🔻درس اخلاق آیت‌الله العظمی مظاهری؛ فضیلت‌های فراموش شده 🔸فضیلت دوازدهم؛ خلوص، جلسۀ پنجم بِسْمِ‏ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم‏ 🔹بحث این جلسۀ اخلاق، که یک بحث عرفانی است راجع به نیّت و انگیزۀ انسان در رفتار و گفتار و ارتباط آن با خلوص است. به عبارت دیگر، در این مبحث، خلوص به اعتبار نیّت و انگیزه یا هدف بررسی می‌گردد. 🔹خلوص، از دو جهت قابل نگرش است؛ جهت اوّل مربوط به «نیّت» است که حتماً باید برای خداوند متعال باشد. جهت دوّم، «هدف» یا «انگیزۀ» انجام عمل است که در کنار نیّت بوده، می‌تواند صددرصد الهی نباشد. 🔹الزاماً نیّت و انگیزه یکسان نیستند و ممکن است نیّت انسان چیزى و انگیزۀ او چیز دیگری باشد. پرواضح است كه‏ بهترین صورت براى خلوص انسان، صورتى است كه نیّت و انگیزه، هردو الهى باشد و غیر خداوند در آن راه نیابد. 🔹اهدافی که راجع به گفتار و کردار و عبادات داریم، به هفت قسم یا هفت مرتبه منقسم می‌شوند. 🔸مرتبۀ اوّل، انجام عمل با نیّت الهی و با هدف رسیدن به سعادت دنیوی است. مثلاً عموم مردم عبادت می‌کنند و عبادتشان برای اینست که به دنیا برسند. نزد اهل دل، پست‌ترینِ عبادات، عبادتی است که در آن، هدف یا انگیزۀ عمل، دنیا باشد. 🔸مرتبۀ دوّم که برای اکثر مردم وجود دارد، انجام عمل برای رستگاری در آخرت است. اعمال صالح به‌جا می‌آورند که به بهشت و نعمت‌های آن برسند یا برای دوری از جهنّم و ترس از عذاب، گناه نمی‌کنند. این مرتبه نیز با نیّت الهی است و خوب است، اما از منظر اهل دل خیلی نازل است. 🔸مرتبۀ سوم، برای تجسّم عمل است. هر عملی انسان انجام دهد، تجسّم آن را در دنیا و آخرت خواهد دید. هویّت و شخصیّتی که انسان در دنیا یا در آخرت دارد، متناسب با صفات و اعمال اوست. انگیزۀ برخی از افراد از عبادت و انجام اعمال نیکو، برخورداری از تجسّم نیکو و هویّت انسانی در هر دو جهان است. چنانکه با هدف دوری از تجسّم بد و هویّت حیوانی، از ارتکاب گناه و انجام اعمال ناپسند خودداری می‌کنند. 🔸مرتبۀ چهارم، حیا از خداوند است. در این مرتبه، انسان گناه نمی‌کند یا به واجبات اهمیت می‌دهد، برای اینکه از خدا حیا کرده، ادب حضور را مراعات می‌نماید. انسان باحیا و مؤدب در این مرتبه از خلوص، کاری به دنیا و آخرت و بهشت و جهنم ندارد، به راستی عابد و زاهد است و به راستی عمل صالح انجام می‌دهد، برای اینکه آدم با حیایی است. 🔸مرتبۀ پنجم، مقام شکر و وفا است. بعضی اوقات انسان چون باوفاست، نماز شب می‌خواند. برای اینکه شکر نعمت‌های خدا را به‌جا آورد، نماز اول وقت می‌خواند و به دیگران کمک می‌کند، چون می‌داند که اموالش را خدا به او داده است. 🔹به پیغمبر اکرم«ص» گفتند: یا رسول الله! چرا اینقدر عبادت می‌کنی؟! جواب دادند: خدا این همه نعمت به من داده است، آیا من نباید شکر نعمت کنم؟! 🔸مرتبۀ ششم، مرتبۀ محبت و عشق است. کسی که محبت خدا در دلش نشسته است و عشق به معبود سر تا پایش را فراگرفته، معلوم است که بالاترین لذتش اینست که نماز بخواند. 🔹این مقامات را باید خدا بدهد و خود انسان نمی‌تواند به تنهایی کسب بکند. بله، مقدماتش را خود می‌تواند تهیه کند، اما اینکه به راستی بخواهد عشق خدا در دلش برافروخته شود و قلبش از محبت خدا آتش گرفته باشد، این را باید خدا بدهد. 🔸مرتبۀ هفتم، مقام عنداللّهی است. یعنی انسان مخلص، با نیّت الهی و با انگیزۀ رسیدن به مقام عنداللّهی به انجام عمل نیکو و شایسته می‌پردازد. 🔹این مرتبه، والاترينِ مراتب و درجات اخلاص است که معمولاً نصيب افراد عادی نمی‌شود و مختص به اهل‌بیت«ع» است. البته بزرگانی که تالی تلو معصوم هستند نیز گاهی به این مرتبه راه می‌یابند. 🔹محرّک، انگیزه و هدف اصلی هر عمل و عبادتی، در اين مرتبه از اخلاص، تنها و تنها خود خداوند سبحان است و هيچ چيز و هيچ‌کس جز او در انگیزۀ انسان راه نخواهد یافت. 🔹قرآن کریم مصداق مقام عنداللهی را امام حسین«ع» می‌داند. امام حسین«ع» در روز عاشورا هرچه داشت، در راه خداوند نثار کرد و هدف ایشان فقط و فقط خدا بود. 🔸ما باید بدانیم که اصلاً خلق شده‌ایم برای رسیدن به همین مقام‌ها تا اینکه به خدا برسیم. انسان خلیفة الله است. ما به دنیا آمده‌ایم تا راه را بپیماییم و به مقام عنداللّهی برسیم. 🔹متن کامل در: 🌐 https://b2n.ir/n92710 #درس_اخلاق #فضیلت_‌های_فراموش_شده 🆔 @almazaheri