🔰تحلیلی بر نظریه محقق خویی در حقیقت انشاء و الفاظ معاملات 1️⃣ بخش اول: مسلک تعهد و حقیقت انشاء ♻️محقق خوئی در مبحث وضع، نظریه ای دارند که از آن تحت عنوان «مسلک تعهد» نام برده می شود. 💠مبنای این نظریه این است که واضع وقتی می خواهد قرارداد کند، باید قرارداد را جایی انجام دهد که به او مربوط است . واقعیات خارجی در حیطه اختیار واضع نیست ؛اما التزام و تعهد، فعل اختیاری واضع است و می تواند نسبت به فعل اختیاری خود قرارداد کند و به آن ملتزم شود. ولذا موضوع له هیئت جمله خبریه، تعهد و التزام به قصد حکایت از واقعیت خارجی است؛ و موضوع له هیئت انشاء ،تعهد و التزام به حکایت از یک اعتبار نفسانی است. بر همین اساس در خبر و انشاء یک اشتراکی وجود دارد که هر دو تعهد و التزام از حکایت کردن هستند. و تفاوتشان در این است که در خبر، قصد حکایت از یک واقعیت خارجی را تعهد می کنید ولی در انشاء قصد حکایت از یک اعتبار نفسانی را تعهد می دهید. ایشان با این رویکرد حقیقت انشاء را اینگونه تحلیل می کنند که کأن،َّ ما در انشائیات دو اعتبار داریم: 🔺 یکی خود وضع است که تعهد به قصدالحکایه است. 🔺 یکی آن امری است که این تعهد از آن خبر می دهد، و آن اعتبار نفسانی است. 💠 نتایج تفسیر مسلک تعهد محقق خویی دو نکته را به عنوان نتایج این مبنا نتیجه می گیرند که در فهم تحلیل ایشان از حقیقت انشاء نقش کلیدی دارد: ♨️1- نقدی به کلام مشهور دارند که اینکه مشهور می گویند انشاء، ایجاد به لفظ است، غلط است؛ لفظ از علل ایجاد نیست ؛ چون ایجاد اگر ایجاد تکوینی باشد، جوهر و عرض را که با لفظ نمی شود ایجاد کرد. اگر ایجادِ اعتباری است این هم غلط است، اعتبار نیاز به لفظ ندارد؛ اعتبار به ید مُعتبِرش است. مُعتبِر ملکیت را نزد خود اعتبار می کند و کاری به لفظ ندارد. ♨️2- می فرماید شما بیع را تحلیل کنید. «بعتُ» یعنی چه؟ معنای عرفی «بعتٌ» نه فقط آن اعتبار است، نه فقط این لفظ است. اگر آن اعتبار نفسانی نباشد ؛ صدبار لفظ «بعتُ» هم بگویم هیچ اتفاقی نمی افتد. انشائی بودن «بعتُ» به این است که: 1⃣ اعتبار نفسانی باشد 2⃣ اضافه شود بر این اعتبار نفسانی، خبر از آن اعتبار. 💠 وارد نبودن اشکال مشهور بر نظریه محقق خویی متأسفانه برخی اعلام نجف و‌ همچنین تلامذه حضرت امام، به مختار محقق خویی اشکال می کنند که مسلک تعهد موجب می شود که انشاء، اخبار بشود؛ چون وضع می شود «تعهد به إخبار از اعتبار نفسانی». لکن این اشکال وارد نیست. 👈🏻از عبارات ایشان کاملا روشن است که ملتفت به این نکته بوده اند. لذا اگر کسی بگوید مرحوم خویی انشاء را تبدیل به اخبار کرده ، معلوم می شود کلام ایشان را کامل تلقی نکرده است. 💠 تأثیر این نظریه در فقه معاملات ♻️محقق خویی می خواهد بگوید این مبنا را در فقه معاملات در هرجایی خواستید، من برایتان پیاده می کنم. مثلا در نکاح؛ «زوجتُ»، «زوجتُ» انشائی است. شما اگر در نفستان اعتبار زوجیت کردید، از این اعتبار زوجیت تا إخبار ندهید نمی گویند تزویج واقع شده است. اگر اعتبار زوجیت هم نکنید و مدام بگویید «زوجتُ» ، تجویز درست نمی شود. علقه زوجیت وقتی شکل می گیرد که این دوتا را روی هم بگذارید؛ یعنی اول اعتبار زوجیت کنید و سپس در کنار این اعتبار زوجیت که در صقع نفس است (و لفظ هم دخالتی در آن ندارد) از این اعتبار، خبر دهید و حکایت کنید. بنابراین بیع انشائی، طلب انشائی، امر انشائی، اذن انشائی، زوجیت انشائی و سایر انشائیات ، دو رکن دارند: 1. اعتبار نفسانی 2. اخبار از این اعتبار. 🔆در نتیجه باید گفت، بیع نه لفظ به تنهایی است نه معنای به تنهایی. تا اعتبار نباشد و لفظ نیاید و إخبار از آن اعتبار ندهد، بیع شکل نگرفته است. 👈🏻این اصل مبنای محقق خویی(ره) است. 🔊تفصیل این نکات را در صوت ارائه شده دنبال نمایید #فقه_الخمینی #در_مدرسه_امام #محقق_خویی #آیت_الله_فرحانی @albayann