#پرونده_ویژه | #یادداشت
🔶️ چراییِ همراهیِ سلبریتی در اعتراضات
📋 #تاثیر_سلبریتیسم_برمسائل_زنان
✍🏼| دکتر تینا چهارسوقی امین
#بخش_دوم
🔸 مسائل مربوط به زنان همواره از مسائل مهم حوزه فرهنگ به شمار می‌رود، به ویژه در جامعه ما که به دلیل همنشینی و بعضاً تقابل مداوم عناصر فرهنگِ سنتی و مدرن در متن سپهر فرهنگی، چالش‌های بسیاری از این حیث دارد. به علت نزدیکی تنگاتنگ سبک زندگی و امر زنانه، اساساً زن و مقولات زنان بستر زایش و در عین‌حال به چالش کشیدن عناصر فرهنگی است. این مسائل همواره حساسیت‌های چشمگیری داشته و حتی به مقولات چالش‌برانگیز ادوار مختلف نیز تبدیل می‌شود. نسبت امر آزادی و حجاب از منظر وجوه فرهنگیشان، مثال‌هایی از این دست هستند. سلبریتی عصر حاضر همانطور که از ورود به انواع حوزه‌های مسائل اجتماعی و سیاسی و حتی علمی ابایی ندارد، به فراخور گسترش و همه‌گیری شبکه‌های اجتماعی از ورود به مسائل حساس، که اظهارنظر در آنها نیاز به بینش انتقادی و حرفه‌ای است، نیز باکی نداشته و بر خود مسلم می‌داند که به عنوان انجام بخشی از مسئولیت اجتماعی خود (در همان کارکرد ابزاری یا جعلی که پیشتر ذکر شد) به همه حوزه‌ها ورود کند.
🔹 این مختصر محل پرداخت به چیستی یا درستی و نادرستیِ اعتراض و مدل‌های آن در نسبت با نظم فرهنگی مسلط در فضای پیرامونی سپهر فرهنگی یک جامعه نیست. همچنین طرح بحث درباره عدم تناسب میان نظم فرهنگی مطلوب در مرکز با جنس فرهنگ عامه شکل گرفته در پیرامون سپهر فرهنگی نیز خود از مسائل مهم قابل پرداخت است. آنچه مسلم است رابطه میان گستردگی آشوب‌ها در فضای پیرامون و نقش‌آفرینی سلبریتی‌ها در میان آن آشوب است. یعنی هرچه مرزهای آشوب در محیط پیرامون نسبت به نظم مطلوبِ مرکز وسیع‌تر باشد، گویا تمایل سلبریتی برای نقش‌آفرینی در آن بیشتر می‌شود. زیرا سطح مطرح شدن و دیده شدن فراتر از مرزهای سپهر فرهنگی جامعه خودش می‌رود و سطح منطقه‌ای و حتی جهانی می‌یابد. بنابراین حتماً برای سلبریتی مطرح شدن در سطح جهانی و فضای رسانه‌های جدیدتر و بزرگ‌تر ترجیح دارد بر نقش‌آفرینیِ مرسوم و تابع قدرت مرکزی.
🔸 در مسائل مربوط به وقایع کشور از میانه سال ۱۴۰۱ تا اکنون سطح نقش‌آفرینی جدیدتری از سلبریتی‌ها را در نسبت با سایر رویدادهای کشور در سال‌های گذشته می‌بینیم. حساسیت مسائل زنان از یک‌سو، گستردگی حوزه کنش‌های اعتراضی و نمادین این وقایع به مرزهایی فراتر از داخل از سوی دیگر، محرک اصلی در فرصت‌طلبی سلبریتی‌ها در نقش‌آفرینی اعتراضی است. به عبارت دیگر نظر به آنچه در ابتدای یادداشت ذکر شد، سلبریتی از نشانه‌های برتر فضای پیرامون سپهر فرهنگی استفاده می‌کند و انجام و همراهی با آن را مسئولیت اجتماعی خود دانسته و آن را تریبونی برای اکو دادن به صدای خود و افزایش دیده شدن خود تبدیل می‌کند. در حوادث اخیر فعالیت‌هایی مانند برداشتن حجاب توسط زنان سلبریتی، حضور در محافل رسمی و رسانه‌ای بدون حجاب، حمایت از کنش‌های اعتراضی سایر معترضین، ملحق شدن به کمپین‌های خارجی و هشتگ زدن‌ها و... از مثال‌های واضح این رفتار هستند.
🔹 البته که اگر از همان ابتدا مسئله اصلی در همین باب در حوزه گفتمان عفاف مطرح می‌شد نه گفتمان حجاب، شاهد تقلیل مقوله حجاب به زنان نبودیم و آن به مثابه یک امر کلان فرهنگی قابل خوانش در هر دو حوزه زنان و مردان یعنی کل متن جامعه بود. بر همین اساس است که طی چند ماه اخیر شاهد آن بودیم که بسیاری از سلبریتی‌ها، چه زن چه مرد، با انجام انواع حرکت‌های نمادین اعتراضی یا حتی کنش‌گری‌های وسیع، سعی در مطرح شدن در سطح وسیع‌تری را داشته‌اند و حتی در نهایت برخی از آنان با انجام مهاجرت یا مشمول حذف و حبس شدن و... بر بدنه هواداری خود افزوده و یا به مطلوب مدنظر خود دست یافتند. این امور در حالی است که انجام مسئولیت‌های اجتماعی اصیل یک هنرمند در حیطه رسالتش، از مسیرهای دیگری رقم می‌خورد. هنرمند اصیل چنانچه خواهان اصلاح نشانه‌های فرهنگی در فضای پیرامون یا مرکز سپهر فرهنگی جامعه است، راه‌های موثرتری برای اثرگذاری دارد و از عواطف و هیجانات جمعی غالب در فضای جامعه در راستای اهداف شخصی استفاده نمی‌کند.
🔻پایگاه تحلیلی تخصصی عصر زنان
🌐|@asrezanan_ir|