یا دندانهایش شده و به عمل جراحی و بی‌هوشی و عکسبرداری با اشعه نیاز دارد، حق ندارد سقط جنین کند؛ هرچند این عمل موجب نقص در جنین شود.
ج) سقط جنین، به مجرّد وجود مشکلات و سختیهای اقتصادی، جایز نمیشود.
د) حتی اگر مطمئن باشیم نطفه یا جنین ناقصالخلقه متولد می‌شود، سقط جنین، اگرچه قبل از دمیده شدن روح باشد، حرام است؛ مگر خوف جان مادر باشد.
دیه سقط جنین
میزان دیه جنین:
الف) نطفه بعد از استقرار در رحم: ۲۰ دینار طلا
ب) علقه(۱): ۴۰ دینار طلا
ج) مضغه(۲): ۶۰ دینار طلا
د) استخوان بدون گوشت: ۸۰ دینار طلا
ه) گوشت آن را پوشانده: ۱۰۰ دینار طلا
مسئله
الف) اگر سقط جنین با مجوز شرعی باشد، بنابر احتیاط واجب باید دیه آن پرداخت شود.
ب) با پرداخت دیه، گناه این عمل حرام پاک نمیشود. بلکه جریمهای دنیایی است و عذاب اخروی هم دارد.
ج) باید دیه را کسی بپردازد که سقط و از بین بردن جنین مستند به او بوده است.
مثال: اگر پزشک معالج آمپول سقط به زن تزریق کرده باشد، چیزی برعهده زن نیست. اما اگر زن خودش آمپول زده یا دارویی خورده و یا مثلاً شوهر چیزی را بدون آگاهی زن به او خورانده باشد یا ضربتی وارد کرده که موجب سقط شده، در این موارد دیه برعهده عامل بدون واسطه و مستقیم خواهد بود که به وارث بچه پرداخت می‌شود. لذا عامل سقط:
یک- پزشک یا دیگری است به پدر و مادر بچه دیه پرداخت می‌شود.
دو- زن است به پدر بچه دیه پرداخت می‌شود.
سه- شوهر است به مادر بچه دیه پرداخت می‌شود.
https://eitaa.com/ahkam31