«إِنَّ شَرَّ ٱلدَّوَآبِّ عِندَ ٱللَّهِ ٱلصُّمُّ ٱلبُكمُ ٱلَّذِينَ لَا يَعقِلُونَ» مدح یا مذمت کردن برای چیزی معنا دارد که شانیت را دارد مثلا به سنگ نمی‌گویند چرا درست نگاه نمی‌کنی یا آفرین چقدر خوب توجه کردی ولی به انسان می‌گویند چون سنگ چشمی ندارد که درست ببیند و یا عقلی ندارد که توجه کند اما انسان دارد. در آیه ۲۲ انفال خداوند در مقام مذمت کسانی که فکر نمی‌کنند می‌گوید بدترین جنبندگان کسی است که کر و و لال و هستند و نمی‌اندیشند. آن کس که شانیت چنین مدح یا ذمی را دارد انسان است، اوست که قوه تعقل را دارد و مخاطب این مذمت خداوند است اما اگر این انسان اهل شنیدن نباشد و خود رأی باشد، اهل گفتن آنچه از حق و درستی می‌دانند نباشند و لال باشد، اهل فکر کردن نباشد و هرچیزی را بی‌حساب و کتاب قبول کند، این آدم شایسته نام آدمی نیست بلکه از جنبندگان هم پایین‌تر است و شر همه جنبندگان است. پس هم خوب بشنویم، هم اگر حقی و درستی را می‌دانیم خوب بیان کنیم و هم خوب فکر کنیم. https://eitaa.com/joinchat/3499884818C4a82ae00a1