يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ ۖ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ وَأَنَّهُ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ (۲۴_انفال)
یعنی بین قلب انسان و رَأَیٰ او خداوند حائل و حجاب است، که اگر قلب سلیم گردد این حجاب کنار می رود و انسان به آن مقام رَأَیٰ می رسد.
وَكَذَٰلِكَ نُرِي إِبْرَاهِيمَ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ (۷۵_انعام)
یعنی آن حجاب بین ابراهیم نبی و خداوند کنار زده شد و او ملکوت آسمان ها و زمین را دید و به مقام یقین رسید. برای قلب بیمار هرگز خداوند حائل و حجاب را کنار نمی زند تا به رَأَیٰ و به یقین برسد. خواندن یک کتاب دینی بر انسان عِلمٌ مِن النَّظَر فقط می دهد، و طبق آیه مذکور فقط عمل به کتاب است که علمٌ مِن الأرَیٰ بر انسان هدیه می کند که اجابت امر رسول خدا در تبعیت از اسلام است که باعث می شود مؤمن زنده شود و حق تعالی پرده حائل از بین قلب او و خودش را کنار بزند و قلب ببیند و فهم کند و این همان مصداق حدیث صدرالأشاره (همان باز شدن چشم قلب) است که به فرمایش نبی مکرم اسلام (ص) انسان می تواند حتی فرشتگان را هم ببیند. مکاشفه که بر برخی از اولیاء الله چه در بیداری و چه بین خواب و بیداری و چه در خواب رخ می دهد همان کنار رفتن حائل بودن حق تعالی است.
در نهج البلاغه از حضرت علی علیه السَّلام آمده است: خداوند رسولان خود به سوی جن و إنس فرستاد تا پرده این جهان را بر آنان کنار زنند و آنها را از بدی هایشان باز دارند. حق تعالی قلب را ذکر کرده است که وقتی قلب ببیند این بالاترین فهم حقیقت در کلام وحی است. (قُلُوبٌ لَا يَفْقَهُونَ بِهَا) چون فهم راستین یا فقه فقط با قلب ممکن است. وقتی حق تعالی بخواهد انسان را بیاموزد نیازی به معلم و کتاب و دفتر نیست بلکه پرده حائل را بین قلب او و حقیقت اگر کنار بزند او را برترین معلم می کند.
نگار من که به مکتب نرفت و شعر نیاموخت
به غمزه مسئله آموز صد مدرس شد
و مراد از علم غریزی در کلام حضرت علی علیه السَّلام که می فرمایند؛ علم دو نوع است: علم اکتسابی، و علم غریزی، که اگر علم غریزی در کسی نباشد علم اکتسابی ثمرش نمی دهد و همان علمٌ مِن الأرَیٰ است. کسانی که با مال و جان شان در راه خدا جهاد می کنند نه از جان شان سیر شده اند نه بدن شان بر لذت های دنیا عقیم شده است بلکه آنان با علمٌ مِن الأرَیٰ چیزی را حق تعالی با کنار زدن پرده حائل میان قلب او و حقایق نشان شان داده است که دیگران آن را ندیده اند و در راه خدا حلاوتی را حس می کنند که دیگران از درک آن عاجزند، پس قطعاً در این راه مورد ملامتِ ملامت گرانی قرار می گیرند که جزء شهوات دنیا در زندگی چیزی را نمی بینند.
🆔
@akhlaghmarefat
داستان ها و پندهای اخلاقی