📌برای تفسیر و تأویل مثالی می زنیم؛ ✨وَلَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ لِلذِّكْرِ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ (۱۷_قمر)✨
"دَّکر" به معنی پند است. پس قطعا با عبرت و درس متفاوت است. در عبرت انسان خودش امری را از بین دو شر و بدی بیرون می کشد، و در درس انسان از کتابی چیزی می خواند و یاد می گیرد. اما در دَّکر انسان آنچه را می دانست ولی فراموش کرده بود به یاد آورده و نصب العین خود می کند.
💥 برای درک این ادعا به آیه (۴۵_یوسف) می رویم. ✨وَقَالَ الَّذِي نَجَا مِنْهُمَا وَادَّكَرَ بَعْدَ أُمَّةٍ أَنَا أُنَبِّئُكُمْ بِتَأْوِيلِهِ فَأَرْسِلُونِ✨ قرآن می فرماید: دوست و زندانی هم بند یوسف در زندان نسبت به علم تعبیر خواب او وادَّکر شده و آگاه بوده، ولی فراموش اش کرده بود که آن را در لحظه ای یاد می آورد. برای همین حق تعالی می فرماید: وَذَكِّرۡ فَإِنَّ ٱلذِّكۡرَىٰ تَنفَعُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ (۵۵ _ ذاریات)
چون ذکر قرآن باعث بی نیازی مومن از "دَّکر" در او می شود.
🪐آنچه ذکر شد معنای "دَّکر" با توجه به آیات قرآن استخراج و نوعی تفسیر شد که این هیچ تفسیر قاطع و کامل نیست. یعنی ممکن است کسی بر این تفسیر با ادله قرآنی ردّیه وارد کند یا بر آن به علت وجه نقصیه آن اکمله ذکر نماید. اما در تفسیر آنچه مهم است باید اغویه نداشته باشد. (یعنی گمراه کننده از توحید یا توأم با نقضیه نباید باشد یعنی اصول توحیدی و یا آیه دیگری را نقض نباید بکند)
🔗حال مثالی برای تأویل می آوریم؛✨ إِنْ نَقُولُ إِلَّا اعْتَرَاكَ بَعْضُ آلِهَتِنَا بِسُوءٍ (۵۴_هود) در این آیه "اعْتَراک" از "عَتَر" است و آن به معنی آسیب رساندن سهوی به کسی را گویند که در سوره حج "وَأَطْعِمُوا الْقَانِعَ وَالْمُعْتَرَّ" واژه معتر نیز از عتر است. در جستجوی این لغت قرآنی به لغت دیگری شبیه این لغت اما با نوع دیگر می رسیم. (مِنْهُمْ مَعَرَّةٌ بِغَيْرِ عِلْمٍ)
🛡"َمَعَره" از عَتر نیست، ولی چون در لغت و مفهوم معنی بسیار نزدیک به عَتر دارد مفسر می تواند از باب تأویل ورود کرده و مَعَرَّةٌ را از عتر منظور نماید.
📌مثال دیگر؛✨ إِنَّهُ كَانَ بِي حَفِيًّا (۴۷_مریم)✨ "حَفی"به معنی پوشاندن و کتمان کردن علی رغم اطلاع از چیزی را گویند.
✨يَسْأَلُونَكَ كَأَنَّكَ حَفِيٌّ عَنْهَا (۱۸۷_اعراف) در هر دو این آیات حفی است.
✍ اما آیه دیگری است بسیار نزدیک به این معنا "وَحَفَفْنَاهُمَا بِنَخْلٍ" در این لغت "حَفف" را ریشه آن ذکر کرده اند ولی به علت قرابت معنی مفسر می تواند آن را تأویل به حَفی کند. یعنی آن را به یکی از معانی احتمالی خفی برگرداند.
🗳تفسیر به رأی چیست؟
اگر کسی آیه ای را طوری معنی کند که مراد از آیه را خودش یا روش خودش در دین به دیگران نشان دهد یا توجیه کند آن را تفسیر به رأی گویند.
📌مثال؛ کسی وسط بحث به این آیه استناد کند ✨وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّكَ يَضِيقُ صَدْرُكَ بِمَا يَقُولُونَ (۹۷_حجر)✨ و طوری از آیه استفاده به مطلوب کند که کسی که با او سخن می گوید کافر است و دل او را با سخنان اش به درد آورده است، که این امر تفسیر به رأی و حرام است.
🆔
@akhlaghmarefat
داستانها و پندهای اخلاقی