🟢حکمرانی، امنیت غذایی و تولید محصول سالم
🖊احمدحسین شریفی
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔸چکیده سخنرانی در همایش ملی «حکمرانی، امنیت غذایی و تولید محصول سالم»
🔹امنیت غذایی بر اساس یک تعریف مشهور یعنی «دسترسی همه مردم جامعه به غذای کافی در تمام اوقات برای داشتن جسمی سالم». این موضوع همواره مورد توجه بشر و نظام‌های سیاسی و مدیریتی بوده است. در اسلام نیز به طور ویژه مورد تأکید قرار گرفته است. به عنوان مثال، در روایتی از #پیامبر_اکرم(ص) چنین می‌خوانیم:
مَنْ أَصْبَحَ وَ أَمْسَى وَ عِنْدَهُ ثَلَاثٌ فَقَدْ تَمَّتْ عَلَيْهِ النِّعْمَةُ فِي الدُّنْيَا مَنْ أَصْبَحَ وَ أَمْسَى مُعَافًى فِي بَدَنِهِ آمِناً فِي سَرْبِهِ عِنْدَهُ قُوتُ يَوْمِهِ فَإِنْ كَانَتْ عِنْدَهُ الرَّابِعَةُ فَقَدْ تَمَّتْ عَلَيْهِ النِّعْمَةُ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ هُوَ الْإِسْلَامُ؛
کسی که سه چیز را داشته باشد، وقتی روز خود را به شب می‌رساند، همه نعمت‌های دنیا را دارد:
یک. (سلامت جسمانی) کسی که در جسم خود بیماری‌ای نداشته باشد؛
دو. (امنیت روانی) از نظر درونی احساس امنیت کند؛
سه. (امنیت غذایی) خوراک روزش را هم داشته باشد.
سپس فرمود: اگر یک نعمت چهارمی را هم داشته باشد، او همه نعمت‌های دنیوی و اخروی را خواهد داشت و آن «نعمت اسلام» است.
🔸این امور در واقع، از ضروری‌ترین و اساسی‌ترین نیازهای آدمیان هستند. که تأمین آنها نیز از مهم‌ترین وظایف حکومت است. فلسفه و هدف اصلی حکومت تأمین این امور است. به همین دلیل کارآمدی و ناکارآمدی حکومت‌ها هم بر اساس همین مسائل سنجیده می‌شود.
🔹اما مسأله امنیت و سلامت غذایی در نیم قرن اخیر و در سایه پیشرفت‌های علمی در حوزه صنایع غذایی مورد توجه و حساسیت ویژه‌‌تری قرار گرفته است. با گسترش تکنولوژی به ویژه تکنولوژی‌های ناظر به مواد غذایی و افزایش مصرف افزودنی‌های شیمیایی، آفت‌کش‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها، هورمون‌ها و امثال آنها در تولید مواد غذایی، شاهد اثرات سوء آنها بر سلامت جسمانی و حتی روانی جامعه شده‌ایم. آلودگی مواد غذایی به فلزات سنگین موجب نارسایی کلیوی و کبدی و ... می‌شود.
یکی از کسانی که از ۳۵ سال پیش مسأله امنیت و سلامت غذایی در کشور را مورد تأکید قرار داده است رهبر حکیم و فرزانه انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بوده است: ایشان در سال ۶۸ (۱۴ تیر) در دیداری که با عده‌‌ای کشاورزان داشتند فرمودند:
«ما که می‌خواهیم با ابرقدرتها و زورگوها و چپاولگرهای دنیا سینه‌به‌سینه شویم و با آنها مقابله کنیم، باید اساسی‌ترین و اصلی‌ترین نیاز مردم و کشور، یعنی امر تغذیه را به نقطه‌ی اطمینان‌بخشی برسانیم، و این جز با توجه به روستاها امکانپذیر نیست.»
در سال ۸۲ (۱۴ دی) نیز در دیدار جمعی از اصناف فرمودند:
«امنیت غذایی برای کشوری بزرگ، پُرجمعیت و دارای هدف‌های بلند، بسیار مهم است؛ لذا بخش کشاورزی و دامدارىِ ما یک بخش ویژه و استثنایی است و همه باید برای آن تلاش کنند.»
حقیقتاً تلاش‌های فراوانی هم در این جهت صورت گرفته است، به ویژه در دولت سیزدهم که عزم خود را بر خودکفایی در تأمین زنجیره مواد غذایی کشور جزم کرده است، در عین حال غفلت‌ها و کوتاهی‌هایی را هم در بخش‌هایی یا در زمان‌هایی شاهد بوده‌ایم. به عنوان مثال، بر اساس گزارش گمرک کشور در سال ۱۴۰۲:
اقلام اساسی شامل ذرت دامی، دانه سویا، برنج، روغن دانه آفتابگردان، کنجاله سویا و گندم در زمره ۱۰ قلم اول کالاهای وارداتی کشور قرار داشته‌اند. که در مجموع از نظر وزنی ۴۸.۶ درصد و از نظر ارزشی ۱۵.۴ درصد از کل واردات کشور بوده است.
میزان واردات ۲۵ قلم کالای اساسی در ۱۲ ماهه ۱۴۰۲ بالغ بر ۲۴.۷ میلیون تن و به ارزش۱۹.۵ میلیارد دلار بوده است. که ۶۳.۴ درصد از وزن و ۲۹.۴ درصد از ارزش کل واردات را بهخود اختصاص داده اند. در بین اقلام اساسی وارداتی اگر صرفاً اقلام خوراکی را لحاظ نماییم: ۲۳.۵ میلیون تن (۶۰ درصد از کل واردات کشور از لحاظ وزن) به ارزش ۱۴.۳ میلیارد دلار (۲۲ درصداز کل واردات کشور از لحاظ ارزش) بوده است.
این اعداد و ارقام نشان می‌دهد به تلاشی مضاعف برای تأمین امنیت غذایی نیازمندیم. شاه کلید تامین امنیت غذایی از منظر حکمرانی، خودکفایی است. برای برای وصول به آن نقطه، همه بخش‌های تقنینی و اجرایی کشور، مجاهدانه و محققانه تلاش کنند.
🔻در پایان تذکر این نکته را هم لازم می‌دانم که برای تأمین امنیت غذایی افزون بر توجه به وظایف حاکمیت، چاره‌ای جز تقویت مطالعات انسانی درباره مسائل زنجیره تولید تا مصرف مواد غذایی نداریم. و الا به صرف تدوین آیین‌نامه و وضع قانون یا تحقیقات درباره بذرهای پرمحصول و آبیاری قطره‌ای و زیرسطحی و امثال آن قطعاً موفق نخواهیم شد.
#سلامت
#امنیت
@Ahmadhoseinsharifi
🌹